Rezolucję Energetyczną 2022 podpisali 22 kwietnia br. w Katowicach uczestnicy konferencji "Silesia 2030", zorganizowanej z inicjatywy europosła Grzegorza Tobiszowskiego. Wśród osób, które złożył swoje podpisy pod dokumentem, była m.in. minister klimatu i środowiska Anna Moskwa, wiceminister aktywów państwowych Piotr Pyzik, b. premier Beata Szydło, parlamentarzyści, samorządowcy, przedstawiciele nauki górniczej, szefowie górniczych i energetycznych spółek oraz związkowcy.

Wśród wymienionych w rezolucji postulatów było m.in. szybkie uniezależnienie się od rosyjskiej ropy i gazu, reforma unijnego systemu handlu emisjami ETS oraz inwestowanie w technologie wykorzystania węgla jako paliwa przejściowego w transformacji. Wezwano do rewizji obecnej polityki klimatycznej UE w świetle budowania bezpieczeństwa energetycznego i stabilności unijnego rynku energii.

Dokument trafił do najważniejszych unijnych instytucji. W środę biuro europosła Grzegorza Tobiszowskiego opublikowało skierowaną do parlamentarzysty odpowiedź przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, która przypomniała m.in. iż 18 maja br. Komisja przyjęła pakiet REPowerEU, którego celem jest maksymalne uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych do 2030 roku.

GN 36/2022 DODANE 08.09.2022 AKTUALIZACJA 06.10.2022

Czarny ład

Wojna na Ukrainie i kryzys energetyczny sprawiają, że państwa Unii Europejskiej chcą wracać do węgla i rozwijać energetykę atomową. »

więcej »

"Działania przewidziane w planie REPowerEU uwzględniają te ambicje poprzez oszczędzanie energii, dywersyfikację jej dostaw oraz przyspieszone wprowadzenie energii odnawialnej w celu zastąpienia paliw kopalnych w domach, przemyśle i energetyce. Rada Europejska poparła wspomniany plan i wezwała Radę do szybkiego przeanalizowania wniosków Komisji w celu realizacji założeń REPowerEU" - napisała szefowa Komisji Europejskiej.

Jej zdaniem, zmniejszenie ogólnego popytu na paliwa kopalne musi nastąpić w sposób konsekwentny i przyszłościowy, zaś pakiet Europejskiego Zielonego Ładu i Fit for 55 prowadzi Unię w tym kierunku; konieczne jest jednak - wskazała - przyspieszenia przejścia na czystą energię.

"Istniejący unijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) skutecznie motywuje do ograniczenia emitowanych ilości. Dzięki wnioskom dotyczącym wprowadzenia funduszu socjalnego związanego z działaniami na rzecz klimatu (Social Climate Fund) i mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Carbon Boarder Adjustment Mechanism) odbędzie się to w sposób sprawiedliwy. Pozostałe elementy strategii Europejskiego Zielonego Ładu dopełniają obrazu, uwzględniając interesy wszystkich stron zainteresowanych i każdy obszar" - czytamy w liście przewodniczącej Komsji.

By pomóc w zielonej transformacji - jak podała Ursula von der Leyen - w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility) KE może uruchomić środki i zapewnić państwom członkowskim wsparcie "we wdrażaniu reform i inwestycji zgodnych z priorytetami UE, które są niezbędne, aby sprostać najistotniejszym wyzwaniom - w tym wyzwaniom związanym z osiągnięciem celów REPowerEU".

"Na wniosek Komisji państwa członkowskie mogłyby przedkładać części poświęcone REPowerEU z ukierunkowanymi inwestycjami i reformami energetycznymi. Działania te byłyby finansowane częściowo ze źródeł krajowych, a częściowo ze środków unijnych, w tym z pozostałych pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz poprzez większą elastyczność w przekazywaniu innych środków z budżetu UE do RRF, a także proponowane zwiększenie koperty finansowej RRF o 20 mld euro ze sprzedaży ograniczonej liczby uprawnień do emisji" - wyjaśniła przewodnicząca Komisji Europejskiej.

Komisja - jak zadeklarowała jej szefowa - podziela opinię dotyczącą tego, że surowce krytyczne są niezbędne dla technologii czystej energii, takich jak energia odnawialna i elektromobilność. "W związku z tym opracowujemy nowe podejście UE do surowców krytycznych, które obejmuje tworzenie narzędzi służących do identyfikowania projektów o znaczeniu europejskim w całym łańcuchu wartości dla surowców (wydobycie, obróbka i recykling)" - napisała.

Szefowa KE oceniła, że "przejście na czystą energię, nawet jeśli zostało przyspieszone przez wojnę wszczętą przez Rosję, należy przeprowadzić z myślą o przyszłości", zaś unijne rozporządzenie w sprawie tzw. taksonomii ustanawia ramy dla zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej.

"Podmiot, który w swojej działalności wykorzystuje stałe paliwa kopalne, nie kwalifikuje się jako zrównoważony środowiskowo na mocy art. 19 wyżej wymienionego rozporządzenia. Taksonomia UE jest narzędziem zapewniającym przejrzystość dla celów inwestycyjnych. Chociaż może ona dostarczać wytycznych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, nie nakazuje żadnych inwestycji ani nie uniemożliwia inwestowania w działania, które nie są nią objęte" - czytamy w liście.

Ursula von der Leyen zauważyła, iż istotny, krótkotrwały wpływ metanu na zmiany klimatyczne może być nawet 80 razy większy niż w przypadku CO2, dlatego - jak oceniła - "nie można dalej zwlekać ze znacznym ograniczeniem emisji tego gazu".

"Wzywamy europejskie zakłady produkujące surowce niezbędne dla naszego bezpieczeństwa energetycznego, aby dostrzegły, że metan ma wartość ekonomiczną. W związku z tym musi być odzyskiwany i wykorzystywany jako źródło energii. Duże ograniczenia emisji metanu w sektorze węgla, gazu kopalnego i ropy naftowej można osiągnąć przy zerowych lub niskich kosztach netto, jeśli zestawi się je z ceną metanu na rynku" - wskazała przewodnicząca.

Podkreśliła, że w ramach REPowerEU Komisja proponuje, by to energia odnawialna była kluczowym elementem odpowiedzi UE na agresję Rosji wobec Ukrainy. "Działanie to opiera się o prace prowadzone w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu wniosków legislacyjnych przyjętych w lipcu 2021 r. Na tej podstawie Komisja proponuje podniesienie celu dotyczącego udziału energii odnawialnej do 2030 r. do poziomu 45 proc." - przypomniała von der Leyen.

Europoseł Grzegorz Tobiszowski, który zainicjował powstanie rezolucji, podziękował szefowej KE za udzieloną odpowiedź. "To pokazuje, że nasz zjednoczony ponad politycznymi podziałami głos został usłyszany w Europie" - powiedział europoseł, oceniając przy tym, iż "Komisja Europejska bardzo konsekwentnie prowadzi politykę klimatyczną, która niestety nie sprawdziła się - co widzimy po obecnym kryzysie energetycznym".

"Przewodnicząca łączy ten kryzys z rosyjską agresją na Ukrainie, ale przecież ten kryzys zaczął się kilka miesięcy wcześniej, kiedy pojawiły się problemy z dostawami gazu, a ceny uprawnień do emisji CO2 poszybowały znacznie podnosząc ceny energii. Widać wyraźnie, że dla Komisji podstawowym celem jest obniżenie emisji. To naszym zdaniem dzieje się kosztem gospodarki i naszego bezpieczeństwa energetycznego" - skomentował w środę Grzegorz Tobiszowski.

Jego zdaniem, system ETS, wbrew opinii Ursuli von der Leyen, zamiast motywować do prośrodowiskowych inwestycji - "wypchnął z Unii przemysł energochłonny i znacznie podnosi ceny energii". "Komisja uparcie dąży do dekarbonizacji, tymczasem wiele krajów - w tym Niemcy, Holandia, Austria czy Włochy - w obliczu blackoutów uruchamiają odstawione elektrownie węglowe. To właśnie znaczne zmniejszenie roli energetyki konwencjonalnej dziś skutkuje niedoborami energii w wielu europejskich krajach" - uważa Tobiszowski.