Reklama

Ochrona wolności religijnej w Polsce – stan prawny a rzeczywistość

- Mamy do czynienia w Polsce z radykalną tendencją wzrostową w obszarze naruszeń wolności religijnej – pisze w swej analizie dla KAI dr Przemysław Komorowski z Laboratorium Wolności Religijnej w Toruniu. Badacz dodaje, że „skala wzrostu naruszeń pokazuje z jednej strony istotny spadek szacunku dla katolicyzmu w społeczeństwie, z drugiej zaś nieskuteczność norm prawnych w zakresie prewencji”.

Reklama

2. Stan prawny a rzeczywistość

Mając w pamięci przytoczone uregulowania prawne, należy zauważyć, że sposób stosowania obowiązujących norm zależy od wielu czynników, w tym od interpretacji przepisów przez organy sądownicze czy panujących w danym czasie stosunków społecznych. Istotnym zagadnieniem w tych rozważaniach jest także skuteczność prawnej ochrony danego dobra – a zatem odpowiedź na pytanie, czy obowiązujące normy prawne realnie chronią wolność religijną i czy sankcje związane z naruszaniem takiego dobra spełniają swoje funkcje, w tym funkcję prewencyjną.

a) analiza danych statystycznych

Laboratorium Wolności Religijnej prowadzi aktywność związaną z monitorowaniem wszelkiego rodzaju przejawów dyskryminacji na tle przynależności wyznaniowej i reagowaniem na nie. W tym celu corocznie przygotowywany jest raport przedstawiający przypadki naruszenia prawa do wolności religijnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Jego opracowanie w oparciu o analizę zebranych danych, wraz z ukazaniem tendencji i zmian w stosunku do roku poprzedniego oraz w odniesieniu do skali zjawiska w wybranych krajach europejskich, odbywa się pod koniec każdego roku kalendarzowego. Naruszenia podzielono na siedem kategorii:

I. Fizyczne ataki na osoby wierzące (duchownych i świeckich) – zachowania bezpośrednio godzące w najwyższe dobra: życie lub zdrowie człowieka, o ile towarzyszy im kontekst religijny (duchowni, uczestnicy nabożeństw) i pobudki antyreligijne są ewidentne;

II. Niszczenie i znieważanie miejsc kultu (kościoły, kapliczki, cmentarze);

III. Niszczenie i znieważanie symboli religijnych i przedmiotów czci religijnej (krzyże, figurki, obrazy świętych) – do pierwszego typu zachowań (niszczenie) kwalifikują się akty wandalizmu, do drugiego (znieważanie) – niszczenie z zamiarem znieważenia uczuć religijnych; typ przestępstwa zależy też od motywacji sprawcy i okoliczności, w jakich działał;

IV. Ograniczanie publicznego wyznawania wiary (złośliwe zakłócanie sprawowania aktów religijnych: modlitwy, liturgii) – zdarzenie uniemożliwiające publiczne realizowanie wolności religijnej: ktoś nie dopuszcza wiernych do kościoła, podnosi fałszywy alarm przed nabożeństwem etc. Naruszenia w postaci ograniczania publicznego wyznawania wiary mogą łączyć się z aktem niszczenia lub znieważania, niemniej te elementy nie muszą występować;

V. Dyskryminacja ze względu na przekonania religijne (ograniczanie praw z powodu wyznawanej wiary) – sytuacje, gdy osoby pozbawiane są przysługujących im praw tylko z powodu przynależności religijnej (prawo zobowiązań czy relacje pracownicze etc.);

VI. Nawoływanie do nienawiści na tle różnic wyznaniowych albo znieważanie grupy ludności lub jakiejś osoby z powodu jej przynależności wyznaniowej – niefizyczne ataki na osoby wierzące (pojedyncze lub na grupę osób): mowa nienawiści lub znieważanie osób z uwagi na ich przynależność wyznaniową (obraźliwe słowa, nawoływanie do nienawiści);

VII. Inne – zdarzenia, których nie można zaklasyfikować do żadnej z powyższych kategorii.

Pierwszy raport dotyczył roku 2019, w którym zanotowano 72 przypadki naruszeń. Kolejny rok przyniósł 311 przypadków naruszeń prawa do wolności religijnej w Polsce, podanych do wiadomości publicznej za pośrednictwem mediów oraz zgłoszonych do Ośrodka Informacyjno-Konsultacyjnego Laboratorium Wolności Religijnej. Raport za rok 2021 zawiera natomiast 158 przypadków naruszeń. Analizując same liczby, należy stwierdzić, że mamy do czynienia w Polsce z radykalną tendencją wzrostową w obszarze naruszeń wolności religijnej. Ogólna liczba naruszeń dokonanych w roku 2021 zmniejszyła się w porównaniu do roku 2020 (odnotowano wówczas 311 przypadków), znacznie jednak przewyższa ona liczbę aktów motywowanych antyreligijnie z roku 2019 (łącznie 72 przypadki).

Na szczególną uwagę zasługują wydarzenia roku 2020, a więc eskalacja naruszeń w postaci niszczenia miejsc kultu oraz nawoływania do nienawiści względem duchowieństwa katolickiego, dokonane na terenie Polski po wydaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ochrony życia poczętego (tylko w dniach 22–31 października 2020 r. w związku z działaniami Ogólnopolskiego Strajku Kobiet odnotowano 141 ataków skierowanych przeciwko Kościołowi rzymskokatolickiemu). Ponad 86% naruszeń prawa do wolności religii w Polsce w 2021 roku dotykało bezpośrednio wyznawców katolicyzmu (136 przypadków). Zdarzenia zgłoszone na policję lub do prokuratury stanowiły ponad 70% wszystkich ujętych w raporcie przypadków, co oznacza, że w odniesieniu do roku 2020 znacznie wzrósł odsetek przestępstw antyreligijnych zgłaszanych odpowiednim służbom (wzrost o 24,59%).

Skala wzrostu naruszeń pokazuje z jednej strony istotny spadek szacunku dla katolicyzmu w społeczeństwie, z drugiej zaś nieskuteczność norm prawnych w zakresie prewencji. Należy jednak zwrócić uwagę na wzrost świadomości osób wierzących oraz wspólnot religijnych odnośnie do przysługujących im praw oraz form ochrony, na co wskazuje zwiększająca się zgłaszalność potencjalnych naruszeń.

«« | « | 1 | 2 | 3 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Reklama

Reklama

Reklama

Autoreklama

Autoreklama

Kalendarz do archiwum

niedz. pon. wt. śr. czw. pt. sob.
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31 1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
3°C Poniedziałek
noc
2°C Poniedziałek
rano
3°C Poniedziałek
dzień
3°C Poniedziałek
wieczór
wiecej »

Reklama