Święto początku Reformacji

Także w dziedzinie liturgii Vaticanum II zrealizowało szereg postulatów Lutra, a toczący się od lat dialog teologiczny między obu Kościołami doprowadził do zbliżenia stanowisk na przykład w kwestiach usprawiedliwienia, roli i znaczenia Pisma Świętego, interpretacji ofiarniczego charakteru Mszy św. czy urzędu w Kościele - które to na początku XVI w. podzieliły katolików i zwolenników Lutra. W 1999 roku Kościoły luterański i katolicki podpisały wspólną deklarację o usprawiedliwieniu, która potwierdziła zasadność tez Wittenberczyka z 1517 r.

Luter "odzyskany" dla katolików?

Trudno - wspominając Reformację - pominąć postać samego Reformatora. Kim był Marcin Luter? Podczas gdy staroprotestancka ortodoksja wynosiła go jako posłanego przez Boga zwiastuna prawdziwej Ewangelii, w oczach katolików jawił się on poprzez wieki jako buntownik, były mnich i kapłan, który złamał śluby i zerwał z prawdziwym Kościołem. Decydujący wpływ na katolicki obraz Lutra, jaki zagościł na wiele stuleci, miało dzieło Jana Kochleusza "Komentarze o czynach i pismach Marcina Lutra" z 1549 r. Był to obraz kacerza i heretyka, jedynie winnego za ówczesne rozdarcie Kościoła, a Reformacja była zmasowanym atakiem sił szatańskich na królestwo Boże. Katolikom nawet do głowy nie przychodziło, iż Luter mógł działać z pobudek szlachetnych, podobnie jak protestantom zafascynowanie Reformatorem blokowało drogę do jakiejkolwiek krytyki jego osoby. Dopiero w 1940 r. katolicki luterolog Josef Lortz dokonał swoistego przewrotu "kopernikańskiego" w ocenie Lutra i średniowiecznego podziału Kościoła. "Wiara i miłość były w obydwu obozach zbyt słabe, by zapobiec rozłamowi w wierze. O tyle podział jest winą wszystkich chrześcijan" - napisał Lortz w dziele "Reformation in Deutschland". Jego zdaniem Luter zwrócił się przeciwko katolicyzmowi, który - poprzez dominującą wówczas teologię - został zniekształcony i w pełni nie był katolicki. Reformator nie jest więc buntownikiem; chciał jedynie odnowić oblicze tego Kościoła i to w oparciu i z ducha Ewangelii.