Barwne Boże Ciało w Hiszpanii

więto religijne łączy się ściśle z elementami świeckimi i wiekowymi tradycjami. W 1991 r. Boże Ciało zostało przeniesione oficjalnie na niedzielę. Wywołało to jednak sprzeciw w wielu miejscowościach... i w wielu zostało przywrócone. W niektórych miastach, jak w np. w Toledo, są teraz dwie procesje: w czwartek i w niedzielę. Pierwsze wiadomości o obchodach święta Bożego Ciała w Hiszpanii pochodzą już z VI w., choć więcej szczegółów podają dopiero kodeksy z wieku XI. W roku 1301 Boże Ciało zostaje wprowadzone w diecezji Tarragony jako święto – kilka lat wcześniej, zanim Jan XXII ustanowił je dla całego Kościoła. Celebracja Bożego Ciała, której głównym elementem jest procesja z Najświętszym Sakramentem, szybko rozprzestrzeniła się po całej Hiszpanii, dostosowując się do lokalnych zwyczajów i tradycji. W niektórych miejscowościach nabrała dużych wymiarów, łącząc tradycje religijne ze świeckimi. Procesje w takich miastach jak Toledo, Camuñas, Barcelona, Granada, Sewilla, Kadyks czy Walencja stały się sławne w całym Królestwie Hiszpanii. Szczególnie teatralnego charakteru nabrały procesje w XVII w. Oprócz czci Najświętszego Sakramentu przedstawiały sceny walki dobra ze złem, postacie świętych, sceny z życia Jezusa. W wielu przypadkach autorami rzeźb byli znani artyści. Z Hiszpanii obchody Bożego Ciała szybko dotarły do Latynoameryki, gdzie żarliwa religijność połączyła się z bogatym kolorytem miejscowych tradycji. Zasłynęło szczególnie Cusco w Peru oraz Santana de Parnaíbo w Brazylii. Od samego początku rady miejskie odgrywały istotną rolę w przygotowaniu obchodów Bożego Ciała. Przyznawano na nie specjalne sumy oraz różne przywileje. Z biegiem czasu procesje wzbogacały się nie tylko o kolejne elementy religijne, ale także świeckie, jak karoce, tancerze, paziowie czy bractwa rzemieślników. Jedna z najsłynniejszych procesji ma miejsce w Toledo. Szczególnego znaczenia nabrała od chwili, kiedy miasto stało się siedzibą prymasa Hiszpanii. Kilka dni przed świętem mieszkańcy zaczynają przyozdabiać ulice, którymi przejdzie procesja, oraz katedrę. Na balkonach pojawiają się różnokolorowe gobeliny, kobierce, jedwabne zasłony, proporce i flagi. Ulicę przykrywa rodzaj muślinowego baldachimu. Zewsząd dolatuje zapach rumianku, rozmarynu czy mięty, które mieszkańcy umieszczają wzdłuż trasy procesji. Z kolei katedrę przystraja się na te dni w przepiękne XVII-wieczne flamandzkie arrasy. W przeddzień święta poszczególne arcybractwa przyjmują nowych członków oraz wręczają medale osobom zasłużonym. Na ulicę wychodzą grupy muzyków, którzy zachęcają do wzięcia udziału w uroczystościach. Ok. 23:00 szlakiem procesji przechodzi specjalna grupa, która sprawdza laską o wymiarach monstrancji, czy przypadkiem nie ma żadnych przeszkód. Centrum procesji Bożego Ciała stanowi XVI-wieczna bezcenna monstrancja wykonana z polecenia kard. Cisnerosa, którą można zobaczyć w skarbcu katedry w Toledo. Jej autorem jest znany złotnik Enrique de Arce. Do wykonania blisko trzymetrowej monstrancji użyto ponad 180 kg srebra i 20 kg złota, nie licząc drogocennych kamieni. Podczas procesji wieziona jest na specjalnie przygotowanej podstawie. Procesja trzyma się ściśle określonego protokołu, który nawiązuje do reguł sprzed ponad 300 lat. Przed monstrancją kroczą arcybractwa – im starsze, tym bliżej monstrancji; za nią władze regionalne i miejskie. Procesję otwiera XVI-wieczny krzyż, za którym idą, ubrani w czerwone szaty, tzw. „infanzones”, czyli szlachta z pobliskiej miejscowości Illescas. Za nimi kroczą – w niebieskich szatach – Kawalerowie Mozarabscy, tzn. ci, którzy udowodnili swoje chrześcijańskie pochodzenie, zwłaszcza podczas panowania arabskiego, lub zajmują się badaniami nad epoką mozarabską w Toledo. Kolejna grupa to Rycerze Świętego Grobu. Ubrani w białe szaty stanowią gwardię honorową prymasa Hiszpanii. Za nimi idą Rycerze Bożego Ciała, do których należą wybitne osoby ze świata Hispanomeryki oraz Instytutu Kultury Hiszpańskiej. Ubrani są w charakterystyczne zielone szaty i białe kryzy. Tuż przed monstrancją kroczą dzieci, które przyjęły pierwszą komunię. Z kolei tuż za monstrancją kroczy prymas – w tym roku po raz pierwszy abp Braulio Rodríguez, a za nim władze wspólnoty autonomicznej Kastylii-La Manchy, burmistrz Toledo wraz z radą oraz regionalne samorządy. Wielogodzinna procesja jest nie tylko wyrazem wiary, ale jest także przypomnieniem chrześcijańskich korzeni Hiszpanii. Jest to szczególnie widoczne w Toledo, mieście trzech kultur: chrześcijańskiej, żydowskiej i arabskiej. Świętowanie Bożego Ciała nie kończy się wraz z procesją. Lokalne rady miejskie zwykle organizują koncerty i zabawy ludowe, które trwają do późnych godzin nocnych. W przypadku Granady – cały tydzień.