Prawosławny "Dekalog gospodarczy"

W dwudniowych obradach, przebiegających pod hasłem "Rosja a świat prawosławny", wzięło udział ponad 500 osób: przedstawiciele Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) i najwyższych władz państwowych, partii politycznych i organizacji społecznych, świata nauki, kultury, sztuki i przedsiębiorczości, a także - po raz pierwszy w ponad 10-letnich dziejach Soboru - delegaci niemal wszystkich lokalnych Kościołów prawosławnych z całego świata. W odróżnieniu od poprzednich tego rodzaju spotkań w obecnym nie uczestniczyli goście z innych Kościołów, wyznań i religii oraz nie ogłoszono prawie żadnych komunikatów końcowych, poza wspomnianym Kodeksem, co zresztą zapowiadano jeszcze przed rozpoczęciem obrad. Ogłoszono też dwa inne dokumenty: krótką Rezolucję o wychowaniu duchowym i religijnym w Rosji, opowiadającą się za przyznaniem szkołom duchownym statusu uczelni uznanych przez państwo oraz Słowo Soborowe, m.in. wzywające do określenia na nowo roli Rosji w dzisiejszej Europie i świecie jako jednego z ośrodków cywilizacji wschodniochrześcijańskiej. W 10 "przykazaniach", podzielonych na wiele drobniejszych punktów, ujęto szeroki krąg wskazań dla kół gospodarczych, przedsiębiorców i konsumentów. We wstępie zaznaczono, że chodzi o zestaw zasad i norm moralnych, przeznaczony "do dobrowolnego przyjęcia przez kierowników zakładów pracy i struktur komercyjnych, biznesmenów i ich stowarzyszeń, pracowników, związkowców i wszystkich innych uczestników procesów gospodarczych, łącznie z organami państwowymi". Zasady i wskazówki oparto na dekalogu, danym ludziom przez Boga, oraz na doświadczeniu przyjmowania go przez chrześcijaństwo i inne religie, wyznawane tradycyjnie w Rosji. Pierwsze "przykazanie" dokumentu mówi: "Nie zapominając o chlebie powszednim, należy pamiętać o duchowym znaczeniu życia. Nie zapominając o dobru osobistym, należy troszczyć się o dobro bliźniego, społeczeństwa i Ojczyzny". W rozwinięciu tego punktu stwierdzono m.in., iż "historycznie rosyjska tradycja duchowo-moralna skłaniała się na ogół ku priorytetowi czynnika duchowego nad materialnym, ku ideałowi samopoświęcenia się jednostki dla dobra narodu", dodając jednocześnie, iż "skrajności takiego wyboru prowadziły do strasznych tragedii". W tym kontekście wzywa się do "tworzenia takiego układu gospodarczego, który pomoże urzeczywistniać w sposób harmonijny zarówno dążenia duchowe, jak i materialne interesy jednostki i społeczeństwa". Ciekawe są także następne punkty, np. "Bogactwo nie jest celem samym w sobie, ale winno służyć tworzeniu godnego życia człowieka i narodu", "Kultura stosunków gospodarczych, wierność danemu słowu pomagają w stawaniu się lepszym człowiekowi i gospodarce", "Człowiek nie jest »stale pracującym mechanizmem«, ale potrzebuje czasu na wypoczynek, życie duchowe i twórcze rozwijanie się", "Praca nie powinna zabijać i kaleczyć człowieka" czy "W walce konkurencyjnej nie wolno stosować kłamstwa i oszczerstw, wykorzystywania wad i instynktów". Na zakończenie dokumentu jego autorzy zwracają uwagę, że "stan gospodarki zależy wprost od duchowego i moralnego stanu osoby ludzkiej. Tylko człowiek o dobrym sercu i jasnym umyśle, dojrzały duchowo, pracowity i odpowiedzialny, będzie mógł utrzymać siebie, przynosząc korzyć swym bliźnim i swemu narodowi. Niech tak będzie w Rosji, która wkroczyła w XXI wiek".