Jan Paweł II w Encyklopedii Prawosławnej

Jest to wielotomowe dzieło, ukazujące się pod redakcją i patronatem patriarchy moskiewskiego i Wszechrusi Cyryla (do XIX tomu – pod redakcją patriarchy Aleksego II).

Hasło „Ioann Pawieł II” dzieli się na kilka podpunktów. Najpierw dość szczegółowo przedstawiono życiorys Ojca Świętego, począwszy od jego dzieciństwa, przez lata młodzieńcze, po posługę kapłańską i biskupią aż do wyboru na najwyższy urząd w Kościele katolickim. Dorobek Jana Pawła II omówiono w takich podpunktach, jak: „Działalność wewnątrzkościelna” (ponad 6 stron), „Nauczanie społeczne” (2,5), „Ekumenizm katolicki za J.P.”, stosunki z lokalnymi Kościołami prawosławnymi, ze starożytnymi Kościołami wschodnimi (przedchalcedońskimi), dialog z anglikanizmem, stosunki z Kościołami protestanckimi i dialog międzyreligijny.

Oddzielnie ukazano polityczną, dyplomatyczną i pokojową działalność papieża (ponad 3 strony) oraz „politykę wschodnią” Watykanu. Własne podpunkty mają też takie pojęcia jak Polska, ZSRR, Ukraina i Rosja. Całość zamyka podpunkt mówiący o ostatnich latach życia Ojca Świętego, o jego śmierci i pośmiertnej czci w Kościele katolickim.

Artykuł zawiera też 15 zdjęć czarno-białych i kolorowych, ukazujących papieża w różnych sytuacjach (np. podczas spotkań z M. Gorbaczowem i W. Putinem) oraz niezwykle bogatą bibliografię (ponad 3 szpalty). Autorami całego hasła są W. Pietruchin i W. Tiuszagin, ten ostatni jest również wymieniony jako autor bibliografii.

Rosyjska Encyklopedia Prawosławna (EP) zaczęła się ukazywać w 2000 r. jako prawosławne uczczenie wielkiego jubileuszu chrześcijaństwa. Pierwszy tom EP (hasła od A do Aleksy Studyta) przedstawiono na konferencji prasowej w Moskwie 23 listopada tegoż roku. Wcześniej, na początku 2000 wydano oddzielnie, bez numeracji, tom poświęcony w całości Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu – jego dziejom, stanowi współczesnemu, różnym stronom życia prawosławnego w Rosji oraz na Białorusi i Ukrainie: filozofii, liturgii, sztuce, muzyce i in. Oznacza to, że dotychczas ukazało się w rzeczywistości 25 tomów tego monumentalnego przedsięwzięcia.

Początkowo przewidywano, że całość będzie się składać z 24 tomów alfabetycznych o łącznej zawartości ok. 70 tys. haseł, które ukażą się do początku lat dwudziestych obecnego stulecia, ale szybko okazało się, że Encyklopedia będzie znacznie większa, dziś mówi się o 50 tomach. Rocznie ukazują się 2-3 tomy.

Dotychczas wydane części doszły do litery I (dziewiątej w 33-literowym alfabecie rosyjskim). W odróżnieniu od polskiej Encyklopedii Katolickiej (wydawanej od 1973 na KUL-u; dotychczas 14 tomów), EP zawiera m.in. hasła osobowe poświęcone osobom żyjącym i dość liczne ilustracje: zdjęcia, ryciny, mapy itp. Poza tym większość haseł jest znacznie bardziej rozbudowana niż w naszej Encyklopedii, np. „Jan Damasceński” w XXIV tomie liczy ponad 38 stron a zamykające ten tom opracowanie „Ioanna Bogosłowa Otkrowienije” (Księga Apokalipsy Jana Teologa) – ponad 40.

W wydawaniu dzieła biorą udział – przynajmniej formalnie – wszystkie kanoniczne Kościoły prawosławne, autokefaliczne i autonomiczne, reprezentowane przez delegatów. Nad pracą zespołów redagujących EP czuwają Rady: Nadzorcza (pod przewodnictwem patriarchy), Opiekuńcza (przewodniczył dotychczas mer Moskwy Jurij Łużkow) i Społeczna (pod kierunkiem przewodniczącego Dumy Państwowej Rosji, obecnie Borisa Gryzłowa). Oddzielnie działa też Stowarzyszenie Dobroczyńców EP. Patriarcha stoi również na czele Kościelnej Rady Naukowej ds. wydawania dzieła, podczas gdy Radzie Naukowo-Redakcyjnej przewodniczy arcybiskup istriński Arseniusz.