Działalność gospodarcza i odpowiedzialność

Benedykt XVI zauważył, że ogólnoświatowe załamanie finansowe ukazało kruchość obecnego systemu gospodarczego oraz fałszywość założeń, jakoby rynek był w stanie regulować się sam, bez interwencji publicznej oraz wsparcia przyswojonych sobie norm moralnych. Takie podejście nie dostrzega zasadniczo etycznej natury ekonomii, jako działalności człowieka i dla człowieka.

„Życia gospodarczego nie można pojmować wyłącznie jako spirali produkcji i konsumpcji, mającej zaspokoić wąsko pojmowane potrzeby ludzkie. Przeciwnie, trzeba w nim dostrzec realizowanie ludzkiej odpowiedzialności, nieodłącznie skierowanej na promocję godności osoby, dążenie do dobra wspólnego i integralnego rozwoju – politycznego, kulturowego i duchowego – jednostek, rodzin i społeczeństw”- stwierdził papież. Zaznaczył, że z takiego humanistycznego pojmowania gospodarki wypływa konieczność refleksji interdyscyplinarnej, jaką podejmuje właśnie Papieska Akademia Nauk Społecznych.

Nawiązując do zawartego w swej encyklice „Caritas in veritate” postulatu przyjęcia nowych reguł i znalezienia nowych form zaangażowania (n. 21) Ojciec Święty zaznaczył, że wymaga to także uwzględnienia powszechnie obowiązujących, obiektywnych standardów oceny decyzji gospodarczych. Wskazał, że są one zawarte w prawie naturalnym i powinny być podstawą wyborów praktycznych oraz budowania społeczeństwa autentycznie sprawiedliwego i ludzkiego.

Szczególną uwagę poświęcił Benedykt XVI pojęciu dobra wspólnego, które - jak podkreślił - powinno uwzględniać wymiar globalny. „Coraz bardziej staje się jasne, że dobro wspólne obejmuje także odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń. Należy więc uznać, że wszelki system społeczny powinien być oceniany także w świetle podstawowego kryterium etycznego: solidarności międzypokoleniowej” – zaznaczył papież.

Zdaniem Ojca Świętego istnieje ponadto pilna potrzeba umocnienia procedur zarządzania gospodarką globalną, aczkolwiek trzeba też respektować zasadę pomocniczości. „W ostateczności jednak wszelka polityka i decyzje gospodarcze muszą być ukierunkowane ku „miłości w prawdzie”, ponieważ prawda chroni i ukierunkowuje wyzwalającą moc miłości pośród wszelkich przygodnych ludzkich wydarzeń i struktur.

Bez prawdy, bez zaufania i miłości do prawdy, nie ma świadomości i odpowiedzialności społecznej, a zachowania społeczne są dyktowane przez prywatne interesy i logikę władzy, co prowadzi do podziałów w społeczeństwie” – stwierdził papież.

Utworzona przez Jana Pawła II 1 stycznia 1994 r. Papieska Akademia Nauk Społecznych stawia sobie za cel krzewienie studium oraz rozwój nauk społecznych, ekonomicznych, politycznych i prawnych. Pragnie w ten sposób dać elementy użyteczne w studium i rozwoju jego nauki społecznej. Obecnie kieruje nią prof. Mary Ann Glendon z USA, a do jej rady należy ambasador Polski przy Stolicy Apostolskiej, Hanna Suchocka.