Książki poza cenzurą 1976-1989

"Podjęliśmy próbę przybliżenia niezmiernie istotnego w najnowszych dziejach Polski zjawiska, jakim był niezależny ruch wydawniczy" - powiedział PAP organizator przedsięwzięcia Jakub Izdebski z rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Zaznaczył, że "adresatem wystawy są ludzie młodzi, dla których jest to temat nieznany". "Zresztą dotyczy to nie tylko wydawnictw drugiego obiegu, ale i kultury niezależnej tworzonej w podziemiu, poza cenzurą, poza kontrolą władz PRL" - podkreślił.

Ekspozycję podzielono na kilka bloków tematycznych. W pierwszym z nich pokazano historię drugiego obiegu. Kolejny pokazuje stronę techniczną podziemnego drukarstwa, opisuje używane wtedy techniki druku oraz sprzęt poligraficzny. Zaprezentowano też główne ośrodki wydawnicze w kraju, największych wydawców oraz najczęściej publikowanych autorów.

Według Izdebskiego, bardzo często wydawanymi twórcami byli Czesław Miłosz i Witold Gombrowicz. "Dużym zainteresowaniem cieszyły się wydawnictwa o zbrodni katyńskiej oraz materiały o ks. Jerzym Popiełuszce" - wymieniał.

Rzeszowska prezentacja opisuje również działania podejmowane przez Służbę Bezpieczeństwa wobec wydawców i drukarzy. Twórcy drugiego obiegu wydawniczego skazywani byli na kary więzienia, poddawani dotkliwym represjom finansowym.

Wystawa "Książki poza cenzurą 1976-1989" została przygotowana w ramach projektu edukacyjnego IPN Rok Kultury Niezależnej. Większość eksponatów pochodzi od osób prywatnych. Będzie pokazywana w większych miastach Polski.