Lustracja w Kościele - raport

Warszawa-Praga Komisja kierowana przez ks. dr. Marka Solarczyka czyta i opracowuje materiały IPN, ale zbada także archiwa Urzędu ds. Wyznań i Biura Politycznego KC PZPR. „Prace idą znacznie dalej niż to wydawać by się mogło potocznie. Nie chodzi w nich o to, żeby zobaczyć czy coś jest w archiwach IPN, ewentualnie ‘co i na kogo’. Analizując działania różnych form aparatu bezpieczeństwa w stosunku do różnych wymiarów życia kościelnego próbujemy odkryć całość mechanizmów jakie były realizowane. Siłą rzeczy były z tym związane w różny sposób pewne osoby” – mówi szef komisji. On sam ma już za sobą lekturę wielu tysięcy stron akt odnalezionych w IPN. Obecnie trwa systematyczna praca komisji, której wyniki coraz bardziej pokazują ogromne zaangażowanie służb specjalnych w kontrolę m.in. instytucji kościelnych. Ks. Solarczyk uważa, że prace historyków nigdy się nie skończą, bo stale aktualna będzie kwestia systematyzowania i porządkowania informacji oraz docierania do ciągle nowych źródeł, zgromadzonych nie tylko w IPN. Szef komisji ma jednak nadzieję, że będzie w stanie przedstawić możliwie pełny obraz tego, co znajduje się w dokumentach. Wyniki badań są na bieżąco przekazywane biskupowi warszawsko-praskiemu abp. Sławojowi Leszkowi Głódziowi. Wrocław, Katowice – prace zakończone Jako pierwsza w kraju swoje prace zakończyła (9 października 2007) komisja historyczna powołana w archidiecezji katowickiej. "Potępiamy grzech, nigdy człowieka" – podkreślał na konferencji prasowej podsumowującej badania ks. kanonik Paweł Buchta. Z prac komisji wynika, że zaledwie 17 kapłanów z terenów tej archidiecezji było zarejestrowanymi współpracownikami komunistycznej bezpieki. Ks. Buchta zaznaczył jednak, że od 1973 roku funkcjonariusze bezpieczeństwa PRL nie musieli od duchownych pobierać podpisanej deklaracji o współpracy, a to oznacza, że kwestia kwalifikacji kogoś na tajnego współpracownika zależała wyłącznie od subiektywnej oceny sytuacji ze strony funkcjonariusza UB czy SB. W związku z tym duchowni ci zostali zarejestrowani jako tajni współpracownicy bez ich wiedzy i, jak należy zakładać, bez ich woli. 27 listopada ub. r. swój raport podpisała Komisja Naukowa do Spraw Najnowszej Historii Metropolii Wrocławskiej powołana przez abp Mariana Gołębiewskiego. W ocenie członków Komisji rzeczywistą współpracę z organami bezpieczeństwa mogło podjąć 17 kapłanów, którzy byli zarejestrowani jako tajni i świadomi współpracownicy. Spośród nich trzech było bardzo aktywnych, a trzech nie złożyło żadnych doniesień, natomiast trzech odmówiło dalszej współpracy i w dwu przypadkach odmowa została przyjęta. Komisja, której przewodniczył ks. dr Alojzy Slósarczyk stwierdziła, że nie można ostatecznie przyjąć, iż wskazana lista i liczba kapłanów podejmujących współpracę z organami bezpieczeństwa jest ostateczna. Zadeklarowano też gotowość dalszych prac, gdyby zaistniały podstawy ku temu. Przekazany opinii publicznej raport wskazuje m.in., że w przebadanych zasobach jest pewna liczba teczek kapłanów, którzy faktycznie zobowiązali się do współpracy, co potwierdzają własnoręcznie podpisane deklaracje. „Jednakże w tych materiałach, skrupulatnie gromadzonych przez SB, nie ma żadnych wiarygodnych śladów podjętej współpracy, co więcej: jest kilka tomów akt, ale składających się wyłącznie z donosów gromadzonych na tych właśnie kapłanów. Komisja nie uważa, aby takiej wartości zgromadzone tam materiały mogły wiarygodnie obciążać wskazanych kapłanów”. Obszerny raport kończy się adnotacją, iż dane personalne kapłanów, którzy w jakikolwiek sposób uwikłali się we współpracę ze służbami bezpieczeństwa PRL są przeznaczone wyłącznie do wiadomości metropolity wrocławskiego.