Warszawa: Sesja naukowa o Prymasie Hlondzie - w 60. rocznicę śmierci

Postać pierwszego biskupa Śląska przybliżył metropolita katowicki abp Damian Zimoń. Przypomniał m.in., że przychodząc na Śląsk jako administrator apostolski w 1922, mówił do Ślązaków, że przychodzi do nich „jako nieznany, ale nieobcy”. Zdaniem abp. Zimonia, cechą charakterystyczną posługi kard. Hlonda na Śląsku było to, że jego działalność pastoralna miała społeczny wyraz. Zwrócił uwagę na „bliskość człowiekowi, ale oddalenie od polityki”. Według metropolity katowickiego, kard. Hlond był człowiekiem, który zapowiadał ducha Soboru Watykańskiego II. - To także człowiek wielkiej kultury duchowej – podkreślił abp Zimoń. Dr Maria Włosek z Katowic nakreśliła sylwetkę duchową kard. Augusta Hlonda. Mówiąc o maryjności Prymasa Polski przypomniała, że zabiegał on o ogłoszenie przez papieża dogmatu o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny, jak również wstawiał się za ogłoszeniem przez Sobór Watykański II tytułu Maryi - Matki Kościoła. Prelegentka przytoczyła również najbardziej znane, choć przypisywane Prymasowi Tysiąclecia, zdanie kard. Hlonda, że „zwycięstwo jeśli przyjdzie – przyjdzie przez Maryję”. Dr Włosek zwróciła też uwagę na społeczne zaangażowanie Prymasa. Wspomniała, że był on założycielem Akcji Katolickiej a także powołał Radę Społeczną. Z kolei rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ks. prof. Stanisław Wilk w swoim wykładzie szczegółowo przeanalizował kwestię specjalnych uprawnień Stolicy Apostolskiej dla Prymasa Augusta Hlonda po II wojnie światowej. Z tych nadzwyczajnych pełnomocnictw mógł on korzystać na całym terytorium Polski, ale miało pomagać w rozwiązywaniu problemów na Ziemiach Odzyskanych, przyłączonych po wojnie do Polski, gdzie wcześniej była administracja niemiecka. Wprawdzie papież Pius XII odwołał je 4 marca 1946 r., ale przyznał wtedy liczne uprawnienia obu ówczesnym polskim kardynałom: Hlondowi i Sapiesze. Choć niemieccy „wypędzeni” krytykują kard. Hlonda, to zdaniem ks. prof. Wilka, działał on jak duszpasterz, dla którego pierwszorzędna była troska o dobro dusz. Główną zasługa Prymasa Hlonda było ustanowienie struktur administracji kościelnej na tzw. Ziemiach Odzyskanych po II wojnie światowej – podkreślił rektor KUL. O. Gabriel Bartoszewski mówił o trosce, jaką kard. August Hlond otaczał zakony. Swoją wypowiedź skoncentrował szczególnie na bardzo trudnym dla zakonów okresie bezpośrednio po wojnie. Generalnie rzecz biorą prymas Hlond starał się bardziej niż dotąd pogłębić związek zakonów z hierarchią Kościoła i uzdolnić je do bardziej radykalnego ewangelicznego świadectwa. Już 5 grudnia 1945 r. kard. Hlond zwołał zebranie przełożonych zakonnych na Jasnej Górze. Uświadomił im, że zakony muszą przygotować się do „rozprawy” jaką zgotuje im niebawem bolszewizm. Ciekawe jest, że przekonywał nie tyle do walki z ustrojem, co apelował o bardzo głęboką odnowę życia zakonnego. Wskazywał przy tym na liczne wypaczenia życia zakonnego i nawoływał do radykalizmu świadectwa i ścisłego trzymania się przyjętych reguł i konstytucji. Z kolei do sióstr zakonnych – na podobnym spotkaniu prymas Hlond wyjaśniał, że „Kościół przeżywa jeden z największych, najważniejszych okresów swych dziejów. Walka trwa, zbliża się najcięższe starcie. W niektórych krajach uderzenie mocy ciemności będzie straszliwe. Mam Niedzicę, że w Polsce to przesilenie nie będzie najcięższe. Stolica Święta szykuje się na to. Kościół jest gotowy do rozprawy”.