Czworo nowych świętych

Urszula Ledóchowska (1865-1939), założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych). Żyła na przełomie wieków i czasów. Niemal na jej oczach zmieniała się karta historii europejskiej. W pracy apostolskiej matka Urszula niejednokrotnie decydowała się na rozwiązania awangardowe, na owe czasy wręcz "rewolucyjne", które do dziś nie straciły na aktualności, przeciwnie - znalazły pełne potwierdzenie w tendencjach i zaleceniach II Sobory Watykańskiego. Julia Ledóchowska urodziła się w 1865 r. w Loosdorf w austriackiej diecezji Sankt Pölten. Jej rodzicami byli Antoni Ledóchowski, polski emigrant polityczny i Józefina ze szwajcarskiej rodziny Salis-Zizers. Uczęszczała do szkoły, prowadzonej przez Instytut Panien Angielskich w St. Pölten, tam też przyjęła pierwszą Komunię świętą oraz sakrament bierzmowania. Dzięki atmosferze domu rodzinnego miała szczęśliwe dzieciństwo. Pobierała lekcje malarstwa, literatury i języków obcych, lubiła sport, jeździła konno i na łyżwach, pływała, chętnie tańczyła. Co najważniejsze jednak, od najwcześniejszych lat doświadczała i uczyła się wzajemnej miłości, dobroci i radości. Z tym kapitałem weszła w dorosłe życie. Głębokie życie religijne rodziców, umiłowanie obowiązku i otwartości na potrzeby innych sprzyjały w rodzinie Ledóchowskich rozwojowi wybitnych osobowości. Spośród siedmiorga rodzeństwa troje najstarszych Bóg powołał do swojej służby: Maria Teresa (beatyfikowana w 1975 r.) założyła Sodalicję Św. Piotra Klawera dla Misji Afrykańskich, Julia dała początek nowej gałęzi urszulańskiej, a Włodzimierz wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie w latach 1915-42 pełnił funkcję generała zakonu. W 1883 r. rodzina przeniosła się do Lipnicy Murowanej w pobliżu Krakowa. W wieku 21 lat Julia wstąpiła w 1886 r. do zakonu urszulanek Unii Rzymskiej w Krakowie i przy obłóczynach otrzymała imię Urszula. Jednocześnie prowadziła bardzo ożywioną działalność pedagogiczną. Była pełna poświęcenia i dobroci dla młodzieży i współsióstr. W 1907 r., w imieniu polskich klasztorów urszulańskich przedstawiła papieżowi Piusowi X projekt zmian w Konstytucjach zakonnych oraz zamiar stworzenia instytucji wychowawczej dla młodzieży polskiej na terenie Rosji. Projekt zyskał aprobatę Papieża. W tym samym jeszcze roku, na prośbę proboszcza polskiej parafii św. Katarzyny wyjechała do Petersburga, aby objąć kierownictwo internatu dla dziewcząt przy parafialnym gimnazjum. W dwa lata później rozszerzyła zakres działalności wychowawczej i apostolskiej na Finlandię, dokąd przeniosła się na stałe w 1911 r. po wysiedleniu jej przez władze rosyjskie z Petersburga. Nad Zatoką Fińską powstał "Merentähti (Gwiazda Morza) - dom dla wspólnoty i - realizujące idee pedagogiczne m. Urszuli - gimnazjum z internatem dla dziewcząt. Z chwilą wybuchu I wojny światowej w 1914 r. została wydalona z imperium rosyjskiego jako poddana austriacka; wyjechała do Sztokholmu, a następnie do Danii. Wkrótce rozpoczęła działalność apostolską: gromadziła katoliczki na dyskusje religijne i rekolekcje, założyla Sodalicję Mariańską dla pań, zaczęła wydawać miesięcznik "Solglimtar" (Iskry Sloneczne) - jedyne wówczas czasopismo katolickie w Szwecji. Jeździła też z odczytami oraz organizowała placówki wychowawcze i charytatywne. Uczyła się języków tych wszystkich krajów, w których przebywała. Wraz z siostrami zorganizowała m.in. szkołę dla skandynawskich dziewcząt, potem m.in. ochronkę dla sierot po polskich emigrantach. Włączyła się też w życie miejscowego Kościoła i środowiska oraz podjęła współpracę z Komitetem Pomocy Ofiarom Wojny, założonym w Szwajcarii przez Henryka Sienkiewicza. Poprzez akcję odczytową kształtowała wrażliwość społeczeństw skandynawskich na sprawę niepodległości Polski. W 1920 r. Matka Urszula powróciła do Polski i osiadła w Pniewach koło Poznania, gdzie założyła Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych). Siostry prowadziły szkoły i zakłady wychowawcze dla dzieci i młodzieży od przedszkola aż po uniwersytet, katechizację w szkołach państwowych, organizowały kursy dla katechetek świeckich i zakonnych, zajmowały się formacją religijną dzieci (m. Urszula zaszczepiła na grunt polski Krucjatę Eucharystyczną - dziś: Eucharystyczny Ruch Młodych), prowadziły stołówki dla studentów i ludzi samotnych, kuchnie dla bezrobotnych itp. Prace te miały często prawdziwie misyjny charakter, rozwijane były w trudnych warunkach na najbardziej zaniedbanych terenach - przedmieściach wielkich miast (Warszawa, Łódź, Rzym), czy na Polesiu, którego ludność podatna była na propagandę komunistyczną. Siostry podejmowały pracę apostolską w różnych środowiskach, zwłaszcza wśród ludzi potrzebujących będąc przekonane, że "dziś świat unika zakonów, więc zakony powinny iść między ludzi". Taki proces "wtapiania się w środowisko" kryje niejedno niebezpieczeństwo. Toteż matka Urszula ukazywała jednocześnie źródła, które dodadzą sil i pomogą w odczytywaniu znaków czasu: głębokie zjednoczenie z Bogiem, szukanie w działaniu przede wszystkim woli Bożej, odkrywanie tej woli przez codzienny kontakt z Chrystusem w Ewangelii i Eucharystii, pokorna służba bliźnim. Na znak tej służby habit sióstr szarych urszulanek wzorowany jest na fartuchu służącej. Urszula Ledóchowska zmarła w opinii świętości 29 maja 1939 r. w Rzymie. Jan Paweł II beatyfikował ją 20 czerwca 1983 r. w Poznaniu, a relikwie błogosławionej przewieziono uroczyście z Rzymu do Pniew i złożono w 1989 r. w kaplicy domu macierzystego, który odtąd stał się jej sanktuarium. "Długa była Twoja droga, która Cię z ziemi ojczystej wyprowadziła. Wyprowadziła na szlaki Ewangelii" - mówił Jan Paweł II 11 maja 1989 r. modląc się podczas nabożeństwa majowego przy relikwiach bł. Urszuli. W 1997 r. bł. Urszula została ogłoszona patronką archidiecezji poznańskiej i Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego. W 2002 r. Kościół ogłosił dekret o uznaniu cudu za wstawiennictwem bł. Urszuli, zamykając w ten sposób jej proces kanonizacyjny. Zgromadzenie zapoczątkowane i kierowane przez matkę Urszulę rozwijało się dynamicznie w Polsce, we Włoszech i Francji. W chwili śmierci Założycielki liczyło 35 placówek i ok. 800 sióstr. Obecnie Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych) liczy ponad 900 sióstr w 12 krajach: w Polsce, we Włoszech (od 1928), Francji (od 1930), a także w Kanadzie, Argentynie, Brazylii, Finlandii, Niemczech, na Ukrainie, Białorusi, w Tanzanii i od 2002 r. na Filipinach. Józef Sebastian Pelczar (1842-1924) był rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, biskupem przemyskim, założycielem Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego. Urodził się 17 stycznia 1842 r. w Korczynie k. Krosna. Święcenia kapłańskie przyjął w 1864 r., po czym zaczął pracować na parafii w Samborze. W latach 1865-68 studiował w Rzymie, gdzie w bardzo krótkim czasie uzyskał dwa doktoraty: z teologii i prawa kanonicznego. W tym czasie interesował się także życiem wewnętrznym, studiował dzieła ascetyczne. Podczas wakacji w latach 1866 i 1867 naszkicował ogólny schemat swego podstawowego dzieła z zakresu ascetyki pt. "Życie duchowe czyli doskonałość chrześcijańska". Doczekało się ono ośmiu wydań i przez dziesiątki lat służyło kapłanom, osobom zakonnym i świeckim jako lektura duchowa. Po powrocie do kraju był profesorem Seminarium Duchownego w Przemyślu, a następnie przez 22 lata na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie kierował katedrą historii Kościoła i prawa kanonicznego, a następnie przeniósł się na katedrę teologii pastoralnej. Dwukrotnie był dziekanem Wydziału Teologicznego UJ, a w roku akademickim 1882/83 - rektorem tej uczelni. Za jego rektorstwa i jego staraniem rozpoczęto budowę Collegium Novum. Od 1885 r. pełnił też ważne funkcje w Kurii Biskupiej. Zabłysnął jako kaznodzieja i mówca, ale także autor licznych dzieł historycznych i ascetycznych, wśród nich trzytomowe dzieło "Pius IX i jego pontyfikat". Ponadto prowadził Sodalicję Mariańską kapłanów, w 1911 r. zorganizował kongres mariański. Wiele starań włożył w założenie Hospicjum Polskiego dla księży odbywających studia w Rzymie. Udzielał się także społecznie, będąc m.in. prezesem Towarzystwa Oświaty Ludowej oraz Towarzystwa św. Łukasza. Zachęcony przez kard. Albina Dunajewskiego w 1894 r. założył Zgromadzenie Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego (siostry sercanki), któremu - poza szerzeniem kultu Bożego Serca Zbawiciela, jako jedno z zadań wskazał opiekę nad służącymi i robotnicami. Sam będąc tercjarzem franciszkańskim, w 1908 r. uzyskał dla Zgromadzenia agregację do Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych. Pierwszą przełożoną sercanek była służebnica Boża m. Klara Szczęsna (1863-1916). Za życia bp. Pelczara zgromadzenie istniało w Galicji i Królestwie, a także we francuskiej Alzacji. Obecnie siostry sercanki liczą 550 członkiń pracujących w 72 wspólnotach. Ich Dom Generalny ma siedzibę w Krakowie. Siostry pracują też poza granicami kraju, m.in. w Libii i Boliwii. Od 25 lat sercanki prowadzą kuchnię papieżowi Janowi Pawłowi II, wykonują też prace kancelaryjne. Bp Pelczar zmarł 28 marca 1924 r. w Przemyślu. Papież Jan Paweł II beatyfikował go 2 czerwca 1991 r. w Rzeszowie. Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych uznała 10 grudnia 2002 r. cud za jego wstawiennictwem, a Jan Paweł II podpisał 7 marca 2003 r. dekret o kanonizacji. Józef Sebastan Pelczar był człowiekiem niezłomnej wiary. "Dzięki Bogu nie pozwoliłem sobie nigdy na najlżejsze nawet powątpiewanie przeciwko wierze" - napisał w swojej Autobiografii. Z wiary płynęła nadzieja na życie wieczne, dlatego w ostatniej chorobie powiedział: "Jeżeli wolą Bożą jest, aby ta choroba była ostatnią w moim życiu, gotów jestem na śmierć, na którą zresztą całe życie się gotowałem". "Motorami napędowymi" jego pobożności, postępowania i działalności, było pięć ideałów: Eucharystia, Najświętsze Serce Jezusa, Maria Niepokalana, Maria Królowa Polski oraz synowska wierność Stolicy Apostolskiej, w oparciu o które osiągnął szczyty doskonałości chrześcijańskiej.