Dziewiąty Dzień Judaizmu w Polsce

5. 40. rocznica soborowej deklaracji Nostra aetate

Dnia 28 października 2005 r. minęła 40. rocznica wydania soborowej deklaracji Nostra aetate. „W naszej epoce, w której ludzkość coraz bardziej się jednoczy i wzrasta wzajemna zależność między różnymi narodami, Kościół tym pilniej rozważa, w jakim pozostaje stosunku do religii niechrześcijańskich. W swym zadaniu popierania jedności i miłości wśród ludzi, a nawet wśród narodów, główną uwagę poświęca temu, co jest ludziom wspólne i co prowadzi ich do dzielenia wspólnego losu. Jedną bowiem społeczność stanowią wszystkie narody, jeden mają początek, ponieważ Bóg sprawił, że cały rodzaj ludzki zamieszkuje cały obszar ziemi, jeden także mają cel ostateczny, Boga” (nr 1). W tej znaczącej deklaracji Kościół katolicki określił bliżej swoją relację do religii niechrześcijańskich, w tym także do religii mojżeszowej. W odniesieniu do niej i do narodu żydowskiego przypomina ona, że z żadną inną religią Kościół nie pozostaje w tak bliskiej relacji, ani z żadnym innym narodem nie łączą go tak ścisłe więzy jak z judaizmem. „Kościół Chrystusowy uznaje, że początki jego wiary i wybrania znajdują się według Bożej tajemnicy zbawienia już u Patriarchów, Mojżesza i Proroków” (nr 4). Ta deklaracja do dzisiaj nie straciła nic ze swej aktualności. W dalszym ciągu pozostaje ona dla Kościoła katolickiego wyzwaniem domagającym się realizacji. Składając pamiętną wizytę w rzymskiej synagodze Jan Paweł II skomentował tę deklarację w następujący sposób: „Pragniemy, aby dzisiejsza wizyta stanowiła zasadniczy wkład w utrwalanie dobrych relacji pomiędzy naszymi dwiema wspólnotami, idąc za przykładem ofiarowanym przez tak wielu mężczyzn i kobiet, którzy z jednej i z drugiej strony pracowali i nadal pracują nad przezwyciężaniem zastarzałych uprzedzeń i umożliwianiem coraz pełniejszego uznania tej »więzi« i tego »wspólnego duchowego dziedzictwa«, jakie istnieją pomiędzy Żydami i chrześcijanami. To pragnienie zostało już wyrażone w paragrafie 4., o którym właśnie wspomniałem, soborowej deklaracji Nostra aetate o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich. Ten krótki i lapidarny paragraf stał się punktem zwrotnym w stosunkach pomiędzy Kościołem katolickim a judaizmem i poszczególnymi Żydami. Wszyscy jesteśmy świadomi, że wśród wielkiego bogactwa owego 4. paragrafu Nostra aetate trzy punkty są szczególnie doniosłe. Chciałbym je tu podkreślić, w waszej obecności, w tych prawdziwie wyjątkowych okolicznościach. Po pierwsze, Kościół Chrystusowy odkrywa swoją »więź« z judaizmem »wgłębiając się we własną tajemnicę« (Nostra aetate, nr 4). Religia żydowska nie jest dla naszej religii »zewnętrzna«, lecz w pewien sposób „wewnętrzna”. Mamy zatem z nią relacje, jakich nie mamy z żadną inną religią. Jesteście naszymi umiłowanymi braćmi i w pewien sposób można by powiedzieć, naszymi starszymi braćmi.