Jak to z patriarchatem było

Wtedy to, po ustąpieniu ostatniego monarchy rosyjskiego Mikołaja II w lutym 1917, po raz pierwszy mógł się zebrać Święty Sobór Biskupi, bez ingerencji władz państwowych i mógł wybrać 5 listopada tegoż roku, po prawie 200 latach, nowego patriarchę w osobie metropolity Tichona (Bieławina). Ale rozpoczęły się wówczas trwające ponad 70 lat ciężkie prześladowania Kościoła (i w ogóle religii) w państwie sowieckim i nowy patriarcha prawie wcale nie mógł pełnić swego urzędu, gdyż był uwięziony lub znajdował się w areszcie domowym. Nowy etap zapoczątkował rok 1943 - 4 września ówczesny szef państwa sowieckiego Josif Stalin przyjął trzech hierarchów i wyraził zgodę na wybór nowego patriarchy. Został nim w 4 dni później metropolita Sergiusz (Stragorodski), który do tego czasu był strażnikiem Tronu Patriarszego, czyli kierował Kościołem pod nieobecność rzeczywistego zwierzchnika. Od tego czasu nieprzerwanie do dzisiaj Rosyjskim Kościołem Prawosławnym kierują patriarchowie - obecnie jest nim (od 7 czerwca 1990) blisko 75-letni obecnie patriarcha moskiewski i Wszechrusi Aleksy II (Ridigier). W sumie od początku istnienia tej instytucji na moskiewskim tronie patriarszym zasiadało (łącznie z Aleksym II) 15 hierarchów. Było wśród nich wielu wybitnych duchownych, którzy potrafili łączyć najwyższą godność kościelną z nie mniejszym poczuciem przywiązania do kraju i patriotyzmu. Na przykład patriarcha Filaret (1613-33), ojciec Michała Romanowa - założyciela dynastii Romanowów, odegrał ważną, stabilizującą rolę w kraju po przezwyciężeniu tzw. Smuty, czyli zamętu, w jakim pogrążona była Rosja na przełomie XVI i XVII w.