Tupolew był sprawny do końca

Prokuratorzy poinformowali też, że "czarne skrzynki" nie zarejestrowały, by system automatycznego odejścia samolotu rozpoczął działanie.

Gen. Parulski nie chciał powiedzieć, kiedy śledztwo miałoby wejść w fazę "przeciwko osobom" (co następuje, gdy prokurator przedstawi zarzut osobie podejrzanej), ale pierwszy raz potwierdził, że możliwe są zarzuty w wątku wojskowym. Prokuratura wojskowa zajmuje się bowiem wyłącznie żołnierzami zawodowymi. "Cywilny" wątek organizacji wizyt w Smoleńsku premiera Donalda Tuska (7 kwietnia) i prezydenta Lecha Kaczyńskiego (10 kwietnia) bada Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga.

Według szefa NPW, prokuratorzy kończą realizację planu śledztwa w sprawie katastrofy, jaki określony został w maju. Następny ma powstać po tym, jak prokuratura otrzyma raport komisji kierowanej przez ministra Jerzego Millera.

Prokuratura ujawniła, że dysponuje dziennikami lotów i książkami rozkazów z 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego oraz ma dane o pogodzie na lotniskach w dniach, w których w tym pułku odbywały się egzaminy pilotów. Zarazem podano, że prowadząca śledztwo Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie gromadzi dokumentację medyczną na temat urazów i operacji, jakie przeszły wcześniej osoby, które zginęły w tej katastrofie - co posłuży do sporządzenia polskiej opinii sądowo-lekarskiej na ich temat. Szef NPW powiedział przy tym, że strona polska wciąż nie dostała kompletnej dokumentacji medycznej od strony rosyjskiej.

Głównym punktem wtorkowej konferencji prokuratury była informacja, że prowadzący śledztwo dysponują ekspertyzą z firmy ATM, która wyprodukowała jedyny polski rejestrator lotu, który był na pokładzie. Eksperci z tej firmy porównali zapisy pozostałych rejestratorów parametrów lotu, jakie były na pokładzie Tu-154M lecącym 10 kwietnia 2010 r. do Smoleńska.

Wiadomo, że zapis tego urządzenia będzie czytelny dopiero po zestawieniu go z danymi odczytanymi z rejestratora głosowego (nad czym wciąż pracują biegli z Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie). Rejestrator ATM ma dostarczać obiektywnych danych o położeniu samolotu i pozycjach poszczególnych przyrządów sterowniczych oraz innych wskaźników, jakie w danym momencie widziała załoga samolotu.

Jak oświadczył Wojskowy Prokurator Okręgowy w Warszawie płk Ireneusz Szeląg, rejestratory nie wykazały, aby system odejścia w ostatnich sekundach lotu Tu-154M był aktywny. Wyjaśniał on, że rejestrator zapisuje inicjację całego systemu, a nie tylko naciśnięcie przycisku odejścia.

"Nie tyle tu chodzi o zarejestrowanie włączenia sytemu, co o inicjację działania samego systemu. To nie jest tak, że można zarejestrować samo włączenie tego przycisku. Rejestruje się inicjację systemu. Mogę powiedzieć, że wskaźnik dwustanowy wskazuje w ostatnich sekundach lotu parametr zero, czyli nieaktywny" - wyjaśnił Szeląg. Wojskowi prokuratorzy powiedzieli też, że "czarne skrzynki" nie rejestrują, czy system automatycznego odejścia był sprawny.

Według płk. Szeląga, rejestratory parametrów lotu na Tu-154M nie zarejestrowały 10 kwietnia 2010 r. żadnych niesprawności maszyny aż do zderzenia jej skrzydła z drzewem.

Samo zderzenie z drzewem nastąpiło o godz. 8.40 i 59 sekund. Kompletny zapis parametrów lotów kończy się o godz. 8.41 i 4 sekundy. Według biegłych pierwsze zetknięcie samolotu z ziemią miało miejsce o godz. 8.41 i 5 sekund, a główne uderzenie - sekundę później.

Szeląg powiedział też, że rejestrator parametryczny - według zapisów którego podawał czas - ma trzy sekundy zwłoki do czasu astronomicznego.

Jak mówił Szeląg, rejestratory samolotu przestały działać na ok. 1,5 do 2 sekund przed zderzeniem z ziemią. Przyczyną - według biegłych - było uszkodzenie instalacji elektrycznej. Rejestratory w Tu-154M nie mają awaryjnego zasilania. Prokuratura nie wie, jaka była przyczyna awarii elektryczności. Płk Szeląg powiedział, że to zagadnienie nie mogło być przedmiotem opinii biegłych badających rejestratory, "bo tego typu parametru się nie rejestruje".

Parulski dodał, że "dane z rejestratorów pozwalają bardzo zasadnie stawiać hipotezę, że w momencie, gdy przestały działać, los samolotu i osób, które znajdowały się na jego pokładzie, był już przesądzony". Wtedy samolot znajdował się ok. 100 metrów od rejonu, gdzie znaleziono jego szczątki. "Nie stwierdzono, by w tym momencie cokolwiek zderzyło się z samolotem. Przestały działać rejestratory, a biegli jako najbardziej prawdopodobną przyczynę wskazują zaprzestanie działania instalacji elektrycznej" - zaznaczył.

Szeląg zaznaczył, że z tego faktu "nie można wyciągać jakichś szczególnych wniosków" i przypomniał, że do katastrofy doszło po urwaniu skrzydła samolotu, jego przechyleniu, a później obróceniu. "To była ta faza destrukcji; pełnej destrukcji samolotu" - dodał. "Do tego doprowadziło kilkanaście różnych zdarzeń" - podkreślił.

Prokuratura ujawniła też, że ABW i Żandarmeria Wojskowa weryfikują "wiarygodność osób, które przekazują różnorodne informacje dot. możliwych przyczyn katastrofy smoleńskiej". Jak mówił rzecznik NPW płk Zbigniew Rzepa, instytucje te działają na zlecenie prokuratury. "Żadnego z tych głosów nie chcemy przeoczyć" - zapewniał. Ujawniono ponadto, że ze sprawdzeń ABW nie wynika, by ktokolwiek po katastrofie używał telefonów jej ofiar, które były włączone, gdy samolot zderzył się z ziemią. Stwierdzono tylko, że na niektóre z aktywnych telefonów przychodziły SMS-y albo dzwoniła poczta głosowa.

Poinformował również, że zespół biegłych psychologów pracuje nad sylwetkami psychologicznymi załogi samolotu, w tym "wskazaniem mechanizmów zachowania oraz możliwości zakłóceń czynności psychicznych mogących mieć znaczenie dla rozpatrywanego zdarzenia". Jak dodał, badane jest to w kontekście poprzednich "doświadczeń życiowych" także tych związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych, a więc z przewozem najważniejszych osób w państwie.

Z kolei Centralne Laboratorium Kryminalistyczne - dodał Rzepa - porządkuje pliki na zabezpieczonych nośnikach zawierające zapisy rozmów na wieży w Smoleńsku i rozmowy pilotów. Prokuratorzy poinformowali także, że zostały przetłumaczone wszystkie materiały otrzymane od strony rosyjskiej, a obecnie tłumaczona jest instrukcja użytkowania Tu-154 M.

Według Parulskiego, w śledztwie smoleńskim zgromadzono już 248 tomów akt i przesłuchano ponad 900 świadków.

Prokuratorzy poinformowali również, że występowali czterokrotnie o materiały do parlamentarnego zespołu wyjaśniającego okoliczności katastrofy smoleńskiej. Zaznaczyli jednak, że "Biała księga" posła Antoniego Macierewicza nie stanowi dowodu w prowadzonym przez wojskową prokuraturę.

Gen. Krzysztof Parulski dodał, że czwarte pismo przesłane zostało już po upublicznieniu "Białej Księgi" zespołu kierowanego przez Antoniego Macierewicza. "Z punktu widzenia prokuratury najbardziej istotne wydają się teksty źródłowe; np. jeśli komisja dotarła do jakiegoś świadka, do którego nie dotarła prokuratura, to jest to okoliczność bardzo istotna. W tym zakresie plon pracy zespołu może przyczynić się do postępu w śledztwie" - dodał. (PAP)