Kościół o przebudowie Górnego Śląska

Część druga, mówiąca o przejściu od starej do nowej gospodarki, wymienia trzy fundamentalne procesy, w których zawiera się przebudowa strukturalna Górnego Śląska. Są to: długotrwały proces przejścia regionu od starej do nowej gospodarki i wejście na drogę trwałego wzrostu gospodarczego w tempie zapewniającym poprawę warunków życia poszczególnych grup społeczno-zawodowych, postindustrialna reurbanizacja regionu i jego wejście w fazę rozwoju metropolitalnego oraz przemiana i wzbogacanie tożsamości kulturowej społeczności regionalnej, połączone z rosnącą aktywnością sektora obywatelskiego. „Gospodarka śląska, w stanie, w jakim jest aktualnie, nadal wymaga asystencji polityki państwa dla dokończenia przekształceń gospodarczych w sektorze przedsiębiorstw państwowych” – diagnozują autorzy dokumentu. Według nich gospodarce Górnego Śląska potrzebna jest zasadnicza reorientacja strukturalna - nowe branże i firmy niezwiązane z dotychczasową gospodarką tradycyjną, nowe rynki i nowi partnerzy biznesowi. „Tego typu reorientację może uruchomić sektor szkolnictwa wyższego i badań naukowych oraz szkolnictwo artystyczne i sektor kultury. Taki proces już ma miejsce i nie należy mu się sprzeciwiać uporczywym zawracaniem regionu w stronę górnictwa węgla i tradycyjnej energetyki, przypisując tym ostatnim pozycję monopolu państwowego i czyniąc z regionu skansen starej gospodarki”.

W części trzeciej Rada zwraca uwagę, że w procesie przebudowy strukturalnej Górnego Śląska wzmocnienia wymaga pozycja decyzyjna i finansowa samorządu regionalnego. „Samorząd województwa, funkcjonujący w obecnym kształcie i statusie prawnym, nie ma szans na wywiązywanie się z misji prowadzenia polityki rozwoju regionu”. Autorzy stanowiska opowiadają się za wzmocnieniem samorządu województwa w postaci rozwiązania ustawowego, obejmującego wszystkie województwa, i stanowiącego integralny składnik polskiego systemu samorządu terytorialnego. „Z tego punktu widzenia, zwłaszcza dla wsparcia aktywności środowisk regionalnych i subregionalnych, ważna byłaby inicjatywa legislacyjna powołująca do życia samorząd metropolitalny” - postulują.

Kolejna część dokumentu przynosi inicjatywy projektów rozwojowych. Autorzy stwierdzają, że przebudowa strukturalna Górnego Śląska wymaga kreowania i wdrażania projektów generujących nowe impulsy rozwojowe i wskazują kilka z nich, jako punkty startowe. „W celu przygotowania skutecznego sposobu udzielania pomocy publicznej dla nowych stref aktywności możliwe są do zastosowania nowe, specjalne instrumenty wsparcia, a także wykorzystywane dotychczas w specjalnych strefach ekonomicznych” – zauważają.

Restrukturyzacja tradycyjnej gospodarki to temat następnej części dokumentu. Członkowie Rady Społecznej przy Arcybiskupie Metropolicie Katowickim odnotowują, że gwałtowny spadek cen węgla na rynkach światowych podważa ekonomiczne podstawy funkcjonowania górnictwa węgla kamiennego. „Podejmowanie decyzji o dalszym funkcjonowaniu przemysłu surowcowo-energetycznego, w tym szczególnie górnictwa węgla kamiennego, powinno w pierwszej kolejności uwzględniać strategiczne bezpieczeństwo energetyczne kraju. Z tych racji konieczne jest aktywne i niekoniunkturalne włączenie się państwa w proces przemian strukturalnych w regionie” - czytamy. Autorzy wymieniają warunki początkowe uzdrowienia ekonomicznego górnictwa węgla kamiennego i polepszenia klimatu społecznego wokół tej branży. Ich zdaniem niezbędna jest modernizacja operacyjnego zarządzania kopalniami, w tym wypracowania nowych rozwiązań w zakresie systemu motywacyjnego, zmiana struktury płac w górnictwie węgla kamiennego, zmiany regulacji prawnych w kwestiach pracowniczych i w zasadach funkcjonowania związków zawodowych. „Obecnie i w przyszłości powstawanie nowych miejsc pracy musi być związane z rozwojem gospodarczym, społecznym i kulturalnym regionu, opartym na szerokim współdziałaniu nauki, kultury i biznesu, przy wsparciu władz samorządowych”.