Ksiądz, który pomagał Żydom

Tabliczką weterana walk o wolność i niepodległość oznakowano w Rosochatem Kościelnym  (gmina Czyżew, Podlaskie ) odrestaurowany grób ks. Rocha Modzelewskiego. Uroczystość odbyła się w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Ks. Roch Modzelewski (1883-1961) działał m.in. w Polskiej Organizacji Wojskowej, był żołnierzem Armii Krajowej, kapelanem. Duchowny w czasie drugiej wojny światowej zaangażował się w pomoc ludności żydowskiej poprzez wystawianie fałszywych dokumentów, organizowanie schronienia i zaopatrywanie w żywność.

Niedzielną uroczystość zorganizował białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej.

Dyrektor IPN Białymstoku dr Marek Jedynak powiedział PAP, że ks. Roch Modzelewski (1883-1961) był weteranem trzech wojen: I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.

"Walczył jako ksiądz, jako kapelan oddziałów polskich o odzyskanie przez Polskę niepodległości. Dzisiaj w przededniu Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką przypominamy o jego zasługach jako weterana walk o wolność i niepodległość Polski, ale także jako obywatela polskiego, który wykazał się działaniami ratowniczymi na rzecz Polaków narodowości żydowskiej" - powiedział Jedynak.

Przypomniał, że IPN znakuje groby weteranów walk o niepodległość Polski specjalnymi tabliczkami na mocy ustawy z 2018 r. i dodał, że dotąd oznakowano setki takich grobów.

Ks. Roch Modzelewski był m.in żołnierzem Okręgu Białostockiego Armii Krajowej. Urodził się w Modzelach Starych w gminie Łomża, święcenia kapłańskie przyjął w 1908 r. W 1916 r. rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) pod pseudonimem "Robak". Działał wówczas w Bargłowie Kościelnym , gdzie lokalne struktury POW zajmowały się akcjami sabotażowymi. "Wykonywano również wyroki na funkcjonariuszach żandarmerii niemieckiej i ich współpracownikach" - podaje w opracowaniu na temat ks. Modzelewskiego Marek Kawczyński z IPN.

Ks. Modzelewski był za tę działalność aresztowany przez Niemców w 1917 r., z więzienia wyszedł w 1918 r. Od 1919 r. był w 1. Pułku Strzelców Suwalskich, późniejszym 41. Suwalskim Pułku Piechoty. Był kapelanem pułku. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Krzyżem Niepodległości.

Gdy ks. Modzelewski zakończył posługę w Wojsku Polskim był m.in. proboszczem parafii w Sylwanowcach, Łysych, Piekutach. W Piekutach (powiat wysokomazowiecki) ks. Modzelewski zaangażował się w działalność konspiracyjną - przypomina IPN.

"Plebania w Piekutach stała się jednym z miejsc spotkań organizacji zwanej +Batalionem Śmierci+. Ks. Roch Modzelewski, który od końca marca 1940 r. pełnił funkcję przywódcy kilkudziesięcioosobowej grupy był inwigilowany przez sowietów w efekcie czego musiał się ukrywać" - podaje Marek Krawczyński. Na krótko przed wybuchem wojny niemiecko-sowieckiej był osadzony w więzieniu w Białymstoku, po wycofaniu się Armii Czerwonej wyszedł na wolność, wrócił do parafii w Piekutach.

"Wraz ze swoim wikariuszem ks. Stanisławem Falkowskim i wójtem gminy Piekuty Stanisławem Olędzkim zaangażował się w pomoc ludności żydowskiej poprzez wystawianie fałszywych dokumentów, organizowanie schronienia w tym także na plebanii oraz zaopatrywanie w żywność" - poinformował IPN.

Dyrektor Marek Jedynak podkreślił, że mimo, że ks. Modzelewski, który sam był ofiarą jak cały naród polski i wiedział, że za prowadzoną działalność grozi mu śmierć, ratował Żydów, wystawiając im fałszywe dokumenty, które dawały nadzieję na przeżycie.

Obaj kapłani są od 2020 r. za niesienie pomocy Żydom: Arie Józefowi Fajwiszysowi-Kutrzebie, Mariannie Jurczak, Annie Klemensowicz i Zofii Moćko upamiętnieni przez mieszkańców gminy Nowe Piekuty i IPN specjalną okolicznościową tablicą.

Ks. Roch Modzelewski był żołnierzem Okręgu Białostockiego ZWZ-AK. Używał pseudonimu "Zagłoba". Był kapelanem odtworzonego w ramach akcji Burza 33. Pułku Piechoty AK. W czerwcu 1944 r. rozpoczął posługę w parafii Św. Doroty w Rosochatem Kościelnym. Od 1957 r mieszkał w Tykocinie. Zmarł w lipcu 1961., pochowano go w Rosochatem Kościelnym.

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, obchodzony 24 marca, jest wyrazem hołdu dla tych, którzy w trudnym okresie okupacji niemieckiej, mimo grożącej kary śmierci, zdecydowali się pomóc współobywatelom narodowości żydowskiej.