Dom Matki Bożej w Meryem Ana

Kapucńskie misje

Pierwsi dwaj Bracia Mniejsi Kapucyni przybyli do Azji Mniejszej w 1551 roku. Następna grupa misjonarzy dotarła do Stambułu, gdzie bracia oddali się głoszeniu Ewangelii. Wśród nich był św. Józef z Leonessy, który za odważne próby nawracania muzułmanów został schwytany i zawieszony na szubienicę za rękę i nogę. Po kilku dniach został uwolniony i odesłany do Włoch, gdzie długo jeszcze apostołował, głosząc płomienne kazania. Wielkim propagatorem misji kapucyńskich w Imperium Osmańskich był Józef Leclerc de Tremblay, który jako minister mający pełnomocnictwa króla Francji Ludwika XIII, uważany był za szarą eminencję na dworze kardynała Richelieu. O. Ludwik od 1626 roku spowodował wysłanie kapucyńskich misjonarzy z Francji w liczbie ponad stu braci poprzez Aleppo do różnych miast tureckich.^[8] Zakładane misje mały na celu podtrzymywanie wiary zastanych tam chrześcijan i utrzymywanie miejsc kultu chrześcijańskiego.

Niezwykłą postacią w historii kapucynów w Turcji jest o. Bazyli da Ponte dell’Oglio, który po siedmiu latach pracy misyjnej w Gruzji przybył w 1846 roku do Antiochii i po wielu wysiłkach nabył dom, w którym urządził kaplicę oraz szkołę dla dzieci. Odnowiona po kilkuset latach obecność katolickiego kapłana została przerwana męczeństwem o. Bazylego, które miało miejsce w 1851 roku. Kapucyni nie opuścili jednak tego miejsca i do dziś rozwija się tam katolicka wspólnota. Innym wybitnym misjonarzem Turcji jest ormiańskiego pochodzenia biskup Cyryl Jan Zohrabian (1881-1972), który był biskupem pomocniczym Cylicji i heroicznie znosił prześladowania wraz ze swoim narodem. Jego wspomnienia rzucają światło na męczeństwo chrześcijan w XX wieku i wskazują na metody ewangelizacji muzułmanów.

Od 1985 działa, powołana przez ministra prowincjalnego kapucyńskiego prowincji Emilia Romagna o. Oriano Granella, organizacja pożytku publicznego o nazwie Eteria, która ma na celu podejmowanie inicjatyw zmierzających do popularyzowania miejsc świętych związanych z pierwotnym Kościołem w Turcji i organizowanie pielgrzymek i sympozjów umożliwiających poznawanie i wspieranie Kościoła istniejącego na tych ziemiach. Intencją fundacji, łączącej w sobie biuro podróży i stowarzyszeniem wspierania misji, jest zabezpieczenie miejsc w Azji Mniejszej uświęconych obecnością Matki Bożej, apostołów i świętych na wzór tego, czyni franciszkańska kustodia w Ziemi Świętej w Palestynie. Pielgrzymki, obok odwiedzenia atrakcyjnych miejsc turystycznych, oferują program duchowej odnowy podążania śladami św. Pawła oraz przeżyć związanych z nawiedzeniem siedmiu Kościołów Apokalipsy, do których zostały skierowane słowa Pana Jezusa.^[9] Kościoły te, choć w większości nie istnieją w już w swoim pierwotnym kształcie, to jednak do dzisiaj oddziaływują na wyobraźnię chrześcijan pozostałymi ruinami oraz troską współczesnych wyznawców Chrystusa, trwających na tych ziemiach, o słuchanie tego, co mówi Duch do Kościołów (por. Ap 2.7).

Obecnie wspólnota kapucyńska w Turcji mieszkająca w sześciu klasztorach jest międzynarodowa i obok braci z Włoch obejmuje też braci z Francji, Indii i z Polski. Pierwszymi polskimi kapucynami rozpoczynającymi pracę misyjną w Turcji byli o. Zbigniew Nowakowski i o. Radomir Kryński. Po ich powrocie do Polski, na te ziemie udali się o. Maciej Sokołowski i o. Paweł Szymala, a później dołączyli do nich o. Bartosz Poznański i o. Jacek Nowacki. Od kilku lat we wspólnocie klasztornej przebywa ks. Waldemar Niwiński z diecezji drohiczyńskiej. Warunkiem owocnej pracy, oprócz ewangelicznej gorliwości, jest nauczenie się języka włoskiego, którym posługuje się tu wspólnota kapucyńska i języka tureckiego niezbędnego do pracy duszpasterskiej i funkcjonowania w tym kraju. Czterej bracia kapucyni z Polski pracują w placówkach w Maryem Ana Evi – sanktuarium domu Matki Bożej, Izmirze – starożytna Smyrna (dwie placówki: Bayrakli i Buca), Antakya – Antiochia nad Orontesem oraz w Mersin. Obok posługi w sanktuarium Domku Matki Bożej, bracia pracują na parafiach prowadząc wspólnoty złożone zarówno z ludzi od dawna trwających przy wierze katolickiej, jak i nowonawróconych, którzy pokonując wiele trudności, wyznają Chrystusa Zbawiciela.

Utrzymanie miejsc chrześcijańskiego kultu oraz wspieranie chrześcijan na tych terenach nie jest łatwe i wymaga ogromnej wiary oraz poświęcenia. Potrzeba też wsparcia współwyznawców z całego świata, gdyż miejscowi wyznawcy Chrystusa nie są w stanie utrzymać świątyń. Ewangeliczne wspólnoty rozsiane po terytorium Turcji pielęgnują odwieczną tradycję chrześcijan na tej ziemi i dają świadectwo niezniszczalnego orędzia Ewangelii. Azja Mniejsza, będąca świadkiem niezwykle dynamicznego rozwoju chrześcijaństwa w pierwszych wiekach, jest miejscem szczególnego bogactwa przemijających cywilizacji, które miały na tych ziemiach swoje okresy świetności. Na tle niezliczonych ruin starożytnych budowli świadczących o przemijaniu tego co ludzkie, Dobra Nowina o Bogu, który wszedł w ludzką historię, ciągle trwa i wzywa do odnowienia mocy świadectwa całkowitego przylgnięcia do Chrystusa.