List pasterski Konferencji Rzymskokatolickiego Episkopatu Ukrainy z racji 1020. rocznicy Chrztu Rusi

Wielebni Kapłani, Umiłowani w Chrystusie Panu Bracia i Siostry! Przed dwudziestoma laty nasz umiłowany Ojciec Święty Jan Paweł II zwrócił uwagę katolickiego świata w stronę brzegów Dniepru w Kijowie, Stolicy Rusi, gdzie przed 1000 lat dokonał się Chrzest Rusi, „gdy jej mieszkańcy – śladami księżnej Olgi i księcia Włodzimierza – przez sakrament Chrztu zostali „wszczepieni” w Chrystusa”. Podobne uroczystości, związane z 950. rocznicą Chrztu Rusi w Rzymie zorganizował w przeddzień wybuchu II wojny światowej papież Pius XII, czemu dal wyraz w Liście do Kardynała Eugeniusza Tissernat, Sekretarza Świętej Kongregacji dla Kościoła Wschodniego. (12 maja 1939). W obecnym roku Pańskim będziemy w dniu 27 lipca obchodzić 1020 rocznicę tej wiekopomnej chwili włączenia w historię zbawienia, wszystkich narodów Rusi Kijowskiej. Z tej też racji, my biskupi zgromadzeni na XXXI Konferencji Rzymskokatolickiego Episkopatu Ukrainy kierujemy do wszystkich ludzi dobrej woli nasze pasterskie przesłanie, chcąc tym samym to jedno z ważniejszych wydarzeń historycznych uczcić i podkreślić, a także włączyć się w jego świętowanie. Chrzest rodziny książęcej w Kijowie to nie tylko wydarzenie o charakterze partykularnym. Jest to także przyjęcie do wielkiej rodziny chrześcijańskiej Wschodu i Zachodu mieszkających tu od wieków narodów słowiańskich, a tym samym także i do wielkiej rodziny Europejskiej. Pragniemy dziękować dobremu Bogu za tę łaskę chrztu świętego oraz „za wezwanie do wiary i łaski synów i córek wielu narodów, które swoje chrześcijańskie dziedzictwo wywodzą z Chrztu przyjętego w Kijowie. Należą oni przede wszystkim do narodów: rosyjskiego, ukraińskiego i białoruskiego we wschodniej części kontynentu europejskiego. Przez posługę Kościoła, który w Chrzcie Kijowskim znajduje swój początek, dziedzictwo to sięgnęło poza Ural, do wielu ludów Azji aż po wybrzeża Pacyfiku i dalej”. Przesłanie papieskie kieruje uwagę dzisiejszego świata na tę podstawową prawdę, że dzisiejsza Europa to wielka rodzina ludzi należących do dwóch tradycji Wschodu i Zachodu, które swoje korzenie mają głęboko zanurzone w jednej wierze chrześcijańskiej. To wzajemne przenikanie się kultur i tradycji w Europie najpełniej uwidacznia się na tych ziemiach. Już w I wieku naszej ery miał pojawić się w Chersonezie Taurydzkim apostoł Andrzej, znajdując wyznawców nowej wiary wśród greckich kolonistów, i tworząc pierwsze gminy religijne. Stamtąd wiara chrześcijańska rozprzestrzeniła się wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego. Według kolejnych informacji, zaczerpniętych z Powieści minionych lat, apostoł Andrzej podczas jednej ze swoich licznych wypraw, miał trafić również do miejsca, gdzie obecnie znajduje się Kijów. Pobłogosławił górę, na której obecnie znajduje się Sobór Andrijiwskij, i miał tu ustawić krzyż. Drugą osobą, która krzewiła chrześcijaństwo na terenie Rusi, był papież Klemens I, który zresztą poniósł męczeńską śmierć na terenie Chersonezu. Następnymi byli święci Cyryl i Metody w IX wieku, którzy powracając z misji zabrali szczątki Klemensa I, i zawieźli je do Rzymu. Przypuszczalnie już w roku 860 dwaj kniaziowie ruscy przyjęli chrzest, ponieważ w roku 864 patriarcha Konstantynopola Focjusz I Wielki pisał w liście do jednego z nich, że wysłał do niego biskupa. W 866 nastąpił pierwszy chrzest Rusi w wyniku akcji misyjnej Bizancjum i powstała metropolia, na czele której stał Bułgar - Mychajił, który nakłonił kniazia Askolda do przyjęcia chrześcijaństwa. Według przekazów na grobie Askolda w Kijowie wybudowano cerkiew św. Mikołaja, co świadczyłoby, że był chrześcijaninem. Po zabójstwie Askolda, Kijów zdobył jednak w roku 882, wykorzystawszy pogańską opozycję, Oleg Mądry. W 945 władzę w państwie objęła księżna Olga. Ona to właśnie ochrzciła się prawdopodobnie w 957 w Konstantynopolu i rozpoczęła proces chrystianizacji kraju. Ponieważ nie mogła doczekać się na misję z Bizancjum, w roku 959 zwróciła się z prośbą o pomoc do cesarza Ottona I. W roku 960 przysłał on dla Rusi biskupa Libucjusza z klasztoru św. Albana w Moguncji. Biskup zmarł w 961, i na jego miejsce przysłano arcybiskupa Adalberta z Trewiru. Książe Włodzimierz doszedłszy do władzy stwierdził, że bez wprowadzenia wiary chrześcijańskiej, w miejsce plemiennych bóstw, nie uda mu się zjednoczyć kraju. Poza tym Ruś Kijowska egzystowała wtedy praktycznie w otoczeniu państw chrześcijańskich. Według kronikarzy z natury okrutny, wojowniczy i rozpustny, zmienił się całkowicie po przyjęciu chrztu w Chersonezie na Krymie i ślubie z Anną, siostrą cesarza Bizancjum Bazylego II w roku 988. Po powrocie do Kijowa zniszczył pogańskie świątynie, wrzucił własnoręcznie posąg Peruna do Dniepru i po przybyciu duchownych z Bizancjum kazał przeprowadzić masowy chrzest ludności w Dnieprze. Zwycięzca Waregów i zjednoczyciel państwa stał się teraz pokojowym i miłosiernym władcą.