Życie zawsze jest dobrem

Ludzkie życie winno podlegać szczególnej pieczy na każdym etapie: od jego początków aż po czas umierania. Nie możemy zapomnieć o współodpowiedzialności za chronienie tego daru. Współczesne trudności zwracają nam uwagę na konieczność przeciwdziałania grzechom przeciwko życiu. Podstawowym grzechem przeciwko życiu jest zabójstwo. Nikt nie może rościć sobie prawa do niszczenia życia drugiego człowieka w sposób bezpośredni i zamierzony. Zabójca i ci, którzy współdziałają w zabójstwie, popełniają czyn wołający o pomstę do nieba. Nie można także akceptować kultury śmierci pozwalającej na dokonywanie zabójstwa w sposób pośredni. Chodzi tu o różnorakie formy będące nie tylko wynikiem przemocy (wojna, bandytyzm, terroryzm, handel bronią), ale także wynikające z odmówienia pomocy osobie będącej w niebezpieczeństwie utraty życia (klęska głodu, spekulacja pozbawiająca środków do życia). Niebezpieczne jest także, szczególnie dla młodego pokolenia, epatowanie przemocą w środkach społecznego przekazu. Każda osoba ma prawo do zastosowania obrony koniecznej w sytuacjach tego wymagających. Nie jest winny zabójstwa ten, kto broni swojego życia, byleby jednak nie używał siły większej niż potrzeba. Nakaz: Nie zabijaj powinien być brany pod uwagę w kontekście pokus części współczesnych społeczeństw dążących do utrzymania bądź przywrócenia kary śmierci. Tradycyjne nauczanie Kościoła nie wyklucza zastosowania kary śmierci, jeśli jest ona jedynym dostępnym sposobem skutecznej ochrony ludzkiego życia przed niesprawiedliwym napastnikiem. Jeżeli jednak środki bezkrwawe wystarczą do obrony i zachowania bezpieczeństwa osób przed napastnikiem, władza powinna ograniczyć się do tych środków (Katechizm Kościoła Katolickiego, 2267). Wynika stąd postulat jak najbardziej ograniczonego stosowania kary śmierci bądź też jej całkowitego zniesienia. Ważnym grzechem przeciwko życiu jest jego narażanie na niebezpieczeństwo śmierci. Znajduje to swój wyraz chociażby w braku przestrzegania przepisów drogowych, ale także w braku odpowiednich zabezpieczeń przy wykonywaniu pracy. Narażeniem życia jest też nieodpowiedzialne uprawianie sportów ekstremalnych. Powraca w tym miejscu obowiązek roztropnej troski o własne życie i zdrowie wymagającej m.in. zachowania właściwej proporcji pracy i wypoczynku w świecie narażonym na nadmierny wysiłek. Obowiązek ten jest aktualny nawet wówczas gdy częściowo uzasadnia go konieczność zapewnienia godziwych środków do życia. Konieczny jest też właściwy styl odżywiania, wysiłek fizyczny i szeroko pojęta higiena życia, będąca wyrazem dbałości o zdrowie i życie. Ważnym elementem pozostaje także przeciwdziałanie uzależnieniom, w tym alkoholizmowi i narkomanii. Zaniechania na tych polach stają się grzechami przeciwko życiu i wiążą się z narażeniem życia na niebezpieczeństwo śmierci. Troska o życie nakazuje otoczenie szczególną opieką osób, które ulegają pokusom samobójstwa. Należy otaczać je nie tylko opieką medyczną, lecz także serdeczną bliskością pełną zrozumienia ich problemów. Trzeba pomagać im zrozumieć, że jesteśmy zarządcami, a nie właścicielami życia, że jesteśmy zobowiązani przyjmować je z wdzięcznością i chronić. Bowiem tylko Bóg jest Panem życia (por.: Evangelium vitae, 55). Targnięcie się na własne życie jest ciężkim przewinieniem, chociaż - jak w każdym grzechu - mogą zaistnieć czynniki zmniejszające stopień winy. Ciężkie zaburzenia psychiczne, strach lub poważna obawa przed próbą, cierpieniem lub torturami mogą zmniejszyć odpowiedzialność samobójcy (KKK 2282). Należy podkreślić, że na pokusę samobójstwa narażone są zwłaszcza osoby cierpiące na depresję. Choroba ta - będąca jednym z zagrożeń cywilizacyjnych - stanowi nie tylko istotne wyzwanie dla świata medycznego, ale także dla całego społeczeństwa, które zobowiązane jest wspierać chorych, zwłaszcza w przypadkach choroby, które mają podłoże sytuacyjne. Szczególnie dotyczy to osób młodych, które utraciły sens, cel i wartość życia. Ważnym jest przypomnienie, że grzechami przeciwko życiu pozostaje aborcja oraz eutanazja. Te brutalne wyrazy cywilizacji śmierci zostały omówione przez Radę Społeczną przy Arcybiskupie Poznańskim w kontekście szacunku do życia u jego progów: narodzin i śmierci. Życie ludzkie jest święte na wszystkich jego etapach, gdyż pozostaje w specjalnym odniesieniu do Stwórcy, swojego ostatecznego celu. (por. KKK 2258) Poznań, 10.09.2004 r.