Wobec islamu - Kościół katolicki w Jordanii

Jordańska część papieskiej pielgrzymki pokazała również, że możliwe jest pokojowe i dialogowe współistnienie chrześcijan z muzułmanami w islamskim kraju. Ważną rolę w tym procesie odgrywa Kościół rzymskokatolicki. Kościół rzymskokatolicki w Jordanii stanowi część Patriarchatu Łacińskiego w Jerozolimie. Jego początki sięgają roku 1099, tj. pierwszej wyprawy krzyżowej. Po przejęciu Jerozolimy przez muzułmanów w 1187 r. siedziba patriarchatu została przeniesiona do Akki, a w 1291 r. do Rzymu, skąd rzymskokatolickim Kościołem jerozolimskim zarządzał patriarcha tytularny. W 1847 r. Papież Pius IX mianował Józefa Valergę patriarchą, przenosząc siedzibę patriarchatu ponownie do Jerozolimy. W latach 1987-2008 patriarchatem zarządzał Michel Sabbah, który był pierwszym patriarchą pochodzenia arabskiego. 21 czerwca 2008 r. jego miejsce zajął urodzony w Jordanii abp Fouad Twal. Pomagają mu: emerytowany biskup Kamal Bathisz w Jerozolimie, bp Giacinto-Boulos Marcuzzo w Nazarecie i bp Salim Sayegh w Ammanie oraz dwóch wikariuszy generalnych: Umberto Barato OFM (Cypr) i David Neuhaus SJ (Izrael). Lokalny Kościół jordański uczestniczy w realizacji uniwersalnej misji Kościoła, który, nie zapominając o wymiarze duchowym swego posłannictwa, angażuje się w służbę na rzecz człowieka i jego godności. Kościół czyni to głównie przez szkoły katolickie, programy edukacyjne oraz instytucje charytatywne i ośrodki pomocy społecznej. Na terenie Jordanii znajduje się ponad 30 parafii. Praca pastoralna obejmuje tradycyjne formy apostolstwa: udzielanie sakramentów św., sprawowanie liturgii, apostolstwo chorych oraz pracę z dziećmi i młodzieżą. Szczególną rolę odgrywa organizacja młodzieży chrześcijańskiej. W niektórych parafiach miejskich istnieją kręgi biblijne i grupy ruchów katolickich. Kler cieszy się ogromnym poważaniem i autorytetem. Księża utożsamiają się z rolą, jaką odgrywa przywódca w patriarchalnym społeczeństwie arabskim. Priorytetem w działalności Kościoła rzymskokatolickiego zawsze była edukacja. Pierwsze szkoły na terenach Jordanii powstały w XIX w. jako odpowiedź na brak szkół powszechnych. Dziś Wydział Edukacji Patriarchatu Łacińskiego zarządza siecią ponad 40 szkół, w których uczy się blisko 20 tys. uczniów. Połowa tych placówek znajduje się na terytorium Jordanii. Wszystkie szkoły posiadają status szkół prywatnych uznanych przez jordański rząd. System nauczania oparty jest na zatwierdzonym przez Ministerstwo Edukacji programie, który obowiązuje wszystkie jednostki nauczania. Dodatkowy program podkreśla religijne i etyczne aspekty wychowania chrześcijańskiego oraz kształtowanie współczesnej postawy obywatelskiej. Założone w XIX w., w celu chrześcijańskiego wychowania dzieci i młodzieży, szkoły patriarchalne realizują swój cel także w warunkach współczesnych. Na przestrzeni czasu szkoły stały się placówkami międzywyznaniowymi, w których obok chrześcijańskich nauczycieli pracują także muzułmanie (głównie muzułmanki), a znaczny procent uczniów wyznaje islam. Będąc miejscem spotkania chrześcijan różnych dominacji, mają również charakter ekumeniczny. Szkoły patriarchalne są przez to przykładem ekumenicznego i międzyreligijnego dialogu życia. Kościół jordański angażuje się również w sektorze służby zdrowia i pomocy społecznej. Podobnie jak w przypadku szkół, pierwsze ośrodki zdrowia powstały w końcu XIX w. Najnowocześniejsze z nich prowadzone są współcześnie przez siostry Różańca św. w Irbidzie i siostry kombonianki pracujące we włoskich szpitalach w Ammanie i Karaku. Za pośrednictwem oficjalnych instytucji i mniej formalnych organizacji grupy katolickie uczestniczą w niesieniu pomocy ofiarom konfliktów w regionie. W wyniku wojen arabsko-izraelskich w latach 1948 i 1967 pomocą byli objęci głównie Palestyńczycy. Po wojnie w Iraku wsparcia udziela się przede wszystkim emigrantom irackim. Znaczny procent środków przeznacza się także na pomoc ubogiej ludności jordańskiej. Działalność charytatywną koordynuje powstała w 1968 r. Caritas Jordania. Pod koniec XX w. w Kościele jordańskim miały miejsce trzy ważne wydarzenia: Synod Diecezjalny, obchody Wielkiego Jubileuszu i wizyta Jana Pawła II. Synod odbył się w latach 1995-2000, wyznaczając kierunki działalności pastoralnej wobec nowych wyzwań. Obchody Wielkiego Jubileuszu stały się okazją do odnowienia i umocnienia wiary, a przez to ożywienia więzi z miejscami świętymi. Szczególnym wydarzeniem była wizyta Jana Pawła II, który w dniach 20-26 marca gościł w Ziemi Świętej, z czego pierwsze dwa dni spędził w Jordanii. W roku 2000, krótko przed przyjazdem Papieża król Abdallah II powiedział, że katolicy i chrześcijanie w ogóle stanowią bardzo istotną i respektowaną część jordańskiego społeczeństwa. Piastując odpowiedzialne stanowiska rządowe i samorządowe, uczestniczą we wszystkich aspektach życia politycznego, ekonomicznego i społecznego kraju. Chrześcijanie odgrywają bardzo aktywną rolę w życiu jordańskiego parlamentu, zarówno jako wyborcy, jak i posłowie. Cieszą się wolnością wyznania i swobodą praktyk religijnych, bez jakichkolwiek ograniczeń; nawet w kwestii budowy kościołów. Jordańscy chrześcijanie zawsze cieszyli się uznaniem ze strony króla. „Uważamy – powiedział wówczas król Abdallah II – że wzajemny szacunek i zrozumienie między chrześcijanami i muzułmanami w Jordanii może służyć jako model tolerancji między wyznawcami obu religii. Jako Jordańczycy jesteśmy z tego ogromnie dumni”. W podobnym tonie władca Jordanii wypowiedział się podczas wizyty Benedykta XVI. Pozytywny stosunek Abdallaha II do chrześcijaństwa znajduje odbicie w przejętym po ojcu sposobie rządzenia krajem. Zmarły w 1999 r. król Husajn przyczynił się do stworzenia w Jordanii atmosfery tolerancji religijnej i zrozumienia. Wolność religijną gwarantuje jordańska konstytucja, która zakazuje jakiejkolwiek formy dyskryminacji ze względu na przynależność religijną, niezależnie od faktu, że oficjalną religią królestwa jest islam.