Komisja majątkowa: Niesprawiedliwie i niejawnie?

Autor przypomina historię uchwalenia ustawy, której skutkiem było powstanie Komisji Majątkowej, akcentując przy tym motywy polityczne ówczesnej władzy państwowej, która „chciała mieć argument w wyborach kontraktowych”. Większość kontrowersyjnych przepisów dotyczących spraw majątkowych zaproponowanych przez hierarchię kościelną zostało wprowadzonych do ustawy wiosną 1989 r., a ustępstwa wynikały z przesłanek politycznych, a nie prawnych. Nieco niejasna w tym kontekście jest tylko kwestia prowadzenia postępowania przed sądem, bowiem najpierw czytamy wypowiedź pomysłodawcy, który twierdzi: „Puszczenie tych skomplikowanych spraw majątkowych na setki sędziów powiatowych, którzy nie byli do ich sądzenia przygotowani, uniemożliwiłoby ich załatwienie”. I dodaje, że zależało im, by „kierować się zdrowym rozsądkiem, a nie literą prawa”. Tymczasem dr Bonecki, specjalista prawa wyznaniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego mówi (potwierdza?? – jak pisze autor artykułu): Sądy są niezawisłe, mogły bruździć w tak delikatnej sprawie i nie gwarantowały spodziewanych rozstrzygnięć, a Komisja Majątkowa – tak. W tekście możemy też przeczytać o kilku powodach 19-letniego opóźnienia prac. Pierwsza przyczyna to fakt, że najpierw zajęto się sprawami łatwymi, więc zostały trudne. O drugiej mówi pomysłodawca: twierdzi on, że w latach 90. partie zaczęły traktować Komisję Majątkową jako synekurę dla działaczy i wygodną przechowalnię do lepszych czasów. „Nawet funkcję sekretarza wymagającą sporej wiedzy i przygotowania oddawano partyjnym kolegom – mówi – Wobec tego kompetencje komisji ledwie pozwalały rozróżnić mariawitów od Marianów”. „Polityka” przypomina niedawno opisywane kontrowersyjne decyzje, jak ta w przypadku ziemi dla Towarzystwa im Św. Brata Alberta czy działki dla elżbietanek w warszawskiej Białołęce, a także inne – starsze. Wymienia też ziemie i budynki, które Kościół zyskał, np. w wyniku decyzji Gierka w 1971 roku (przejęcie 4800 kościołów i kaplic, 1500 budynków i 900 hektarów ziemi pozostałych po protestantach), a następnie uwłaszczenia na użytkowanym majątku, które zostało zapisane w ustawie z 1989 r. Przypomina, że nowelizacja wspomnianej ustawy w 1991 roku zobowiązywała Agencję Własności Rolnej do przekazania Kościołowi ziemi na terenach północnych i zachodnich. „Każdy dom zakonny mógł dostać 5 ha, parafia 15 ha, a diecezja i seminarium po 50 ha” – czytamy w artykule. Przy okazji zauważa, że 46 parafii na Dolnym Śląsku występowało o ziemię kilkakrotnie i „dorabiało sobie na obrocie ziemią”. „Polityka” podsumowuje: Nie istnieje żaden wiarygodny bilans, ile Kościół stracił w wyniku komunistycznych represji. Nie wiadomo też, ile zyskał. Można natomiast się domyśleć, jak działa niezwykle skuteczny w odzyskiwaniu ziemi były funkcjonariusz SB, Marek Piotrowski. Krótko opisuje to w tekście mecenas Andrzej Oklejak, pełnomocnik prezydenta Krakowa do spraw prawnych: - Piotrowski wpadł na genialny pomysł. Gdy tylko miasto wystawi działkę na sprzedaż, on przedstawia ją w Komisji Majątkowej jako mienie zastępcze. Zdarzało się, że w dniu przetargu dostawaliśmy informację z Komisji Majątkowej, że działka jest już zajęta – mówi. Na działkę zwykle już jest kupiec i ustalona cena – twierdzi autor artykułu. Niestety, mimo tych wszystkich zastrzeżeń, trudno było zebrać podpisy pod wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Po stronie Kościoła (tym razem prawosławnego, który odzyskuje majątki na podobnych zasadach) byli nawet niektórzy członkowie SLD. Oczywiście w tekście nie zabrakło wniosku. Formułuje go w imieniu autora tekstu dr Borecki, który przygotowywał wniosek do Trybunału. „Kościół powinien z nią [Komisją Majątkową – przyp.] jak najszybciej skończyć, dla własnej wiarygodności” – mówi.