Katolicy ormiańscy w Europie Wschodniej mają nowego zwierzchnika

Ordynariat dla katolików ormiańskich w Europie Wschodniej istnieje od 13 lipca 1991, gdy Jan Paweł II zjednoczył w jednym organizmie trzy niezależne dotychczas jednostki terytorialne Gruzji, Rosji i Ukrainy. Na czele ordynariatu z siedzibą w Erywaniu stanął bp Nerses Der (Ter) Nersessian, należący do ormiańskiego zakonu mechitarzystów z Wenecji (1920-2006). Początkowo sprawował swój urząd jako administrator apostolski bez sakry biskupiej; arcybiskupem tytularnym mianował go papież 9 lipca 1992 i osobiście konsekrował go 17 listopada tegoż roku.

Jego następcą został bp Nechan Karakéhéyan (ur. 17 kwietnia 1932), przy czym dokument o jego nominacji i nadaniu mu godności arcybiskupa tytularnego nosi datę 2 kwietnia 2005 – była to ostatnia decyzja, podpisana przez umierającego Ojca Świętego. Obecnie obowiązki zarządcy ordynariatu obejmuje ks. V. Ohanian, również należący do zakonu mechitarzystów weneckich. Prawdopodobnie z czasem on także zostanie obdarzony godnością biskupa lub arcybiskupa.

Według danych ordynariatu na terenie tej bardzo rozległej jednostki kościelnej, obejmującej – jak wspomniano – trzy niepodległe państwa: Rosję, Ukrainę i Gruzję, mieszka ok. 550 tys. wiernych. Istnieje tam prawie 40 parafii, obsługiwanych przez 5 księży diecezjalnych i 6 zakonnych, jest również ok. 20 sióstr zakonnych.

Ormiański Kościół Katolicki istnieje od 1742, gdy Benedykt XIV mianował pierwszego katolickiego patriarchę ormiańskiego w osobie Abrahama Bedrosa (Piotra) Ardziwiana. Ale już wcześniej, co najmniej od końca XII wieku, podejmowano działania na rzecz zjednoczenia Ormian, a przynajmniej ich części, ze Stolicą Apostolską i uznania przez nich władzy papieża. Próby te nie przynosiły jednak trwałych skutków i dopiero w XVII wieku wśród Ormian polskich i na Bliskim Wschodzie zaczęły się pojawiać inicjatywy w tym kierunku, wychodzące od nich samych i to one doprowadziły do wspomnianej decyzji papieża w 1742.

Każdy kolejny katolicki patriarcha ormiański do swego imienia zakonnego, który nosił przed wyborem na to stanowisko, dodaje po wyborze imię Bedros (lub Petros, zależnie od kraju, w którym działa) z odpowiednim numerem, czyli Piotr, dla podkreślenia swej więzi z papieżem. Obecny zwierzchnik – patriarcha Nerses Tarmouni dodał imię Bedros XIX. 17 stycznia skończy on 70 lat, a swój urząd sprawuje od października 1999.

Ormiański Kościół Katolicki tworzy jeden patriarchat z siedzibą w miejscowości Bzommar pod Bejrutem, a w jego skład wchodzą 1 metropolia, 4 arcyeprachie (archidiecezje), 4 eparchie, 3 egzarchaty patriarsze i apostolskie i 3 ordynariaty. Ponadto w 5 krajach, w których nie ma biskupa tego obrządku, jedne z miejscowych biskupów łacińskich jest – na mocy nominacji papieskiej – ordynariuszem dla katolików ormiańskich. Taka sytuacja jest m.in. w Polsce, gdzie urząd taki pełni od 9 czerwca 2007 metropolita warszawski abp Kazimierz Nycz.