ABW zaniechało działań?

Jak poinformował PAP w komunikacie rzecznik BBN Jarosław Rybak, zawiadomienie dotyczy "zaniechania przez ABW wykonywania obowiązków służbowych, w związku z nieprawidłowościami w Kopalni Węgla Kamiennego 'Wujek', w okresie od maja do września 2009 r." Samo zawiadomienie, "ze względu na treści zawarte w uzasadnieniu", jest dokumentem ściśle tajnym.

Zawiadomienie BBN zostało przekazane do Prokuratury Okręgowej w Katowicach - poinformowała PAP rzeczniczka Prokuratury Krajowej Katarzyna Szeska. "Zawiadomienie BBN pokrywa się z przedmiotem śledztwa prowadzonego już przez katowicką prokuraturę. Dlatego wraz z załącznikami zostało jej przekazane" - zaznaczyła Szeska.

ABW sprawy nie komentuje, odsyła do komunikatu, opublikowanego 18 września. "W tej chwili sprawę prowadzi Prokuratura Apelacyjna w Katowicach. Nie będzie żadnego komentarza ze strony ABW w tej sprawie" - powiedziano PAP w środę w biurze prasowym Agencji. ABW przypomina przy tym, że wydała komunikat w sprawie nieprawidłowości w Kopalni Węgla Kamiennego "Wujek".

Zawiadomienie BBN dotyczy dostarczonych wiosną tego roku ABW materiałów mających dokumentować łamanie w kopalni "Wujek" przepisów BHP dotyczących pomiarów stężenia metanu. Krótki film będący - prawdopodobnie - częścią tych materiałów prezentowała po wrześniowej katastrofie w kopalni "Wujek-Śląsk" jedna z telewizji.

Jak informowali po katastrofie przedstawiciele nadzoru górniczego, informacje o nieprawidłowościach w "Wujku" ABW przekazała 16 kwietnia do Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach. Śląska policja również poinformowała wtedy WUG o otrzymanych z ABW sygnałach.

Inspektorzy nadzoru górniczego wskazywali, że nie otrzymali z ABW filmu, na którym anonimowy górnik mówi, że w kwietniu był wysyłany do pomiarów stężenia metanu w kopalni "Wujek-Śląsk". Górnik ten twierdzi na filmie, że informował przełożonych o kilkukrotnych przekroczeniach dopuszczalnych norm, ale nikt nie reagował.

20 kwietnia inspektorzy WUG oraz Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach w reakcji na zawiadomienie ABW skontrolowali obie części kopalni "Wujek" - zarówno jej ruch "Śląsk", jak i "Wujek". Zbadali czujniki, przesłuchali kilkunastu górników z obu ruchów kopalni - dołowych i osoby z dozoru. Wyniki kontroli nic nie stwierdziły - inspektorzy nie usłyszeli żadnego niepokojącego sygnału, czujniki były w porządku.

Według przesłanej PAP po wrześniowej katastrofie informacji biura prasowego ABW, ponowną informację, że w "Wujku" nadal nie są przestrzegane przepisy dotyczące pomiarów stężenia metanu, Agencja wysłała do Komendanta Wojewódzkiego Policji w Katowicach 11 maja.

Zespół prasowy Agencji podkreślał też wówczas, że "sygnały i doniesienia dotyczące nieprawidłowości lub przestępstw, których ściganie nie mieści się we właściwości rzeczowej Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, są niezwłocznie przekazywane do właściwych organów, w tym przypadku do Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach".

Właśnie to działanie ABW zakwestionowało BBN w zawiadomieniu do ministra sprawiedliwości. "Z korespondencji prowadzonej w powyższej sprawie z ABW wynika, że Agencja nie czuła się odpowiedzialna za podjęcie działań w tym zakresie" - napisał w środę Rybak.

Rzecznik przytoczył w środę fragment pisma szefa ABW z 23 września 2009 r., w którym ten napisał: "Wiedza otrzymana () na temat przestrzegania przepisów BHP w zakresie dokonywania pomiarów stężenia metanu w KWK 'Wujek-Śląsk', została oceniona jako niezgodna z kompetencjami Agencji".

"Zdarzenie dotyczące sprowadzenia powszechnego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi nie stanowi bowiem wystarczającej przesłanki do zakwalifikowania sprawy jako podlegającej właściwości rzeczowej ABW" - wskazuje w cytowanym przez BBN piśmie Krzysztof Bondaryk.

Te wyjaśnienia Bondaryka BBN ocenia jako "próbę zatuszowania braku działań Agencji w KWK 'Wujek' ". W opinii BBN, to Agencja - ze względu na możliwość powstania powszechnego zagrożenia dla życia i zdrowia górników pracujących pod ziemią - miała tytuł prawny oraz faktyczne możliwości, aby samodzielnie zająć się sprawą nieprawidłowości w kopalni.

W ocenie BBN, "prowadzenie przez WUG zapowiedzianych kontroli oraz oficjalnych rozmów z pracownikami kopalni, nie mogło spowodować ujawnienia nieprawidłowości. Zdecydowanie skuteczniejsze, w powyższym przypadku, byłoby prowadzenie działań przez ABW".

Według Rybaka, z informacji zebranych przez BBN wynika, że funkcjonariusze ABW, "pomimo świadomości, że nieprawidłowości w kopalni mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi", od maja tego roku (gdy powtórnie informowali o nich śląską policję - PAP) nie kontynuowali wyjaśniania tej sprawy.

Zdaniem BBN, zaniechanie to podlega pod art. 231 Kodeksu karnego, zgodnie z którym, funkcjonariuszom publicznym, którzy, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działają na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, grozi do 3 lat więzienia.

Wskutek zapalenia i wybuchu metanu w kopalni "Wujek-Śląsk", do którego doszło 18 września tego roku, zginęło 20 górników (8 w dniu katastrofy - kolejni w następnych dniach w szpitalach), a ponad 30 zostało rannych.