Prawosławni i chrześcijańskie dziedzictwo

Do takiego wniosku doszli uczestnicy międzyprawosławnej narady nt. projektu tego dokumentu, która z inicjatywy i pod przewodnictwem patriarchy ekumenicznego Konstantynopola Bartłomieja I odbyła się w Iraklionie na greckiej wyspie Krecie w dniach 18-19 marca. Według komunikatu Służby Informacyjnej Patriarchatu Moskiewskiego z 1 kwietnia obradowano pod hasłem "Konstytucja Europejska o Kościołach i religiach: propozycje Kościoła prawosławnego". W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele 10 autokefalicznych i autonomicznych Kościołów prawosławnych (m.in. z Polski). Uczestnicy narady wyrazili przekonanie, że praw obywatela Europy należy przestrzegać nie tylko w wymiarze osobistym, ale także na poziomie jednostki społecznej i na płaszczyźnie instytucjonalnej. "Szczególnie należy wspomnieć o niejednoznacznym charakterze biotechnologii i ich zastosowania w praktyce, o konieczności obrony rodziny i małżeństwa oraz wychowywania ludzi w zakresie zasad i wartości chrześcijańskich" - stwierdza komunikat końcowy. Podkreślono obowiązek zapewnienia wolności religijnej, i to nie tylko jako osobistego prawa człowieka, ale także jako prawa tradycyjnych Kościołów i religii europejskich. Przedstawiciele prawosławni uznali też za konieczne włączenie do przyszłego traktatu Deklaracji nr 11 Układu Amsterdamskiego (1997), potwierdzającego status quo Kościołów i niewyznaniowych związków religijnych, tak aby odpowiednie postanowienia tejże Deklaracji nie zostały naruszone w aktach ustawodawczych państw członkowskich. Kościoły prawosławne zaproponowały następujące brzmienie tego przepisu: "Unia Europejska z szacunkiem i bez uprzedzeń odnosi się do krajowych prawodawstw krajów członkowskich w sprawie stosunków wzajemnych między państwem a Kościołem, jak również do uznanych przez prawo międzynarodowe zasad wolności religijnej poszczególnych osób i Kościołów". Zdaniem uczestników narady konieczne jest również ustanowienie wyraźnych kryteriów zarówno co do możliwości lub niemożności zastosowania wobec sekt zasady wolności religijnej, jak i w sprawie zgodności lub niezgodności z ustawodawstwem ich działalności i prozelityzmu na obszarach państw członkowskich UE. Zaproponowano następujące ujęcie tego zagadnienia: "Unia Europejska z szacunkiem odnosi się do status quo stowarzyszeń filozoficznych i niewyznaniowych i stwierdza, że nieprzyznanie przez państwa członkowskie Unii wspomnianym wyżej stowarzyszeniom filozoficznym i niewyznaniowym tych przywilejów, które przyznano Kościołom i religiom, nie jest sprzeczne z zasadą tolerancji religijnej". Sformułowania powyższe są odpowiedzią na propozycje patriarchy Bartłomieja I, zawarte w piśmie zapraszającym na spotkanie w Iraklionie. Honorowy zwierzchnik światowego prawosławia napisał tam m.in., że "organy odpowiadające za sporządzenie i ratyfikację Konstytucji Europy, stanęły w obliczu konieczności szczegółowego przedstawienia swego stanowiska wobec religii i Kościołów o zasięgu światowym, łącznie z prawosławiem".