10 lutego 2024 r., w 84. rocznicę pierwszej masowej deportacji obywateli polskich w głąb ZSRS, premierę miał film pt. "Śladami polskich Sybiraków. Masindi 2022", zrealizowany przez zespół Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń w Krakowie.
Film prezentuje prace ekspedycji Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie pod kierownictwem prof. Huberta Chudzio, w Ugandzie w polskim kościele w miejscowości Nyabyea, niedaleko Masindi, oraz na tamtejszym polskim cmentarzu.
22 minutowy dokument przedstawia kolejne etapy działań projektu renowacji cmentarza polskich uchodźców - Sybiraków - z lat 1942-1947.
Obejrzyj film:
Centrum Dokumentacji Zsyłek Wypędzeń i Przesiedleń Śladami polskich Sybiraków. Ekspedycja Masindi 2022 r.
Misji Uniwersytetu, prowadzonej przez Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UKEN pod kierownictwem prof. Huberta Chudzio, dzięki autorskiej dokumentacji z 2009 roku, udało się m.in. przywrócić nazwiska na 8. grobach okradzionych niedawno z imiennych tabliczek.
Zniszczone i popękane nagrobki zostały oczyszczone, obudowane, odrestaurowane i zabezpieczone na następne dziesiątki lat.
Udało się odzyskać skradzionego polskiego orła z głównego pomnika. który wrócił na swoje miejsce. Orła znalazł i przekazał ekspedycji naukowej miejscowy katecheta.
Podczas prac została wykonana profesjonalna dokumentacja architektoniczna polskiego kościoła, która w przyszłości posłuży również do jego renowacji.
W ekspedycji wzięli udział historycy, konserwator i architekt. Pod ich nadzorem olbrzymią pracę wykonali miejscowi ugandyjscy robotnicy i mieszkańcy Nyabyeya.
Jak przyznają naukowcy, projekt nie miałby szans powodzenia bez pomocy polskich misjonarzy ojców franciszkanów, na czele z o. Wojciechem Ulmanem.
Efekt jest niezwykły i bardzo ważny dla zachowania polskiego dziedzictwa narodowego.
W kościołach ustawiane są choinki, ale nie ma szopek czy żłóbka.