Dom Matki Bożej w Meryem Ana

Papieże u progów

Na miejsce domku udawały się kolejne grupy poszukiwaczy, które odkrywały szczegóły potwierdzające wizje bł. Katarzyny. Komisja specjalistów powołana przez biskupa Izmiru Andrea Timoni dnia 1 grudnia 1892 ostatecznie uznała odkrycie za uzasadnione i pozwoliła na rozwijanie tam kultu katolickiego. Po nabyciu terenu przez siostrę de Mandat-Grancey rozpoczęto prace budowlane zmierzające do wybudowania na miejscu ruin domku Matki Bożej kościółka i domu dla obsługujących go księży. Prowadzone prace wykopaliskowe pozwoliły stwierdzić, że na tym miejscu stała już wcześniej świątynia chrześcijańska i odkryć groby ukierunkowane w stronę kościółka^[6]. Zastane przez odkrywców ruiny mogły pochodzić z XIII wieku i zostały zbudowane na fundamentach w okresu wcześniejszego, sięgającego nawet I wieku. Ukształtowanie zachowanych murów wskazywało na pietyzm w zachowaniu pierwotnych fundamentów, traktowanych jako czcigodna relikwia.

Po opublikowaniu przez lazarystów dokonanego w Efezie odkrycia, papież Leon XIII osobiście zapoznał się z dokumentacją i wyraził swoje poparcie dla twierdzenia o istnieniu domku Matki Bożej w Efezie. Dekretem z 18 kwietnia 1896 przeniósł na to miejsce odpusty dotychczas przywiązane do kościoła w Jerozolimie uważanego za miejsce grobu Matki Bożej. Papież św. Pius X publicznie wrażał swoją aprobatę dla przekonania o umiejscowieniu mieszkania Matki Bożej w Meryem Ana. Z kolei Pius XII zatwierdził istnienie sanktuarium i zezwolił na celebrowanie wotywnej mszy świętej o tajemnicy Wniebowzięcia Matki Najświętszej. Bł. Jan XXIII wydał dekret, w którym udzielił pielgrzymom nawiedzającym to miejsce specjalnych odpustów i ofiarował świecę dla sanktuarium.^[7]

Swoją pobożność maryjną i głębokie przekonanie o autentyczności domku Matki Bożej w Efezie wyraził Paweł VI podczas osobistej wizyty w tym miejscu 26 lipca 1967 roku. Pozostawiona świeca w specjalnym świeczniku do dziś jest świadectwem tej wiary papieża. Ze specjalną pielgrzymką przybył do Meryem Ana Evi bł. Jan Paweł II, który 30 listopada 1979 roku modlił się w tym miejscu i odprawił Mszę świętą dla miejscowej społeczności oraz pielgrzymów. We wnęce obok ołtarza jest wystawiony kielich z pateną ofiarowane przez Ojca Świętego. Papież Benedykt XVI odwiedził domek Matki Bożej 29 listopada 2006 roku i celebrował Mszę świętą na placu przy kościele. Pozostawił w darze różaniec prezentowany w gablocie w bocznej kaplicy. Papieże określali to miejsce kolebką chrześcijaństwa i zachęcali do pielgrzymowania, by uczyć się pokornej wiary Maryi. Tak jasna i wyraźna postawa Kościoła wobec odkryć dokonanych w pobliżu Efezu winna być zachętą do docenienia tej niezwykłej pamiątki historycznej przeszłości Kościoła, który wchodząc w społeczeństwo wrogie Ewangelii, zdołał jednak zaszczepić ziarno Dobrej Nowiny.

Miejsce odwiedzane przez chrześcijan i muzułmanów

Dom Matki Bożej w pobliżu Efezu obudowany jest świątynią z XIII wieku, która została ustawiona na miejscu starych fundamentów z I wieku. Świątynia przechodziła wiele zniszczeń powodowanych przez wojny, prześladowania religijne i trzęsienia ziemi nawiedzające te tereny. Obecny kształt budowli pochodzi z początku lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku, gdy odbudowano to miejsce i udostępniono do zwiedzania i kultu. Kościół, zwany przez miejscowych klasztorem o trzech bramach, składa się z przedsionka, w którym umieszczono tablice pamiątkowe odkrywców tego miejsca oraz zakrystię. Tam też jest udostępniona dla zwiedzających część przedmiotów wotywnych stanowiących pamiątkę uzdrowień i innych łask doznanych w sanktuarium. Nawa główna obejmuje miejsce dziennego pobytu dawnych mieszańców domku. W małym prezbiterium we wnęce w ścianie stoi figura Matki Bożej znaleziona przez marynarzy w morzu. Statua Matki Bożej Niepokalanej nie ma rąk, które zostały zniszczone przed jej wyłowieniem i umieszczeniem w kaplicy. W czasie badań archeologicznych w miejscu prezbiterium odkryto płyty paleniskowe dawnego domu Maryi. Po prawej stronie prezbiterium znajduje się kaplica boczna zbudowana na najstarszych fundamentach budowli stanowiącej pokój sypialny Matki Bożej. Ozdobami kościółka są dwie ikony Maryi ora lampy wotywne.

Sanktuarium Matki Bożej w Meryem Ana jest odwiedzane przez chrześcijan i muzułmanów, którzy czczą Maryję jako Matkę proroka Jezusa. Na temat Maryi znajduje się 24 wypowiedzi Koranu, których wypis znajduje się na zewnątrz kościoła przy wyjściu po prawej stronie. Obok znajdują miejsca, w których wierni zapalają świece wotywne. Schodząc poniżej pielgrzymi czerpią wodę ze źródła, które wypływa spod domku Maryi. Idąc nieco dalej napotyka się miejsce z umieszczonymi niezliczonymi kartkami zawierającymi prośby zanoszone do Matki Bożej przez ludzi nawiedzających sanktuarium. Szczególnie popularną intencją zanoszoną w tym miejscu jest prośba o otrzymanie daru potomstwa przez rodziny cierpiące na niepłodność.

Największą uroczystością obchodzoną w Meryem Ana Evi jest Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Na ten dzień przybywają tu liczne grupy pielgrzymów i turystów. Centralne uroczystości obejmują poświęcenie chleba, oliwek i winogron oraz innych owoców, a po nich jest suma odpustowa odprawianą przez arcybiskupa Izmiru ks. Ruggero Francheschini OFMCap. Kolejnym elementem obchodów wniebowzięcia Matki Bożej, które jak podaje pobożna tradycja, miało miejsce właśnie w tym miejscu jest odmówienie różańca.

Obecnie na terenie Turcji mieszka około 30 tysięcy katolików rozproszonych w różnych miejscach i pielęgnujących przywiązanie do swej wiary. Większość z ich jest tu już kolejnym pokoleniem mieszkańców tego kraju i modli się po turecku. Organizacja Kościoła rzymsko-katolickiego obejmuje jedną archidiecezję Izmiru i dwa wikariaty w Istambule Iskenderun. Po śmierci bpa Lugiego Padovese od dwóch lat nie jest obsadzona stolica biskupia Apostolskiego Wikariatu Anatolii obejmującego południe i wschód Turcji. Większość kapłanów stanowią misjonarze, którzy przybyli tu z różnych krajów.