Schizofrenia katolika

Sprawa 14-latki, która dokonała aborcji i wezwań do potwierdzenia faktu zaciągnięcia ekskomuniki (nie ekskomunikowania) pani minister Kopacz każe wrócić po raz kolejny do pytania o to, czym jest rozdział Kościoła od państwa oraz gdzie jest granica w wykorzystywaniu Kościoła do celów politycznych. Nie mogę nie zgodzić się z Cezarym Michalskim, gdy pisze o „młodych ideologicznych bojownikach z „Frondy” wymachujących krzyżem z braku innego narzędzia”. Klimat dyskusji i postawy jej uczestników pozwalają określić działalność przynajmniej niektórych forumowiczów Frondy jako motywowaną ideologią, nie wiarą. Mam nadzieję, że przynajmniej część z nich zastanowi się nad tym, co pisze, czytając słowa ks. prof. Andrzeja Szostka, etyka z KUL: „ekskomunika jest sankcją o charakterze wewnątrzkościelnym i rozgłaszanie tego typu informacji, niezależnie od tego jak bardzo jest zasadna, jest robieniem z tego co stanowi bolesny i trudny wymiar kościelnej dyscypliny swoistego PR-u i propagandy”. Jeśli ktoś ubolewa, że nie można ekskomunikować jego brata w wierze, bo prawo kościelne go nie obejmuje, to nie kieruje się motywami chrześcijańskimi, a ideologią lub zemstą. Niemniej trzeba jasno powiedzieć: nie ma racji ani pani minister, mówiąc że „nasze przekonania, z którymi na co dzień żyjemy, chodzimy do pracy, mieszkamy ze swoimi najbliższymi, zostawiamy w przedpokoju urzędu, który obejmujemy”, ani publicysta Dziennika, który pisze, że „Kościół ma pełne prawo wzywać świeckie państwo do postępowania zgodnie z własnym nauczaniem, a świeckie państwo ma absolutny obowiązek tym wezwaniom nie ulegać”. Według tej opinii ja (jako katolik, a więc członek Kościoła) mam obowiązek domagać się od państwa (demokratycznego, którego jestem obywatelem) tworzenia prawa zgodnego z normami etycznymi, które wyznaję. Jednocześnie ja jako obywatel demokratycznego państwa (lub członek władz tego państwa) nie mogę zgodzić się na żądania, które sama jako członek Kościoła stawiam. Po prostu schizofrenia. Prawo państwowe (jakiekolwiek) nie jest prawem absolutnym. Ponad nim jest prawo naturalne. Trybunał w Norymberdze nie oparł się na prawie obowiązującym w faszystowskich Niemczech, tylko na prawie naturalnym. Wiem, tego argumentu używają jak młota niektórzy ideolodzy, nie zamierzam jednak porównywać Polski z faszystowskimi Niemcami (to sytuacje absolutnie różne), a wskazać na podstawowy fakt, że prawo może być złe. A skoro może być złe, to nie może stanowić normy absolutnej. Nie zamierzam wyrokować w sprawie pani minister, nie jestem jej sumieniem, choć przyznam, że jako katoliczkę niepokoją mnie jej słowa, że aborcja dokonana zgodnie z prawem nie jest niczym złym. Aborcja, pani minister, jest złem zawsze (!). W ocenie moralnej czynu, który faktycznie jest współpracą w złym należy zawsze brać pod uwagę jego dobrowolność. Do popełnienia konkretnego czynu człowiek może być przymuszony, czy to fizycznie, czy „ciężką bojaźnią, chociażby tylko względnie, z konieczności lub wielkiej niedogodności” (cytat za KPK, kan. 1324). W ocenie prawnej z kolei istotne jest, czy działanie danej osoby było konieczne, to znaczy czy bez niego zło by się nie dokonało. Ocena, jak było w tym (i każdym!) przypadku, nie należy do nas. Pozostaje tylko powtórzyć za abp. Życińskim: tworzenie rankingu kandydatów do ekskomuniki jest wykluczone. Ekskomunika nie jest i nie powinna być narzędziem nacisku politycznego. Tego zdecydowanie wymaga zasada rozdziału Kościoła od państwa.