Moraliści apelują do mediów

2. Czy cel uświęca środki? To pytanie jest niejako konsekwencją podkreślenia, że technologia domaga się jakichś kryteriów etycznych. Postęp w medycynie dostarcza dzisiaj różnych środków. Czy wszystkie one są do zaakceptowania tylko dlatego, że są skierowane na - jak się mówi - szlachetny cel? Tym szlachetnym celem miałaby być realizacja prawa do posiadania dziecka. Zanim przyjrzymy się moralnie temu - tak często podkreślanemu - "prawu do dziecka", warto najpierw uświadomić sobie, jak w życiu ludzkim, tak indywidualnym, jak i społecznym, zgubne byłoby powoływanie się jedynie na szlachetny cel bez oceny moralnej stosowanych środków. Przyjęcie zasady, że dobry cel automatycznie usprawiedliwia każde ludzkie działanie, jest destrukcyjne nie tylko dla etyki, ale dla całego życia społecznego. W ten sposób można próbować usprawiedliwić wszelkie złe działanie, różnego rodzaju wojny i niesprawiedliwości. 3. Czy istnieje tzw. "prawo do dziecka" i jaki ono ma charakter? Zwolennicy sztucznego zapłodnienia bardzo często powołują się na prawo rodziców do posiadania dziecka. Podkreślają z jednej strony altruistyczne nastawienie lekarzy, którzy chcą przecież nieść pomoc w tak ważnych i trudnych okolicznościach życia małżeńskiego, a z drugiej - krytycznie odnoszą się do stanowiska Kościoła, który - tak twierdzą - sprzeciwia się szczęściu małżonków, którzy pragną zostać rodzicami. Czy naprawdę istnieje prawo do dziecka, które można zestawić z prawem do własnego mieszkania i z wieloma innymi prawami społecznymi? Czy można sprowadzić dziecko jedynie do roli przedmiotu, do którego się ma prawo, niezależnie od okoliczności? Najpierw trzeba zdecydowanie podkreślić, że pragnienie dziecka jest czymś wspaniałym i godnym pochwały, choć trzeba je rozpatrywać w odniesieniu do innych wartości życia ludzkiego i małżeńskiego. Pragnienie dziecka może być samo w sobie czymś ogromnie wartościowym, ale wcale to nie oznacza, że w ten sposób można niejako automatycznie zaakceptować sztuczne zapłodnienie. Dzisiaj - w epoce konsumizmu i materializmu praktycznego - chęć posiadania dziecka jest często stawiana na tej samej płaszczyźnie, co chęć posiadania innych dóbr materialnych. Istnieje wiele groźnych przykładów rodziców, którzy traktują dzieci jako swoją własność i wydaje się im, że mogą z nimi czynić, co chcą. Z tej perspektywy trzeba patrzeć na narastającą agresję wobec dzieci (bardzo małych dzieci!). Podtrzymywanie fałszywego przekonania, że dziecko się rodzicom "należy", że mają do tego niczym nieograniczone prawo, w sposób bardzo istotny zafałszowuje relację do dzieci. Rozumiemy dobrze, że nie wszyscy ludzie podzielają chrześcijańskie przekonanie, iż dziecko jest darem Boga, że wprawdzie rodzice uczestniczą w poczęciu nowego życia, ale ich zdolność do przekazania życia jest uczestnictwem w stwórczym działaniu Boga. Czy jednak z innej - czysto ludzkiej - perspektywy nie można na serio rozważać, że dziecko nie jest i nie może być własnością rodziców, bo żaden człowiek nie może być zawłaszczony przez drugiego? Warto rozważyć przynajmniej niektóre aspekty tego, co głosi Kościół we wspomnianej Instrukcji "Donum vitae", że "małżeństwo nie przyznaje małżonkom prawa do posiadania dzieci, lecz tylko prawo do podjęcia takich aktów naturalnych, które same przez się są przyporządkowane przekazywaniu życia. Prawdziwe i właściwe prawo do dziecka sprzeciwiałoby się jego godności i naturze. Dziecko nie jest jakąś rzeczą, która należałaby się małżonkom i nie może być uważane za przedmiot posiadania. Jest raczej darem, i to 'największym', najbardziej darmowym małżeństwa, żywym świadectwem oddania się wzajemnego jego rodziców" (II B, 8).