Migracja, demokracja, jedność chrześcijan - podsumowanie wizyty papieża Franciszka w Grecji

Jedność chrześcijan: prośba o przebaczenie

Wizyta w Grecji była okazją do spotkania papieża z tamtejszym Kościołem prawosławnym, co dla Franciszka było okazją do zaapelowania o jedność chrześcijan. Franciszek odbył najpierw rozmowę z arcybiskupem Aten i całej Grecji Hieronimem II, obaj wygłosili też przemówienia. Natomiast nie było spotkania papieża ze Świętym Synodem Kościoła Grecji, ani wspólnej modlitwy.

„Jak możemy dawać światu świadectwo o zgodności Ewangelii, jeśli my, chrześcijanie, nadal jesteśmy podzieleni? Jak możemy głosić miłość Chrystusa, który gromadzi narody, jeśli nie jesteśmy zjednoczeni między sobą?” – pytał z kolei Franciszek. Wskazał na wspólne korzenie apostolskie, „które wyrosły z ziarna Ewangelii” i „zaczęły przynosić wielkie owoce” w kulturze hellenistycznej.

Przyznał też, że na przestrzeni wieków owa jedność została zakłócona przez „trucizny świata i kąkol podejrzliwości”. W mocnych słowach poprosił o przebaczenie błędów, jakie w pielęgnowaniu jedności i wspólnych korzeni popełnili katolicy. „Ze wstydem – przyznaję to w odniesieniu do Kościoła katolickiego – działania i decyzje, które mają niewiele lub nic wspólnego z Jezusem i Ewangelią, naznaczone raczej żądzą zysku i władzy, doprowadziły do osłabienia komunii. W ten sposób pozwoliliśmy, aby zdolność owocowania została skalana podziałami. Historia ma swój ciężar i dzisiaj odczuwam potrzebę ponowienia tutaj mojej prośby o przebaczenie, skierowanej do Boga i do moich braci za błędy popełnione przez wielu katolików” – powiedział papież.

Podkreślił, że pomimo błędów, wspólne korzenie chrześcijaństwa nadal zapewniają wzrost i owocowanie Kościoła. Przypominał, że nie jest ono możliwe bez Ducha Świętego, „który zrodził Kościół” i którego należy przyzywać, prosząc o trzy dary potrzebne na drodze budowania jedności: komunię, mądrość i pocieszenie. Zachęcił też do coraz większej współpracy charytatywnej i społecznej, inspirowanej Ewangelią. „Duch Święty wzywa nas bowiem dzisiaj, bardziej, niż w przeszłości, do leczenia ran ludzkości olejem miłosierdzia” – mówił papież.

Umocnienie katolików: błogosławcie małość

Papież odbył trzy spotkania z miejscową wspólnotą katolicką. Pierwszego dnia wizyty w katedrze św. Dionizego przemówił do biskupów, kapłanów, zakonników, seminarzystów i katechetów. Przypomniał, że Grecja jest „laboratorium inkulturacji wiary”, zainicjowanym przez św. Pawła. Zachęcił, aby w codziennym i często niełatwym głoszeniu Chrystusa inspirować się dwiema postawami Apostoła Narodów: jego ufnością Bogu, nawet pomimo pozornych porażek oraz akceptacji każdego człowieka, jako tego, w którym Bóg jako pierwszy rozpoczął dzieło zbawienia.

Przypomniał, że bycie małą wspólnotą czyni z Kościoła „wymowny znak Ewangelii, Boga głoszonego przez Jezusa, który wybiera maluczkich i ubogich, który zmienia bieg dziejów poprzez proste czyny pokornych”. Wskazał, że chrześcijanie nie mogą ulegać pokusie triumfalizmu, oczekiwać światowego splendoru, czy odzwierciedlanych w liczbach sukcesów, ale inspirować się słowami Jezusa o byciu podobnym do ziarnka gorczycy, czy zaczynu w cieście.

„Tak więc, najmilsi, chciałbym wam powiedzieć: błogosławcie małość i przyjmijcie ją. Skłania was ona do zaufania Bogu i jedynie Bogu. Bycie mniejszością – a Kościół na całym świecie jest mniejszością – nie oznacza bycia nieznaczącym, ale bliższymi drogi umiłowanej przez Pana, która jest drogą małości: kenozy, uniżenia, zstępowania” – przypominał Ojciec Święty. Przestrzegł też przed obecną, także w Kościele „obsesją bycia dostrzeżonym”.

Drugiego dnia wizyty Ojciec Święty odprawił Mszę św. w sali koncertowej Megaron w Atenach. W homilii zachęcił wiernych do spotkania Boga w doświadczeniu pustyni oraz do osobistego nawrócenia. Przypomniał, że to nie sukces i powodzenie rozumiane według światowych kryteriów są wyznacznikiem podobania się Panu Bogu, ale wewnętrzne ubóstwo. „Bóg, dziś, tak jak i niegdyś, kieruje swój wzrok tam, gdzie panuje smutek i samotność. Możemy tego doświadczyć w życiu: często nie udaje się Mu dotrzeć do nas, gdy otaczają nas aplauzy i myślimy jedynie o sobie. Za to udaje Mu się to zwłaszcza w godzinach próby. Przychodzi do nas w sytuacjach trudnych, w naszych pustkach, które pozostawiają dla Niego miejsce w naszych życiowych pustyniach” – mówił papież.