SLD chce zakończyć w Polsce lustrację

W czwartek za wnioskiem PiS o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu opowiedziało się 10 posłów; 4 było przeciw (z SLD i RP), a 3 wstrzymało się od głosu. Podczas obrad dochodziło do licznych polemik.

"Prowadzone postępowania IPN wobec dowódczej kadry sił zbrojnych stanowią cios wymierzony w obronność i bezpieczeństwo państwa. Kraj, który rękami swoich funkcjonariuszy osłabia własne zdolności państwa, nie zasługuje na szacunek i poważne traktowanie zarówno przez sojuszników, jak i przez wrogów" - napisali autorzy projektu uchwały z czerwca 2012 r. Dodano w nim, że absurdem jest zarzucanie żołnierzom zawodowym, że współpracowali z "polskim kontrwywiadem wojskowym".

Stanisław Wziątek (SLD) uzasadniał, że uchwała to apel do wszystkich sił politycznych. "Lustracja zawsze dzieliła; była wykorzystywana jako narzędzie +czystki personalnej+" - dodał. Jego zdaniem obecnie wskutek lustracji z wojska odchodzi wielu oficerów w pełni sił i możliwości. "Oni naturalną koleją rzeczy musieli współpracować z kontrwywiadem wojska; to była normalna procedura" - ocenił poseł.

Mariusz Kamiński (PiS) przekonywał, że w Polsce lustracja jest bardzo łagodna, bo nikt, kto był agentem, nie ponosi konsekwencji z tego tytułu, ale tylko z powodu kłamstwa o swej przeszłości. "Nie było żadnych czystek" - dodał. "Ujawniona przeszłość człowieka czyni go wolnym" - wtórował mu Stanisław Piotrowicz (PiS).

Inni posłowie argumentowali, że koniec instytucjonalnej lustracji sprawi, że będzie dochodziło do "dzikiej lustracji". Podkreślali, że lustracja i tak samoczynnie wygaśnie wskutek wchodzenia w życie publiczne ludzi młodych, niepodlegających jej procedurom. Mówili, że w całej sprawie chodzi głównie o jawność, by nikt nie był szantażowany swą agenturalną przeszłością.

"Czy przez te ponad 20 lat doszło choć raz do szantażu osoby publicznej jej przeszłością?" - pytał szef komisji Ryszard Kalisz (SLD). "Jako społeczeństwo dorośliśmy już do tego, by zakończyć tę +jazdę bez trzymanki+" - mówił Robert Biedroń (RP). Jerzy Kozdroń (PO) przypominał, że obowiązująca od 1997 r. ustawa lustracyjna była wynikiem politycznego kompromisu.

Przedstawiciele IPN podali, że było pięć wniosków IPN do sądów wobec wysokich oficerów WP, którzy odeszli z czynnej służby zanim zaczęła się procedura wobec nich.

IPN wcześniej lustrował b. szefa szkolenia Wojsk Lądowych gen. dyw. Pawła Lamlę, obecnego zastępcę dowódcy i szefa sztabu Wojsk Lądowych gen. dyw. Andrzeja Malinowskiego (w 2012 r. sąd w Szczecinie prawomocnie oczyścił go z zarzutu IPN) i b. dowódcę Pomorskiego Okręgu Wojskowego gen. bryg. Zygmunta Dulebę (warszawski sąd uznał go w styczniu br. prawomocnie za kłamcę lustracyjnego).

Niedawno warszawski sąd wszczął proces b. wiceszefa Sztabu Generalnego gen. broni Sławomira Dygnatowskiego, którego IPN podejrzewa o zatajenie współpracy z Wojskową Służbą Wewnętrzną z lat 1979-1983. Ostatnio IPN wystąpił zaś o lustrację gen. Andrzeja Kaczyńskiego, b. przedstawiciela wojskowego przy Kwaterze Głównej Sił Zbrojnych NATO w Europie. Według IPN w latach 80. był on zarejestrowany przez kontrwywiad wojska PRL.

Odejścia ze służby wysokich rangą oficerów z powodu spraw IPN nie są nadmierne - oceniało w ub.r. MON.

Na koniec 2011 r. w pionie lustracyjnym IPN zarejestrowano łącznie 292 970 oświadczeń lustracyjnych osób publicznych; 2649 z nich przyznało się do pracy, służby lub współpracy z tajnymi służbami PRL. W 2011 r. pion zakończył badanie 7,5 tys. oświadczeń. Prezes IPN Łukasz Kamiński zapowiadał przyspieszenie sprawdzania oświadczeń - do 20 tys. rocznie.

Osoby uznane prawomocnie przez sądy za kłamców lustracyjnych tracą na czas od 3 do 10 lat prawo do pełnienia funkcji publicznych.