Biskupi o Kościele w Europie

Bioetyka, media, powołania – trzeci dzień obrad

Trzeci i ostatni dzień obrad rozpoczął się Mszą św. w sanktuarium Matki Bożej Cudownego Medalika przy rue du Bac. W kazaniu przewodniczący Niemieckiej Konferencji Biskupiej abp Robert Zollitsch podkreślił, że w Europie wolność religijna jest w zasadzie uznawana, a Kościół i państwo działają we własnej przestrzeni bez ciągłych starć. "Droga Kościoła we współczesnym świecie powinna być drogą Jezusa" – wskazał hierarcha i wyjaśnił, że polega ona na służbie i mądrej radzie świadczonej "wielkim i małym".

Szeroko dyskutowane ostatnio w Europie zagadnienia bioetyczne omówił wiceprzewodniczący CCEE kard. Jean-Pierre Ricard. Powołując się na francuskie doświadczenia, podkreślił, że Kościół nie może jedynie wydawać oświadczenia po uchwaleniu ustawy przez parlament. "Chcemy uczestniczyć w poprzedzającej tę decyzję debacie" – stwierdził metropolita Bordeaux. Poinformował, że episkopat Francji powołał grupę roboczą, która wypracowała opinię jako wkład Kościoła do refleksji nt. uregulowań prawnych. Stanowisko to przedstawiono na forum nie tylko biskupów, ale także w terenie, aby rozpocząć dyskusje na tematy bioetyczne. W efekcie powstała książka "Bioetyka". Uruchomiono też stronę internetową, pomyślaną zarówno jako miejsce prezentacji stanowiska Kościoła, jak i forum do dyskusji.

Kard. Ricard powiedział, że broniąc wizji katolickiej, odwoływano się nie do zasad religijnych, lecz do zasad powszechnie uznanych we współczesnym społeczeństwie. "Dążymy bowiem do dobra wspólnego wszystkich obywateli, a nie tylko katolików" - wyjaśnił wiceprzewodniczący CCEE.

Metropolita Paryża kard. André Vingt-Trois podzielił się refleksją nt. narzucania we współczesnej kulturze "ideologii rodzaju" (gender), według której różnica seksualna jest "produktem" głównie kulturowym, bez fundamentu biologicznego. Zaangażowanie w relację seksualną należy więc do porządku wyboru: wybiera się homoseksualizm lub heteroseksualizm, nie ma natomiast naturalnej predyspozycji w tym kierunku. "Oznacza to, że różnica płci nie jest już konstytutywna dla związków międzyosobowych, lecz stanowi jedynie przypadkową charakterystykę" – wyjaśnił francuski kardynał.

Sprawozdania z rocznej pracy komisji działających w łonie CCEE złożyli ich przewodniczący. Bp Jean-Michel di Falco, kierujący komisją ds. mediów, zapowiedział rozpoczęcie na jej spotkaniu w listopadzie br. projektu dotyczącego internetu: jakie są korzyści z posługiwania się nim, ale też jakie ryzyko zawiera w sobie korzystanie z jego zasobów" – oświadczył ordynariusz Gap.

Zdaniem przewodniczącego Włoskiej Konferencji Biskupiej kard. Angelo Bagnasco, media, atakując papieża i Kościół, skupiają się na wypowiedziach Benedykta XVI nt. zasad, których Kościół zmienić nie może, mało interesują się natomiast jego nauczaniem duszpasterskim w czasie środowych audiencji ogólnych. Mówca ubolewał nad występującą w mediach tendencją do zwracania niewielkiej uwagi na papieża jako świadka i głosiciela Ewangelii, i przywiązywania zbyt dużej wagi do jego postaci jako intelektualisty i polityka.

Uczestnicy obrad wysłuchali rocznych sprawozdań z prac różnych komisji, które przedstawili ich przewodniczący. Omówiono dwa ważne tegoroczne wydarzenia ekumeniczne: zgromadzenie ogólne Konferencji Kościołów Europejskich (KEK), które odbyło się w lipcu w Lyonie, i zbliżające się I Europejskie Forum Katolicko-Prawosławne na greckiej wyspie Rodos (23-27 listopada). Poruszono sprawę współpracy CCEE z podobnymi kontynentalnymi radami episkopatów w Afryce (SECAM) i Ameryce Łacińskiej (CELAM), o czym mówili wiceprzewodniczący tych gremiów.

Wiceprzewodniczący CCEE kard. Josip Bozanić z Chorwacji mówił o znaczeniu Roku Kapłańskiego, a bp Michel Dubost z Francji o potrzebie pomocy chrześcijanom w Ziemi Świętej. Natomiast bp František Lobkowicz przedstawił owoce niedawnej podróży apostolskiej Benedykta XVI do Czech.

Zgromadzenie plenarne zakończyła 4 października w paryskiej katedrze Notre-Dame Msza św., której przewodniczył miejscowy arcybiskup kard. André Vingt-Trois. Wśród koncelebransów byli: abp Józef Michalik i bp Wojciech Polak.

Orędzie „Europo, miej nadzieję”

Na zakończenie uczestnicy obrad ogłosili Orędzie „Europo, miej nadzieję. 20 lat po upadku Muru Berlińskiego – odnaleźć na nowo zapał, głosić nadzieję”. Podsumowano w nim blaski i cienie tych 20 lat, zwracając uwagę m.in. na wkład do odzyskanej wolności tych wszystkich ludzi w Europy Środkowej i Wschodniej, których nie złamał brak wolności. Na pierwszym miejscu wymieniono w tym kontekście polską Solidarność, a także Jana Pawła II „i jego przenikliwą wizję Europy, opartej na fundamentach wiary, dobra wspólnego i pokoju”.

Jednocześnie dokument zwraca uwagę, że nowa wolność była również „łaską dla Kościołów”, które odzyskały swobodę działania, organizacji i ewangelizacji. I mimo istniejących jeszcze niedociągnięć i braków, „jesteśmy świadomi drogi, jaką przemierzyliśmy w ciągu tych 20 lat” – napisali biskupi, dziękując za ten szczególny „znak czasów” Bogu – Panu czasów i historii.

Ale „ten cudowny zapał europejski o silnym podłożu etycznym bardzo osłabł”, o czym świadczą np. wysoka absencja w niedawnych wyborach do Parlamentu Europejskiego i niezrealizowane jeszcze wysiłki włożone w budowę nowej Europy. Zdaniem biskupów wpływ na to miało szereg czynników, np. wzrost dobrobytu wielu osób, co jednak nie może zaspokoić serca człowieka, gdyż „nie samym chlebem żyje człowiek”, nadmierne stawianie na jednostkę, jej wybory i poszukiwania kosztem społeczeństwa, co grozi zamykaniem się w kręgu własnych interesów i korzyści, i wreszcie pokusa relatywizmu w społeczeństwie pluralistycznym, tworzenia własnych norm i praw, bez liczenia się z normami wspólnymi. „Niepokoją nas liczne projekty ustaw w naszych krajach lub instytucjach europejskich, sprzeczne z prawdziwym dobrem człowieka i społeczeństwa” – czytamy w Orędziu.

Nie nastraja optymizmem spadek przyrostu naturalnego i przyszłość demograficzna kontynentu, ale biskupi zapewniają, że „nie chcą być prorokami zła”, a „nasza wiara każe nam nieść społeczeństwu europejskiemu, w którym żyjemy, spojrzenie jasne i pełne nadziei”.

Orędzie broni też życia od poczęcia aż po naturalną śmierć nie jest sprawą przegraną, podkreślając, że jest ono „podstawą społeczeństwa prawdziwie ludzkiego”. Na zakończenie stwierdza, że „budowa Europy jest rzeczywiście przygodą, którą warto przeżyć. Każdy ma tam swe miejsce i każdy jest tam oczekiwany. (...) Nie zapominajmy, że jesteśmy uczniami Tego, który powiedział każdemu: «Ufaj. Powstań i idź!”.