Kalwin po 440 latach

Zadanie dla obywateli W swoim postulacie powszechnego kapłaństwa Kalwin głosił nie tylko postulat głęboko teologiczny, ale i społeczny. Podkreślał, że każdy w swoim osobistym życiu, w wykonywaniu swojej pracy, niezależnie od tego jaka by ona nie była, jest nie tylko głosicielem Słowa Bożego, ale też jego największym apostołem i świadkiem. Stąd równie ważne dla całej wspólnoty wierzących jest nie tylko powołanie pastora, ale tak samo ważne jest powołanie lekarza, prawnika, sprzątaczki, rolnika czy rzemieślnika. "Zatriumfuję pracą rąk twoich" - cytowali uczniowie Kalwina przez całe wieki, by motywować ludzi do pracy rzetelnej, uczciwej i ciężkiej, wykonywanej starannie i sumiennie. To słynny ewangelicki etos pracy i chyba nie przez przypadek jedne z najzamożniejszych krajów na świecie - Szwajcaria, Holandia i Stany Zjednoczone - zostały wybudowane na tym etosie. Dziś, gdy na skutek wydarzeń zeszłego wieku, w naszym kraju, ale także w innych częściach świata etos pracy powoli ustępuje kultowi sukcesu i pieniądza, nauka Jana Kalwina wydaje się nawet bardziej aktualna niż kiedykolwiek wcześniej: nasze chrześcijaństwo przejawia się nie tylko w naszym cotygodniowym uczestnictwie w niedzielnym nabożeństwie, ale także w codziennej żmudnej pracy, wykonywanej przez nas najlepiej i najuczciwiej jak potrafimy. Nasza religia nie jest tylko sprawą niedzielnego poranka, ale sprawą całej naszej życiowej postawy. Trudno o bardziej stałe i czytelne świadectwo naszej wiary.

Ecclesia semper reformanda

Kościół musi się zawsze według Słowa Bożego reformować i zasadę tę wyznawał nie tylko sam Kalwin, ale i jego uczniowie. To głęboko religijna i chrześcijańska zasada, która wzywa i prowokuje zarówno liberałów i konserwatystów kościelnych dzisiaj. Jak odczytywać Ewangelię Jezusa Chrystusa dzisiaj? Jak sprawić, by nie była ona skansenem idei religijnych z XVI albo XII wieku, ale także by nie była ona zupełnie wyprana ze swej istoty przez nieustanne "unowocześnianie"? Sam Kalwin na to trudne pytanie nie dawał prostej odpowiedzi, ale inaczej niż wielu reformatorów nie bał się zmian zachęcając do nauczania kobiet czytania i pisania, by mogły studiować Pismo Święte, albo śpiewać Psalmy do "codziennych melodii", tak by towarzyszyły wiernym na co dzień i w ten sposób odnawiały i reformowały ich życie. Potrzeba nieustannego reformowania Kościoła w oparciu o Pismo jest zasadą ważną ale też "niebezpieczną". Ta zasada, wbrew literze nauczania Jana Kalwina, ale jakże zgodnie z jego duchem, doprowadziła, iż na początku 2004 roku na czele dwóch największych Kościołów ewangelicko-reformowanych na świecie - Kościoła Szkocji (Kirk of Scotland) oraz Prezbiteriańskiego Kościoła USA - stoją dwie kobiety: jedna jest pastorką, a jedna świecką. Zasada ta będzie też prowadzić do dalszego rozwoju Kościoła i jego dalszej reformy w następnych stuleciach, nawet jeśli my, z dzisiejszej perspektywy, uznalibyśmy je za coś szokującego. Nauczanie Jana Kalwina pozwala nam, żyjącym na początku XXI wieku nie tylko kształtować naszą osobistą wiarę, ale także postawę życiową, moralną i społeczną i - co może najważniejsze - pozwala nam na zachowanie optymizmu co do naszej przyszłości: "Czy żyjemy, czy umieramy, Pańscy jesteśmy". To też bardzo kalwińska zasada, choć bynajmniej nie przez niego samego sformułowana.