Cudzoziemcom lepiej

Regulacje zostały przyjęte przez Sejm 28 lipca. Ich zapisy wejdą w życie na początku 2012 roku. Zgodnie z nimi abolicją objęci są cudzoziemcy przebywający w Polsce nieprzerwanie od 20 grudnia 2007 roku.

Tym razem (to już trzecia abolicja) przepisy są bardziej liberalne niż te z lat ubiegłych. Wówczas trzeba było wykazać, że przebywa się w Polsce 10 lat, przedłożyć tytuł do zajmowanego lokalu i mieć pozwolenie na pracę. Obecnie odstąpiono m.in. od wymogu posiadania wystarczających środków utrzymania. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w trybie abolicji będzie udzielane na dwa lata, a nie jak w poprzednich akcjach abolicyjnych na rok.

"Chcemy, aby Polska była krajem otwartym, gościnnym i przyjaznym dla osób szukających w naszym państwie nowych szans na lepsze życie" - mówił prezydent po podpisaniu nowych przepisów.

Jak dodał, fakt, że jest to już trzecia abolicja dla cudzoziemców, jest sygnałem, że brakuje systemowych rozwiązań regulujących na bieżąco kwestie pobytu w Polsce. Zaznaczył, że dlatego po wyborach będzie zachęcać przyszły rząd i sam podejmie kroki umożliwiające określenie "świadomej polityki imigracyjnej, tworzącej swoiste preferencje, jak i warunki regulujące kwestie pobytu cudzoziemców".

"Dzisiaj jest to swoista amnestia, ale sądzę, że powinniśmy wypracować świadomą politykę imigracyjną na przyszłość" - mówił prezydent. Dodał, że obecnie rocznie prezydent udziela około 600 zgód na przyznanie polskiego obywatelstwa. Zaznaczył jednak, że należy liczyć się ze wzrostem tej liczby.

Satysfakcję z podpisania ustawy i wprowadzenia abolicji wyraziła rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz. "Pamiętajmy, że chodzi o ludzi ciężko pracujących, takich którzy nie stanowią żadnego zagrożenia dla bezpieczeństwa naszego państwa; ludzi, którzy wzbogacają nas swoją tożsamością i kulturą" - mówiła RPO.

Lipowicz dodała, że osoby przebywające w Polsce bez uregulowanego statusu prawnego były narażone na wyzysk i oszustwa. Uporządkowanie ich stanu prawnego - jak wskazywała - sprawi, że zostaną one włączone "do wielkiej rodziny naszego kraju".

Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami w przypadku cudzoziemców, którym odmówiono statusu uchodźcy i orzeczono wydalenie z Polski, wymogiem uzyskania zezwolenia będzie nieprzerwany pobyt w Polsce co najmniej od 1 stycznia 2010 roku. O wydanie zezwolenia na zalegalizowanie pobytu będą mogli również wystąpić cudzoziemcy, wobec których 1 stycznia 2010 roku trwało postępowanie o nadanie statusu uchodźcy (wszczęte w związku ze złożeniem kolejnego wniosku w tej sprawie). W trakcie takiego pobytu cudzoziemiec będzie mógł zatrudnić się bez zezwolenia - na podstawie umowy o pracę.

Według szacunków MSWiA z abolicji skorzysta kilkanaście tysięcy cudzoziemców; najwięcej Ukraińców, ale także Wietnamczycy, Ormianie i Czeczeni. MSWiA wprowadzając abolicję odpowiedziało na postulaty środowisk cudzoziemców, w tym m.in. Związku Ukraińców, komisji sejmowych, Kancelarii Prezydenta i społeczności lokalnych.

Wniosek o udzielenie zezwolenia na czas oznaczony trzeba będzie złożyć w ciągu sześciu miesięcy od daty wejścia w życie ustawy, czyli do 30 czerwca 2012 r. Cudzoziemcy, którzy chcą zalegalizować swój pobyt w naszym kraju będą musieli składać wniosek o wydanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony do wojewody, który jest właściwy ze względu na ich miejsce pobytu. Formularze wniosków dostępne są w urzędach wojewódzkich lub na stronie internetowej Urzędu do spraw Cudzoziemców.

Według najnowszych danych Urzędu ds. Cudzoziemców na terenie Polski legalnie przebywa około 97 tys. cudzoziemców; od 50 do 70 tys. jest tu nielegalnie. Z poprzednich abolicji w 2003 i 2007 roku skorzystało w sumie ok. 4,5 tys. osób.

Po zmianach jedynie Straż Graniczna będzie mogła zatrzymać cudzoziemca i umieścić go w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia, a także przedłużyć jego pobyt w tych miejscach. Dotychczas mogła to zrobić Straż Graniczna, ale także policja.

Poza przepisami umożliwiającymi zalegalizowanie pobytu w ramach abolicji wprowadzone zostały też rozwiązania, które umożliwią udzielanie pomocy cudzoziemcom przeniesionym do Polski w ramach relokacji lub przesiedlenia. Chodzi o osoby objęte ochroną międzynarodową i przemieszczone z innego państwa UE do Polski oraz o osoby przeniesione do Polski, które zostały uznane za uchodźcę przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców.