Lustracja w Kościele - raport

Jak na razie natomiast biorąc pod uwagę, że na terenie obecnej metropolii w latach 1945 – 90 pracowało kilka tysięcy duchownych, liczba tajnych współpracowników procentowo nie odbiega od ich liczby w innych grupach zawodowych. Obecnie nie jest to nawet 10 proc. choć ks. dr Ceynowa nie wyklucza, że ten procent może się zmienić. W tej liczbie znajdują się również osoby, które np. zaistniały w spisie, ale nie złożyły żadnego raportu, konsekwentnie odmawiały kontaktu i po kilku latach były wykreślane z rejestru, gdyż nie podejmowały współpracy. „Każdy przypadek trzeba rozpatrywać bardzo indywidualnie, gdyż moglibyśmy bardzo skrzywdzić niektórych ludzi. Staramy się raczej zrozumieć te osoby, wytłumaczyć, dlaczego ich nazwiska zaistniały w rejestrze” – mówi ks. Ceynowa. Wyniki prac zostaną zaprezentowane jesienią podczas wspólnej konferencji z IPN. Natomiast już teraz powstaje publikacja naukowa dotycząca województwa lubuskiego. Tarnów Przewodniczącym sześcioosobowej komisji księży-historyków jest ks. dr Ryszard Banach, wykładowca historii w WSD w Tarnowie. Wszyscy wykonują tę pracę badawczą poza swoimi podstawowymi obowiązkami. Komisja jest jeszcze na wstępnym etapie badań. Sam przewodniczący wielokrotnie bywał w czytelni IPN, pozostali członkowie odwiedzili ją dopiero raz czy dwa. Ks. Banach podzielił tematy wśród członków zespołu. Prowadzą oni kwerendę m.in. nt. katechizacji, ruchu oazowego, obchodów milenijnych czy nawiedzenia kopii cudownego obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. Badają materiały nt. seminarium duchownego i kurii diecezjalnej gdyż te instytucje były pod szczególnym nadzorem SB. Ks. Banach jest przekonany, że przy okazji badań tematycznych „wyjdą wszyscy tzw. współpracownicy agentury”. Przewodniczący sięgnął już do materiałów zgromadzonych w Archiwum Wydziału Wyznań. Zamierza jeszcze – jeśli będzie taka potrzeba – przeprowadzić kwerendę w archiwach państwowych, archiwum diecezjalnym lub lokalnych archiwach zakonnych. Chciałby też, żeby w przyszłym roku gotowy był przynajmniej wstępny raport dla biskupa. Ks. Banach ma nadzieję, że po akceptacji ordynariusza będzie możliwa publikacja wyników badań w wydawnictwie IPN lub w wydawnictwie diecezjalnym. Co stanie się z osobami, które współpracowały z bezpieką? Decyzja należy do biskupa – mówi ks. Banach i przypomina, że w diecezji tarnowskiej od 2000 roku z polecenia bp. Skworca działała wewnętrzna komisja, która przeanalizowała już pod kątem ewentualnej współpracy z SB materiały dotyczące duchownych. Ks. Banach jest przekonany, że biskup już rozmawiał z tymi księżmi. Warszawa Pracami komisji archidiecezjalnej kieruje ks. dr Andrzej Gałka. Początkowo byłą to komisja metropolitalna, tworzona przez przedstawiciel obu diecezji warszawskich oraz diecezji płockiej i łowickiej. Obecnie jednak komisja ta nie ma już charakteru metropolitalnego. Po tym, jak bp Piotr Libera został nowym biskupem płockim również w tej diecezji została powołana osobna komisja historyczna. Własne prace podjęła również diecezja łowicka. Komisja wyselekcjonowała do sprawdzenia w archiwach IPN nazwiska prawie 400 księży. Okazało się, że 265, w takiej czy innej postaci, ma teczki. Przebadano 113 z nich. „Bogu dzięki, tylko w przypadku dwóch można by domniemywać, że mogli być tajnymi współpracownikami, ale trzeba jeszcze zbadać archiwa zastrzeżone” – mówi ks. dr Gałka. Komisja dostarcza protokoły z przeprowadzanych badań historycznych abp. Nyczowi. W zasobach IPN znaleziono teczki dwojakiego rodzaju. Pierwsze to tzw. teczki paszportowe, o których można powiedzieć, że były standardem. Odnotowywano w nich, że dany ksiądz wyjeżdżał za granicę, niekiedy dodawano adnotację w rodzaju: „proszę się porozumieć z Wydziałem ds. Wyznań”. W niektórych przypadkach są konkretne imiona czy pseudonimy funkcjonariuszy służb. Są też teczki personalne, które zakładano każdemu księdzu i klerykowi. „Jeżeli SB próbowała z kimś nawiązać kontakt to w tych teczkach jest rozpracowana cała rodzina zainteresowanego, znaleźć też można materiały świadczące o chęci pozyskania danego duchownego” – zauważa ks. Gałka. Zapowiada też wydanie książki poświęconej prowadzonym badaniom.