O równość w świadczeniach

Oto pełny tekst listu skierowanego do Rzecznika Praw Obywatelskich: Szanowny Pan Andrzej Zoll Rzecznik Praw Obywatelskich Polska Federacja Ruchów Obrony Życia (zrzeszająca 130 organizacji prorodzinnych) zwraca się do Szanownego Pana z prośbą o interwencję w sprawie niezgodnych z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej rozwiązań przyjętych w ustawie o świadczeniach rodzinnych, które naruszają konstytucyjną zasadę równego traktowania osób przez władze publiczne, czyli art. 32 Konstytucji. Oczekujemy skierowania wyżej wymienionej ustawy do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny. Uzasadnienie Ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r., która wejdzie w życie w dniu 1 maja 2004 roku, budzi zastrzeżenia w kontekście braku poszanowania dla konstytucyjnej zasady równego traktowania wszystkich przez władze publiczne. Zasadę tę naruszają dwa rozwiązania przywołanej ustawy: - pierwsze z nich dotyczy dodatku do zasiłku rodzinnego (art. 12), który przysługuje wyłącznie osobom samotnie wychowującym dzieci, w wysokości 170 złotych miesięcznie na jedno dziecko, - drugie rozwiązanie (art. 11) to pomoc gwarantowana w wysokości 400 złotych miesięcznie na dziecko do lat 7 po utracie przez osobę samotną, opiekującą się nim, zasiłku dla bezrobotnych. Wymienione zasiłki przysługują pod warunkiem nabycia prawa do zasiłku rodzinnego, który otrzymują rodziny na dziecko, jeśli dochód na osobę nie przekracza w nich 504 złote. Nie kwestionujemy wymienionych rozwiązań pomocowych skierowanych do rodzin niepełnych, ale powinny móc z nich korzystać także dzieci z rodzin pełnych znajdujące się w identycznie trudnej sytuacji materialnej, jak dzieci z rodzin niepełnych. Tymczasem oba rozwiązania zawarte w przywołanych przepisach wprowadzają nierówne traktowanie dzieci, dyskryminując dzieci wychowujące się w rodzinach pełnych, w szczególności dzieci z rodzin wielodzietnych wychowywane przez oboje rodziców. Niewątpliwie osobom i rodzinom w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej konieczna jest pomoc, która winna być uzależniona przede wszystkim od obiektywnej sytuacji materialnej rodziny i wystąpienia sytuacji szczególnych (np. opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym). Wprowadzenie w cytowanej ustawie rozróżnienia na dzieci wychowywane w rodzinach niepełnych i pełnych, przy ich identycznej sytuacji materialnej, pozbawione jest uzasadnienia i stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą równości. Jeśli celem tych rozwiązań miało być wyrównywanie szans rodzin niepełnych w stosunku do rodzin pełnych, to są one zupełnie nietrafne, gdyż dotyczą rodzin o identycznej sytuacji ekonomicznej. Zaznaczyć należy, że z badań prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny nad gospodarstwami domowymi wynika, iż wśród rodzin najtrudniejsza sytuacja materialna dotyczy rodzin wielodzietnych. Nie ma to jednak odzwierciedlenia w przyjętych rozwiązaniach. Rozwiązania te są niekorzystne nie tylko z powodu nierównego traktowania dzieci, ale również z powodu skutków, jakie należy przewidywać. Pomoc rodzicom samotnym w trudnej sytuacji materialnej jest obowiązkiem państwa i zasługuje na uznanie, jednak przyjęte rozwiązania w ustawie o świadczeniach rodzinnych sprawiają, że status takich rodzin stanie się w zakresie tych świadczeń szczególnie promowany. Będzie to sprzyjać upowszechnianiu się konkubinatów, a także wzrostowi liczby separacji i rozwodów celem uzyskania statusu osoby samotnie wychowującej dzieci, a więc automatycznie uprawnionej do uzyskania wymienionych świadczeń. Rozwiązania te zniechęcą część rodziców samotnych, mających zagwarantowany zasiłek, do uzyskiwania alimentów. Stanie się tak tym bardziej, że otrzymywanie alimentów spowoduje u części rodzin podwyższenie średniej dochodów na członka rodziny i może wpłynąć na przekroczenie granicy 504 złotych, uprawniającej do zasiłku rodzinnego i innych świadczeń. Spowodują zatem także nieuzasadniony wypływ znacznych środków z budżetu państwa, które powinni wpłacać na rzecz swoich dzieci zobowiązani do alimentacji rodzice. Rozwiązaniem korzystnym i zapewniającym równe traktowanie wszystkich dzieci uprawnionych do zasiłku rodzinnego byłoby przyznanie wszystkim podobnych form pomocy, niezależnie czy wychowują się w rodzinie pełnej, czy niepełnej. Prosimy Szanownego Pana o interwencję i skierowanie wyżej wymienionej ustawy do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny. W imieniu Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia Antoni Szymański Wiceprezes Warszawa, dnia 10 lutego 2004 r.