Esbecy przychodzą do arcybiskupa

Z prac diecezjalnej komisji historycznej w Lublinie wynika, że SB rejestrowała duchownych jako TW bez ich woli i wiedzy, mimo że nie zgadzali się na współpracę. Na spotkanie z dziennikarzami poświęcone pracom komisji metropolita lubelski Józef Życiński zaprosił profesorów z KUL: ks. prof. Franciszka Greniuka, który w drugiej połowie lat 70. kierował seminarium duchownym w Lublinie, oraz ks. prof. Ryszarda Rubinkiewicza, salezjanina, członka Papieskiej Komisji Biblijnej. Obaj zostali zarejestrowani przez SB jako TW. Jak podkreślali - bez swojej woli i wiedzy. Ich akta zostały zniszczone. Abp Życiński mówił: - Osób, które mają podobny status, jest dużo, dużo więcej. Media wskazują na o. Wołoszyna z Torunia, zasłużonego działacza Duszpasterstwa Akademickiego, którego zarejestrowano bez jego wiedzy. Ale to była zasada stosowana przez SB i my takich nazwisk możemy podać wiele. Przypomniał, że zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego o tym, czy dana osoba była współpracownikiem SB, nie decyduje ani fakt, ani forma zarejestrowania jej w ewidencji SB, ale treść udzielonych informacji. Ks. prof. Greniukiem bezpieka interesowała się od momentu, gdy wstąpił do seminarium, powodem była jego przynależność do AK podczas okupacji. Duchowny wspominał, że potem esbecy proponowali mu pomoc w zatwierdzeniu habilitacji czy otrzymaniu paszportu. Zawsze odmawiał. O rozmowach informował przełożonych. Opowiadał też o spotkaniach, jakie musiał prowadzić jako rektor WSD z pracownikami Urzędu ds. Wyznań UW. Nie chciał zgodzić się na usunięcie z uczelni grekokatolików, na co nalegały władze. Obietnicą pomocy w łatwym uzyskaniu paszportu esbecy starali się nakłonić do udzielania informacji również ks. Rubinkiewicza. Z zachowanego dokumentu wynika, że we wrześniu 1975 r. został wykreślony z ewidencji TW, ponieważ "nie wyraził zgody na współpracę". Metropolita podkreślił, że z odkrytych materiałów wynika, iż najprawdopodobniej z tego samego powodu SB wyrejestrowało ks. prof. Greniuka. Abp Życiński ujawnił też, że kilka lat temu b. funkcjonariusze SB proponowali mu sprzedaż materiałów obciążających duchownych. - Ktoś, kto nie ukrywał, że ma związki z dawnych wydziałem IV SB, informował mnie, że ma listę osób, które mnie zainteresują, a w przyszłości ich ujawnienie może sprawić pewien kłopot. Kościół ma pieniądze, niech Kościół zapłaci - opowiadał. Dodał, że propozycja padła, nim prace rozpoczęła diecezjalna komisja historyczna, która działa od 2005 r. Składającego propozycję odesłał do ABW. Lubelski IPN nie komentuje wypowiedzi metropolity. Jednak nie jest tajemnicą, że przynajmniej część esbeckich akt mogła trafić w prywatne ręce. Z protokołów braków wynika, że od drugiej połowy października do grudnia 1989 r. lubelska SB pozbyła się kilkunastu tysięcy dokumentów. Stało się to w nieprawdopodobnie krótkim czasie. Stąd podejrzenia, że protokoły brakowań mogły zostać sfałszowane, a akta ktoś mógł wynieść z archiwów. Abp Życiński mówił też o wizycie dwóch byłych, skruszonych esbeków. Doszło do niej przed kilkoma tygodniami. - Powoływali się na mój list z sierpnia, w którym prosiłem, by także pracownicy SB dali przykład, że sumienie nie musi być u nich zabite - mówił metropolita. Wczoraj rano w rozmowie w Radiu TOK FM metropolita ujawnił, że jednym z esbeków był oficer, który operacyjnie zajmował się abp. Wielgusem. Najprawdopodobniej chodzi o mieszkającego w Lublinie Wacława D., zastępcę naczelnika IV Wydziału lubelskiej SB. Wczoraj nie chciał rozmawiać z dziennikarzami. Metropolita zasugerował, że byli oficerowie bezpieki mogliby podjąć próbę rehabilitacji poprzez relacje o metodach swoich działań.