W katastrofie zginęli

Marszałkowie, posłowie i senatorowie

+ Krystyna Bochenek
Wicemarszałek Senatu
Nie należała do żadnej partii, choć startowała z list PO. W ostatnich wyborach na Śląsku zagłosowało na nią ćwierć miliona. Wcześniej pracowała w Radiu Katowice. Wtedy rozpoczęła swoje ogólnopolskie akcje. Słynną narodową klasówkę, czyli „Dyktando”, organizowane też w Grodnie, Paryżu i Wiedniu.

Zorganizowała też Festiwal Języka Polskiego i galę Ambasadora Polszczyzny dla upowszechniających nasz język za granicą. Na antenie radiowej prowadziła „Magazyn medyczny” oraz dziesiątki akcji prozdrowotnych. Mówiono, że powinna dostać tytuł „lekarza honoris causa”. Z „Gościem” organizowała dyskusje o języku m.in. lekarzy i księży. Przyjaciele nazywali ją „Krysią od ludzkich spraw”. Osierociła męża kardiochirurga – Andrzeja i dzieci Magdę i Tomasza. Niedługo miała zostać babcią. Koledzy śmiali się z niej: „Krysia, ty nigdy nie pójdziesz na emeryturę”. Okazało się, że mieli rację.

+ Krzysztof Putra
Wicemarszałek Sejmu
Osierocił 8 dzieci. Mieszkał z żoną i dziećmi w domu o powierzchni 273 metrów. Przeszedł w życiu długą drogę, od robotnika w Fabryce Przyrządów i Uchwytów w Białymstoku do wicemarszałka Sejmu. Z wykształcenia był technikiem mechanikiem. W swojej fabryce z czasem został mistrzem na wydziale doświadczalnym. Działał w „Solidarności”.

W wolnej Polsce zajął się polityką. Trwał przy braciach Kaczyńskich nawet wtedy, gdy ich partia Porozumienie Centrum wegetowała i zdawało się, że lada chwila zatonie. Doczekał jednak wraz z nimi odwrócenia losów: został politykiem PiS, posłem, wicemarszałkiem Senatu, a na koniec Sejmu. Jarosław Kaczyński mówił kiedyś, że nigdy się na Krzysztofie Putrze nie zawiódł, ufał mu i jako politykowi, i jako koledze. W oczy rzucały się niezwykle bujne wąsy Krzysztofa Putry. Miał 53 lata.

+ Jerzy Szmajdziński
Wicemarszałek Sejmu, poseł Lewicy, były minister obrony narodowej i były wiceprzewodniczący Polskiego Komitetu Olimpijskiego
Miał startować w tegorocznych wyborach prezydenckich jako kandydat Lewicy. Z wykształcenia był ekonomistą. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od 1973 roku, aż do jej rozwiązania w 1990 roku, w tym od 1986 roku zasiadał w Komitecie Centralnym.

Od początku był jednym z liderów Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej (SdRP), powstałej na gruzach PZPR, a następnie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Uchodził za głównego specjalistę lewicy w spawach wojskowości. To pod jego kierownictwem powstał projekt ustawy zakładającej cywilną i demokratyczną kontrolę nad armią. Dzień przed śmiercią obchodził swoje 58. urodziny, był żonaty z Małgorzatą, osierocił dwoje dzieci – Agnieszkę i Andrzeja.

+ Leszek Deptuła
Poseł PSL
Weterynarz, samorządowiec. Urodzony w Żaganiu, w latach 1978–2002 pracował w lecznicy dla zwierząt w Wadowicach Dolnych. Działał w samorządzie zawodowym jako członek zarządu Małopolskiej, a następnie Podkarpackiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej. W latach 2002–2006 był marszałkiem województwa podkarpackiego.

W sejmiku województwa podkarpackiego był do 2007 roku. W 2007 r. dostał się do Sejmu z listy PSL. W 2009 r. bez powodzenia kandydował do Parlamentu Europejskiego. Żonaty, miał dwóch synów. Każdą wolną chwilę starał się spędzać z rodziną na łonie natury. Bardzo lubił podróże, interesowała go kultura i obyczaje innych narodów. Najchętniej jednak wypoczywał na działce, gdzie wśród wielu roślin najważniejsze miejsce zajmowała jego ulubiona dziewanna, o której mówił, że jest uosobieniem i symbolem piękna. W chwili śmierci miał 57 lat.

Grzegorz Dolniak
Poseł PO
Od zawsze związany z Będzinem. Studiował na Akademii Ekonomicznej w Katowicach, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Barbarę. Działał aktywnie w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów i uczelnianym AZS-ie. Reprezentował uczelnię na Akademickich Mistrzostwach Polski w siatkówce. Sport pozostał jego pasją także wtedy, gdy był już politykiem, i wypełniał mu, nieliczne, wolne chwile.

Lubił też prace w ogrodzie i czytanie książek. Pracował w fabryce obrabiarek, następnie założył własną firmę zajmującą się usługami motoryzacyjnymi i ochroną mienia. Zatrudniał w niej wielu niepełnosprawnych. Posłem był od 2001 r. Ostatnio sprawował funkcję wiceprzewodniczącego klubu parlamentarnego PO. Był też wiceprzewodniczącym zarządu tej partii w województwie śląskim. W chwili śmierci miał 50 lat. Osierocił córkę Patrycję.

Grażyna Gęsicka
Posłanka PiS
Kiedy 3 miesiące temu została szefową klubu PiS, jej 10-letni wnuk Mateusz zmartwił się: „To teraz będę widywał babcię jeszcze rzadziej?”. Mówiła, że jest z wnuka bez porównania bardziej dumna niż ze wszystkich politycznych nominacji i zaszczytów. Była rzadkim okazem wśród polityków: jej kompetencje szanowali nawet polityczni wrogowie (poza posłem Palikotem) i media, od „Gazety Wyborczej” po Radio Maryja.

Może dlatego, że nie wdawała się w polityczne pyskówki, tylko robiła swoje. Gdy była ministrem rozwoju regionalnego w rządzie PiS, dzięki niej Polska zwiększyła wykorzystanie środków unijnych z 4 do 70 proc. Miała sensowne poglądy na kwestie etyczne, ważne dla chrześcijan, chciała np. zakazu in vitro. Koledzy plotkowali, że za 5 lat PiS właśnie ją wystawi w wyborach prezydenckich. Miałaby szanse, bo jak mało kto, nie miała elektoratu negatywnego.

+ Przemysław Gosiewski
Poseł PiS
To osoba o tak gigantycznych możliwościach organizacyjnych i tak pracowita, że innej takiej nie znam – mówił o nim jego poprzednik na stanowisku szefa klubu PiS Marek Kuchciński. W 1984 r. wstąpił do NZS Uniwersytetu Gdańskiego. Po roku został szefem. Na uczelni zetknął się z Lechem Kaczyńskim, i odtąd jego życie nierozerwalnie związało się z braćmi Kaczyńskimi.

Brał udział w zakładaniu Porozumienia Centrum. Jedna z najbardziej zaufanych osób Jarosława Kaczyńskiego, przewodniczący stałego komitetu Rady Ministrów w jego rządzie, a od maja do listopada 2007 r. także wicepremier. Zasłynął wsparciem przystosowania stacji Włoszczowa Północ do obsługi pociągów pasażerskich. Zasłużył się w pracy nad projektami ustaw, m.in. o dostępie do zawodów prawniczych, o kredycie konsumenckim, przepisów antykorupcyjnych do ustaw samorządowych. Dwukrotnie żonaty, osierocił troje dzieci. Miał 46 lat.

+ Izabela Jaruga-Nowacka
Posłanka Lewicy
Była przewodnicząca Unii Pracy, wicepremier w rządzie Marka Belki. Z wykształcenia była etnografem. Swoją działalność publiczną związała głównie z kwestiami dotyczącymi kobiet, zaczynając już w połowie lat 80. w Lidze Kobiet Polskich. W 1993 r. rozpoczęła działalność w polskim parlamencie jako posłanka UP. Z partią rozstała się w 2005 r., zakładając Unię Lewicy, z której wystąpiła po kilku miesiącach.

Do parlamentu w tym samym roku dostała się z listy SLD. Dała się poznać jako osoba walcząca o równouprawnienie kobiet i mężczyzn, ale też o liberalizację ustawy o planowaniu rodziny i przerywaniu ciąży, włączała się w marsze i manifestacje osób działających na rzecz promowania związków homoseksualnych, była zwolenniczką tzw. neutralności światopoglądowej państwa. Była żoną Jerzego, matką Barbary i Katarzyny, w sierpniu skończyłaby 60 lat.

+ Sebastian Karpiniuk
Poseł PO
Zasłynął jako członek komisji śledczej ds. nacisków, a przez kilka miesięcy także jej szef. Wcześniej dał się poznać w walce o ostry kształt ustawy lustracyjnej. – Powiedziałem, że Polacy mają wiedzieć, kogo mijają na ulicy. Nie wszystkim się to podobało – mówił w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”. Wielokrotnie wypowiadał się też na temat zniesienia immunitetów poselskich i popierał zakaz kandydowania przez osoby skazane.

Z wykształcenia prawnik, karierę polityczną zaczynał w Kongresie Liberalno-Demokratycznym, następnie działał w Unii Wolności. W Platformie Obywatelskiej był od momentu jej powstania w 2001 roku. Mocno związany z rodzinnym Kołobrzegiem, w latach 2004–2005 pełnił funkcję zastępcy prezydenta tego miasta. Prywatnie kibicował koszykarskiej drużynie Kotwica Kołobrzeg. Żartował, że po odejściu z wielkiej polityki chciałby zostać prezydentem Kołobrzegu. Był kawalerem, miał 38 lat.

+ Aleksandra Natalli-Świat
Posłanka PiS, od dwóch lat jeden z wiceprezesów tej partii
Z wykształcenia ekonomista. W Sejmie przewodniczyła Komisji do spraw Finansów Publicznych. W czasach rządu PiS to z nią premier Jarosław Kaczyński konsultował większość istotnych decyzji ekonomicznych. W czasach studenckich działała w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów, w którym walczyła między innymi o likwidację obowiązkowych wykładów z ekonomii politycznej.

To w tych czasach poznała późniejszych polityków jak Adam Lipiński czy Bogdan Zdrojewski. Później działaczka Porozumienia Centrum, tworzonego przez braci Kaczyńskich. Na Dolnym Śląsku przewodniczyła m.in. Fundacji Gospodarczej Centrum oraz organizowała Dolnośląską Szkołę Młodych Polityków, będącą swoistą kuźnią liderów konserwatywnych, w której wykładał także Lech Kaczyński. Miała 51 lat.

+ Maciej Płażyński
Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”
Gdy przyszły represje na działaczy Związku Polaków na Białorusi, pojechał do Grodna, aby służyć im pomocą. Wcześniej jeździł na Wschód z konwojami polskich książek, pomocy szkolnych, darami. Dla zasad był gotowy zrezygnować z posad. Współtworzył PO, ale gdy zorientował się, że realizacja tego projektu politycznego odbiega od jego wyobrażeń, w 2003 r. zrezygnował z funkcji wiceprezesa.

Był zwolennikiem wspólnych rządów PO i PiS. Do polityki trafił jako działacz opozycji. Jako student prawa na Uniwersytecie Gdańskim związał się ze środowiskiem Aleksandra Halla, lidera Ruchu Młodej Polski. Później zakładał Niezależne Zrzeszenie Studentów. W 1981 r. kierował strajkiem na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 80. współpracował z D. Tuskiem. Pozostawił żonę i trzech synów. Miał 52 lata.

+ Zbigniew Wassermann
Poseł PiS
Jego maksyma życiowa brzmiała: „Uczciwie postępować w każdej sytuacji, bez względu na konsekwencje”. Prawnik, prokurator. Minister, koordynator służb specjalnych w rządzie K. Marcinkiewicza, a później w rządzie J. Kaczyńskiego. W latach 2000–2001 był najbliższym współpracownikiem ówczesnego ministra sprawiedliwości Lecha Kaczyńskiego.

W latach 90. jako prokurator nadzorował śledztwa dotyczące utrudniania dochodzenia w sprawie śmierci Stanisława Pyjasa. W Prokuraturze Krajowej był odpowiedzialny m.in. za nadzór nad sprawą gangu pruszkowskiego. Zasiadał w sejmowej komisji śledczej ds. tzw. afery hazardowej. Mawiał: „Marzę o kraju prawa i sprawiedliwości, i tą zasadą kieruję się w swojej pracy”. Lubił grzybobranie, jazdę na rowerze, kajakarstwo i pływanie. Zostawił żonę, troje dorosłych dzieci i wnuki.

+ Arkadiusz Rybicki
Poseł PO
Pochodził z Gdyni. Dla znajomych „Aram”, jeden z założycieli w 1979 r. Ruchu Młodej Polski, środowiska nawiązującego do tradycji narodowych i konserwatywnych. Z wykształcenia historyk. Był redaktorem i wydawcą podziemnego czasopisma „Bratniak”. W sierpniu 1980 roku to właśnie on wymalował sławną tablicę z 21 postulatami strajkowymi, którą przechował w stanie wojennym.

W najtrudniejszych chwilach lat 80. pomagał Lechowi Wałęsie, którego był nieformalnym sekretarzem. Gdy Wałęsa został prezydentem RP, Rybicki został ministrem w Kancelarii Prezydenta RP. Szybko jednak popadł w konflikt z Mieczysławem Wachowskim i musiał odejść. Z listy PO dwukrotnie zdobył mandat poselski. Wraz z żoną Małgorzatą założyli stowarzyszenie pomocy dzieciom autystycznym, gdyż mają syna zmagającego się z tą chorobą. Jego córka jest śpiewaczką operową. Miał 57 lat.

+ Wiesław Woda
Poseł PSL
Jeden z najbardziej doświadczonych parlamentarzystów. Poseł sejmu kontraktowego z ramienia ZSL, od 1997 roku nieprzerwanie w łamach sejmowych jako reprezentant Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 2008 roku „Gazeta Krakowska” uznała go za najbardziej aktywnego posła z Małopolski. Z wykształcenia inżynier rolnik. Od 1976 r. przez 12 lat zasiadał w Radzie Narodowej Miasta Krakowa.

W latach 1987–1990 pełnił funkcję wiceprezydenta Krakowa, a następnie wicewojewody krakowskiego. W 1991–1993 był członkiem Trybunału Stanu, a od 1994 do 1997 r. zajmował stanowisko wojewody tarnowskiego. Był także szefem małopolskiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Jego klubowa koleżanka Ewa Kierzkowska opowiada, że przed świętami został brutalnie pobity: – Prosiłam go, by nie leciał, ale mówił: „Nie, musimy tam być”. Był żonaty, miał dwie dorosłe córki. Zginął w wieku 64 lat.
archiwum Biura Poselskiego

+ Jolanta Szymanek-Deresz
Posłanka Lewicy
Wcześniej m.in. szefowa Kancelarii prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Pochodziła z rodziny prawniczej (ojciec był sędzią Sądu Najwyższego), sama też ukończyła studia w tym kierunku. Praca u boku prezydenta Kwaśniewskiego uczyniła ją osobą na tyle znaną, że zdobyła bez problemu mandat poselski.

Miała opinię polityka świetnie radzącego sobie w dyskusjach i sporach, które zawsze prowadziła stanowczo, ale też z kulturą. Oprócz polityki pochłaniał ją sport, a konkretnie tenis, w którym była niedościgniona wśród parlamentarzystów, w rozgrywkach pokonała m.in. Jerzego Szmajdzińskiego. Wygrywała dwukrotnie rankingi „Polityki” i „Wprost” – w pierwszym wygrała jako najlepszy z 12 posłów, w drugim jako najlepiej ubrana posłanka. Przed wylotem do Smoleńska na lotnisko odprowadził ją mąż Paweł, osierociła córkę Katarzynę, w lipcu skończyłaby 56 lat.

+ Edward Wojtas
Poseł PSL
Od 1976 r. związany z ruchem ludowym. Do 1989 r. działał w lubelskim ZSL, a od 1990 r. był aktywnym działaczem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Jego właściwa kariera polityczna rozpoczęła się jednak w połowie lat 90., kiedy został wicedyrektorem wydziału zdrowia w lubelskim Urzędzie Wojewódzkim, a potem dyrektorem generalnym tego urzędu.

W latach 1998–2007 pełnił funkcję radnego Sejmiku Województwa Lubelskiego, a w latach 2005–2006 był marszałkiem tego urzędu. Od 2005 roku prezes zarządu wojewódzkiego PSL, posłem został dwa lata później. Kandydował również do Parlamentu Europejskiego, jednak bez powodzenia. Urodził się w Wólce Modrzejowej, w gminie Rzeczniów, 55 lat temu. Ukończył studia na Wydziale Ekonomicznym UMCS w Lublinie. Należał do Bractwa Miłosierdzia im. św. Brata Alberta. Żonaty od 30 lat, osierocił dwie córki.

+ Janina Fetlińska
Senator i członek rady politycznej PiS
Ukończyła Wydział Pielęgniarstwa AM w Lublinie. Publikowała artykuły naukowe z zakresu pielęgniarstwa i promocji zdrowia. Była członkiem towarzystw naukowych i społecznych, m.in. Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Tworzyła i była pierwszym prezesem Kolegium Pielęgniarek i Położnych Środowiskowych Rodzinnych w Polsce oraz Obywatelskiej Koalicji „Tytoń albo Zdrowie”.

Działała w PCK i Polskim Stowarzyszeniu Medycyny Społecznej. Była zastępcą przewodniczącego senackiej komisji zdrowia, a także członkiem komisji nauki, edukacji i sportu oraz komisji spraw emigracji i łączności z Polakami za granicą. Na swojej stronie internetowej pisała: „Mój zawód – pielęgniarstwo – nauczył mnie patrzeć na drugiego człowieka jak na osobę, której zawsze powinnam udzielić pomocy w potrzebie”. Miała 58 lat.

+ Stanisław Zając
Senator RP
Należał do PiS, zasiadał w Radzie Politycznej tej partii. W 1971 roku ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, odbył aplikacje sędziowską i adwokacką, bronił działaczy opozycyjnych w licznych procesach politycznych. W 1993 r. założył własną kancelarię adwokacką w Jaśle. W latach 1992–2005 należał do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, pełnił funkcję wiceprezesa, a następnie prezesa Zarządu Głównego.

Był także przewodniczącym Rady Naczelnej ZChN. W latach 2002–2005 sprawował mandat radnego Sejmiku Województwa Podkarpackiego. W latach 1991–1993, 1997–2001 i 2005–2008 był posłem na Sejm RP I, III, V i VI kadencji. W Sejmie III kadencji pełnił funkcję wicemarszałka. W Senacie VII kadencji reprezentował okręg wyborczy Krosno. Mandat uzyskał w wyborach uzupełniających przeprowadzonych w 2008 r. Pozostawił żonę i dwoje dzieci. Miał 61 lat.