Ekskomunika za aborcję - analiza prawna

- częściowo chorzy umysłowo oraz częściowo niedorozwinięci, którzy w konkretnym przypadku nie mogą zrozumieć czynności regulowanej prawem, - osoby, które w zasadzie mają używanie rozumu, lecz przypadkowo są go pozbawione, np. śpiący, zahipnotyzowani. 3. Ukończyła siódmy rok życia. Istotne znaczenie dla pozycji kanonicznej osoby fizycznej ma posiadany przez nią wiek. Osoba małoletnia przed ukończeniem siódmego roku życia nazywa się dzieckiem i jest uważana za niezdolną do kierowania swoim postępowaniem. Domniemywa się, że osoba małoletnia po ukończeniu siódmego roku życia posiada używanie rozumu. Jednak w wykonywaniu swoich uprawnień jest ona zależna od władzy rodziców lub opiekunów, chyba, że na podstawie prawa Bożego lub kanonicznego jest wyjęta spod ich władzy. Osoba jest pełnoletnia jeśli ukończyła osiemnaście lat. Może ona w pełni wykonywać swoje uprawnienia (kan. 97 i 98 KPK). Wspomniane wyżej trzy elementy określają kto jest podmiotem prawa kościelnego. Tak rozumiany podmiot prawa kościelnego może stać się sprawcą przestępstwa aborcji. Dogmatyka prawa kościelnego dzieli wszystkich sprawców na dwie grupy: fizycznych i moralnych. Do sprawców fizycznych zalicza się matkę, która albo sama stosuje środki farmakologiczne lub fizyczne (zewnętrzne) mające na celu przerwać ciążę, albo poddaje się zabiegowi; następnie wszystkich tych, którzy dokonują zabiegu, czyli stosują środki wprost zmierzające do przerwania ciąży np. lekarzy, pielęgniarki itp., niezależnie od tego czy działają z własnej inicjatywy czy na zlecenie innych osób. Do sprawców fizycznych zalicza się także tzw. sprawców koniecznych bez pomocy których nie doszłoby do popełnienia przestępstwa. Wśród sprawców moralnych przestępstwa aborcji są ci wszyscy, którzy swoim postępowaniem takim jak zlecenie, nakaz, dostarczenie środków, zmuszanie groźbą, skuteczną radą, namową itp. przyczyniają się skutecznie do spędzenia płodu. Poczytalność sprawcy Poczytalność w rozumieniu zdolności odpowiadania za swoje czyny zachodzi wtedy, gdy istnieje związek przyczynowy fizyczny i psychiczny, a w nim także moralny, między sprawcą i skutkiem. Sprawca musi działać rozumnie i wolnie, a więc musi być świadom swoich czynów. Jednak takie określenie nie wyczerpuje w pełni zagadnienia poczytalności sprawcy przestępstwa, bowiem nie wszystkie akty zewnętrzne i społecznie szkodliwe z punktu widzenia kanonicznego prawa karnego stanowią przestępstwo. W myśl kanonu 1321 §1 są nimi tylko te, które zostały dokonane na skutek winy umyślnej lub nieumyślnej. Mają więc one być dokonane przez sprawcę w sposób zawiniony. Nie wdając się w tym miejscu w teoretyczne rozważania na temat winy w kościelnym prawie karnym wystarczy jedynie podkreślić, że przestępstwo popełnia ten, kto wie, że wykonuje czyn przestępczy, chce tego i działa tak, aby go wykonać. Kto nie ma świadomości, że przekracza ustawę, albo działa na skutek skrępowanej woli tak, iż nie może pokierować swoim działaniem nie działa z winy umyślnej, a więc nie może także wobec prawa odpowiadać z jej tytułu. Prawodawca jednak w kan. 1321 §3 zaznacza, że kto ustawę zewnętrznie przekroczył domniemywa się, że działał na skutek winy umyślnej chyba, że brak winy zostanie udowodniony. Natomiast, jeżeli chodzi o winę nieumyślną to przyjmuje się, że sprawca odpowiada z jej tytułu, jeśli działa na skutek niedbalstwa, nieostrożności, lekkomyślności lub gdy naruszył ustawę czy nakaz na skutek niezawinionej nieznajomości tejże lub zaniechał należytej pilności czy ostrożności w czasie działania. Wina umyślna lub nieumyślna nie stanowi jedynego czynnika kształtującego czyn przestępczy. Przy naruszeniu ustawy karnej mogą zachodzić różnego rodzaju okoliczności wpływające na rozum i wolę sprawcy, a więc na jego poczytalność, wyjmując, łagodząc lub zwiększając jego winę. Kanony 1322 i 1323 określają okoliczności wyjmujące sprawcę przestępstwa aborcji od odpowiedzialności karnej: 1. Habitualnie pozbawiony używania rozumu. Osoba habitualnie pozbawiona używania rozumu nie jest zdolna do popełnienia przestępstwa aborcji nawet wtedy, gdy w trakcie przekroczenia kan. 1398 wydawałaby się zdrowa (kan. 99, kan. 1322 KPK). 2. Wiek. Dzieci przed ukończeniem siódmego roku życia oraz małoletni (od 7-18 roku życia), którzy nie ukończyli szesnastego roku życia, a popełniliby przestępstwo aborcji nie podlegają żadnej karze (kan. 97, kan. 1323 n. 1 KPK).