Wielkanoc w czasach pandemii

Udział we Mszach i nabożeństwach został ograniczony do 1 osoby na 20 metrów kwadratowych świątyni. Przed kościołami, na powietrzu, wierni mogą się zbierać, zachowując odległość 1,5 metra. Wszyscy poza służbą liturgiczną zobowiązani są do noszenia maseczek, zachęca się również, by nosili je także ministranci i kapłani koncelebrujący.

– W związku z rosnącą liczbą zachorowań mając na uwadze zdrowie i życie Polaków – zwracam się z gorącym apelem do kapłanów i wiernych świeckich o skrupulatne przestrzeganie zasad bezpieczeństwa sanitarnego podczas celebracji liturgicznych. Apeluję do wszystkich o przestrzeganie aktualnego limitu uczestników zgromadzeń religijnych, o zachowywanie dystansu społecznego, zakrywanie ust i nosa oraz dezynfekcję dłoni i respektowanie zasad higieny w obiektach sakralnych – napisał przewodniczący KEP, abp Stanisław Gądecki.

Rzecznik KEP, o. Leszek Gęsiak SJ poinformował, że w związku z obchodami Wielkiego Tygodnia i Świąt Zmartwychwstania przygotowane zostały i rozesłane do diecezji specjalne wytyczne związane z sytuacją pandemii. Zaznaczył jednak, że o tym jak i w jakim zakresie zostaną one wprowadzone w diecezji, decyduje sam biskup ordynariusz.

Kwestię ograniczeń osób mogących uczestniczyć w liturgii Triduum Paschalnego oraz Mszy niedzielnych w wielu miejscach rozwiązuje się za pomocą umożliwienia wiernym wcześniejszego zarezerwowania specjalnej „wejściówki”. Pozostałe osoby mogą uczestniczyć w nabożeństwie pozostając przed świątynią.

Biskupi przypominają o dyspensach udzielonych wszystkim wiernym swoich diecezji od uczestnictwa w Mszach świętych niedzielnych i świątecznych oraz o praktyce Komunii duchowej.

– Osoby, które nie będą mogły osobiście uczestniczyć w celebracjach, proszę, aby łączyły się duchowo ze wspólnotą Kościoła poprzez modlitwę domową i transmisje medialne. Wprawdzie biskupi udzielili dyspensy od obowiązku udziału we Mszy św., jednakże trzeba pamiętać, że transmisje nigdy nie zastąpią pełnego uczestnictwa w Eucharystii i przyjmowania sakramentów: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,54) – napisał abp Stanisław Gądecki, przewodniczący KEP.

Konferencja Episkopatu Polski ustaliła, że okres, w którym obowiązuje trzecie przykazanie kościelne, obejmuje czas od Środy Popielcowej do Niedzieli Trójcy Świętej (w tym roku 30.05.2021).

Hierarchowie zachęcają, by kościoły w ciągu dnia były jak najdłużej otwarte, umożliwiając wiernym osobistą modlitwę przed Najświętszym Sakramentem.

Naprzeciw potrzebom wiernych duszpasterze wyjść mają również z możliwością skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania, uwzględniając sanitarne obostrzenia.

W Niedzielę Palmową rekomenduje się zrezygnowanie z procesji przed kościołem i celebrowanie wszystkich obrzędów w świątyni.

Liturgia Triduum

Obostrzenia sanitarne wpłynęły również na samą liturgię Triduum Paschalnego. Wytyczne w tej sprawie opublikowała watykańska Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, a za nią poszczególne episkopaty i ordynariusze. Należy stosować się do zaleceń obowiązujących w diecezjach, rozesłanych do proboszczów i opublikowanych na stronach internetowych diecezji.

Kongregacja umożliwiła ordynariuszom ewentualne przesunięcie Mszy Krzyżma na inny termin. W Polsce hierarchowie zazwyczaj zapraszają na nią wyłącznie księży dziekanów lub ich zastępców, zalecając również, by koncelebransi mieli maseczki.

Wyjątkowo wszyscy księża mają pozwolenie na odprawienie w Wielki Czwartek Mszy bez udziału ludu. We Mszy Wieczerzy Pańskiej postuluje się pominięcie obrzędu mandatum (obmycia nóg). Zaleca się pominięcie procesji po liturgii oraz przechowywanie Najświętszego Sakramentu w tabernakulum. W Polsce proponowane jest zorganizowanie „ciemnicy” w miejscu umożliwiającym wiernym adorację z zachowaniem stosownych odległości lub zrezygnowanie z tego zwyczaju i przechowywanie Najświętszych Postaci w tabernakulum.

W Wielki Piątek zaleca się dodanie jako przedostatniego wezwania modlitwy powszechnej „za znajdujących się w sytuacji zagrożenia, chorych i zmarłych”. Akt adoracji Krzyża przez pocałunek wykonywany ma być wyłącznie przez celebransa. Zaleca się rezygnację z przygotowania Grobu Pańskiego, zwłaszcza jeśli nie uda się go zbudować w przestrzeni umożliwiającej zachowanie wiernym odpowiednich odległości przy adoracji.

W Sobotę tradycyjne błogosławienie pokarmów ewentualnie odbywać się może na powietrzu przed świątynią, z zachowaniem obostrzeń sanitarnych. Uczestniczyć powinni jedynie przedstawiciele rodzin. Błogosławić pokarmy można samemu, podczas rodzinnej modlitwy przed wielkanocnym śniadaniem. Zaleca się, by błogosławił pokarmy ojciec. Przykładowe formuły błogosławieństw udostępnione są m. in. na diecezjalnych stronach internetowych.

„Ze święceniem pokarmów w rodzinnym gronie nie będzie miał problemów nikt, kto zna modlitwę przed wspólnym posiłkiem - w wielu rodzinach to stała i piękna praktyka. Ta modlitwa w wielkanocny poranek jest po prostu bardziej uroczysta, jej sens natomiast pozostaje taki sam - modlimy się, prosząc o Boże błogosławieństwo, jakie nie jest nagrodą za dobre zachowanie, ale prośbą do Boga o ochronę i pomoc dla wszystkich, jest dziękczynieniem za to, że jeszcze żyjemy, oraz że zostaliśmy ochrzczeni, to znaczy, że żyjemy w Bogu. Oba wymiary nie są dziś wcale takie oczywiste - jest więc za co dziękować! Kropimy siebie i pokarmy wodą święconą, aby przypomnieć sobie o tym wszystkim i tego doświadczyć. Nie jest to zatem jakiś akt magiczny, lecz obrzęd, który ma odnowić naszą wiarę i relacje, nie wyłączając tych rodzinnych” – wyjaśnia w rozmowie z KAI o. dr Dominik Jurczak.

Podczas Wigilii Paschalnej rekomenduje się, by obrzędy liturgii światła celebrować w świątyni, a do poświęcenia ognia zamiast ognista wykorzystać odpowiednią świecę lub znicz. Zaleca się rezygnację z procesji rezurekcyjnej, ewentualnie sam kapłan może wyjść przed świątynię i tam pobłogosławić Najświętszym Sakramentem parafię.

Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów zachęca, by ci, którzy w żaden sposób nie mogą uczestniczyć w Wigilii Paschalnej sprawowanej w kościele, odmówili Godzinę Czytań przewidzianą na Niedzielę Wielkanocną.

Do brewiarzowej modlitwy zwłaszcza w czasie Triduum Paschalnego zachęca się wszystkich wiernych.