Na spotkanie sacrum

Rzeczpospolita zapytała, czy można mówić o polskim stylu pielgrzymowania: - W aspekcie historycznym daje się zauważyć silne powiązania naszego pielgrzymowania z kultem maryjnym oraz z wątkiem patriotycznym. Szczególnie zaznaczyło się to po szwedzkim potopie, obronie Jasnej Góry w 1655 roku oraz po słynnych ślubach lwowskich króla Jana Kazimierza (1656), w których ogłosił on Matkę Boską królową Polski. Od tego czasu nikt już nie odważył się zakazywania pielgrzymek chłopom pańszczyźnianym. Historycy są na ogół zgodni, że od ślubów Jana Kazimierza kult Maryi zaczął mieć charakter kultu państwowego i narodowego. Zaznaczyło się to zwłaszcza w okresie rozbiorów Polski, a także w czasach najnowszych, w czasie rządów komunistycznych. Sanktuaria maryjne zaczęły pełnić funkcję integrującą Polaków z różnych zakątków Rzeczypospolitej i o różnym statusie społeczno-zawodowym. Główną rolę w tym zakresie odgrywała Jasna Góra, ale wymienić należy również Kalwarię Zebrzydowską, Piekary Śląskie, Górę Świętej Anny czy Gietrzwałd. Fenomenem polskim było pątnictwo narodowe związane z Krakowem. Pojawiło się ono w drugiej połowie XIX w. i trwało do I wojny światowej. Wtedy Kraków ponownie zaczął odgrywać rolę duchowej stolicy Polski. Przez wieki miasto stało się również najważniejszą narodową nekropolią. Po utracie przez Polskę niepodległości to nagromadzenie sacrum w połączeniu z funkcją nekropolii sprawiło, że Kraków został uznany za ostoję polskości. - Dokąd pielgrzymują Polacy? - Głównym centrum pielgrzymkowym jest Jasna Góra. Należy też ona do największych i najważniejszych ośrodków kultu religijnego na świecie, i to nie tylko w chrześcijaństwie. Jest też drugim - po Lourdes - centrum kultu maryjnego w Europie (wspólnie z Fatimą). I jeszcze jedno odniesienie - Jasna Góra jest największym w chrześcijaństwie ośrodkiem maryjnym, którego powstanie i rozwój nie były związane z objawieniami Matki Bożej. Rocznie sanktuarium to odwiedza 4 - 5 mln pielgrzymów, z tego około 400 tys. z zagranicy. Drugim co do wielkości ruchu pielgrzymkowego ośrodkiem jest Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w krakowskich Łagiewnikach. Nawiedza je blisko 3 mln pielgrzymów, z których około 25 proc. to obcokrajowcy. W dalszej kolejności należy wymienić Kalwarię Zebrzydowską i Licheń (po blisko 2 mln pielgrzymów). Ważną rolę odgrywają Niepokalanów, Góra Świętej Anny, Piekary Śląskie, Gniezno, Warszawa (kult ks. Jerzego Popiełuszki i św. Andrzeja Boboli) oraz Zakopane-Krzeptówki. Wymienione sanktuaria mają zasięg międzynarodowy lub krajowy.