Prawosławni rozpoczęli okres Wielkiego Postu

W tym roku prawosławni obchodzić będą Wielkanoc 27 kwietnia, aż 5 tygodni po katolikach – to największa rozbieżność czasowa, jaka występować może między tymi świętami u obu wyznań. Kościół prawosławny, kierując się zaleceniami ojców I soboru powszechnego, wylicza daty Wielkanocy opierając się na pierwszej wiosennej pełni księżyca i dacie paschy żydowskiej. Święta obchodzone są w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca i po zakończeniu paschy. Wierni Kościoła prawosławnego nie obchodzą środy popielcowej, a post rozpoczyna się w poniedziałek. Dwie niedziele poprzedzające poniedziałek, w którym zaczyna się Wielki Post, już do tego okresu przynależą. Noszą one nazwę: niedziela mięsopustna (w tym roku - 2 marca) i seropustna (9 marca). Tydzień pomiędzy tymi niedzielami w tradycji wschodniej jest nazywany maslennicą. Jest to ostatni tydzień przed Wielkim Postem kiedy można spożywać nabiał. Zgodnie z obyczajem, w tygodniu tym przygotowuje się bliny i naleśniki. Niedziela Mięsopustna (O Sądzie Ostatecznym) ma na celu przypomnienie wiernym, iż tylko Chrystus daje zdolność prawidłowego widzenia człowieka i świata. Określenie „Niedziela o Sądzie Ostatecznym” wskazuje na ewangelię o sądzie nad żywymi i umarłymi, jaka jest czytana podczas liturgii. W przeddzień, w sobotę mięsopustną, cerkiew modli się za wszystkich zmarłych, ale szczególnie za tych, którzy odeszli nagle bez skruchy. Niedziela Seropustna, (Przebaczenia Win) kiedy cerkiew wspomina utratę rajskiej szczęśliwości przez Adama i Ewę, ukazuje zgubne skutki nieposłuszeństwa i grzechu oraz wskazuje na pokutę jako jedyną drogę uniknięcia gniewu i bożego sądu. Ta niedziela przypomina także o tym, że człowiek przy pomocy Chrystusa może pokonać wszelkie bariery, jakie napotyka na swojej drodze. Na okres wielkopostny abp Sawa napisał list, w którym przypomina, że w czterdziestodniowe przygotowanie do Świąt człowiek powinien wejść z czystym sumieniem, pogodzony ze sobą i swoimi bliźnimi. Zaznacza też, że Wielki Post to duchowa wiosna – czas wzmożonej modlitwy, ascezy i szczerej pokuty. „Kiedy naszą duszę atakują złe wspomnienia i życzenia, kiedy nasze serce niepokoi gniew, zemsta i nienawiść, to wtedy nie pościmy, nie czuwamy - pisze abp Sawa. - W takim stanie człowiek może ustami powtarzać słowa modlitw i słuchać śpiewów cerkiewnych, ale on nie modli się o odpuszczenie swego grzechu, a jedynie pogłębia swój grzech. W takim stanie człowiek jest niewolnikiem żądz” – wyjaśnia. Prawosławny metropolita Warszawy i całej Polski podkreśla, że wysiłek wiernych rozpoczynających czas pokuty powinien być nakierowany na ćwiczenie w sobie łagodności, dążenia do powstrzymywania gniewnych porywów, zawiści i współzawodnictwa i pokornego podchodzenia do swych praw. Ważna jest również praca nad cnotą wspaniałomyślności wobec innych, dzięki której nie będziemy surowymi sędziami błędów bliźnich, ale spojrzymy na nich z miłością. Abp Sawa zachęca wszystkich, aby w czas Wielkiego Postu weszli z wzajemnym przebaczeniem. „Dzisiejszy świat nie zawsze umie cenić post i nie do końca rozumie jego znaczenie. Dlatego często spotykamy się z próbami likwidowania pożytecznej dla duszy praktyki postu – zwraca uwagę abp Sawa. - Idzie za tym pozbawianie sensu pożytku, jaki przynosi pokuta. Ludzie zamiast pokuty poszukują wszelkich innych metod znalezienia wewnętrznego spokoju. A spokój ten można znaleźć jedynie przez szczerą pokutę i zjednoczenie z Bogiem” - przekonuje hierarcha. Reguły dotyczące Wielkiego Postu w Kościele prawosławnym są dość surowe. Wychodząc z założenia, iż człowiek to jedność ciała i duszy, Kościół prawosławny zaleca, aby przygotowaniem do święta Wielkanocy objąć obie sfery życia. Z jednej strony – Wielki Post dla prawosławnego to czas ograniczenia jedzenia w ogóle, w tym również rodzajów spożywanych produktów. Reguły Kościoła prawosławnego zalecają powstrzymywanie się od spożywania mięsa, a także nabiału, często również ryby czy oleju. Najbardziej restrykcyjnie reguły żywieniowe dotyczące Wielkiego Postu przestrzegane są w klasztorach. Wierni świeccy, często w porozumieniu ze swoimi przewodnikami duchowymi, dostosowują te zalecenia do własnych możliwości. Z drugiej strony, Kościół zaleca również odpowiednie duchowe przygotowanie się do święta Paschy. Właśnie temu duchowemu przygotowaniu ma służyć post cielesny. Podstawą duchowego przygotowywania się do świąt jest intensywna modlitwa, a także uczestnictwo w nabożeństwach, które w czasie Wielkiego Postu nabierają szczególnego charakteru. Post wyraża się również tym, iż w ciągu tygodnia nie jest sprawowana Liturgia eucharystyczna. Liturgia ta celebrowana jest jedynie w sobotę i niedzielę. W zamian za to, aby nie pozbawiać wiernych uczestnictwa w Eucharystii, sprawowana jest Liturgia uprzednio poświęconych Darów, pozostawionych z niedzielnej Liturgii eucharystycznej. Wszystkie nabożeństwa sprawowane w Wielkim Poście w Kościele prawosławnym mają swój niepowtarzalny charakter. Śpiewy w większości zastępują czytania, a śpiewane elementy przyjmują ascetyczny, pokutny charakter. Cerkiew jest skromnie oświetlona, a na środku w wielu świątyniach pojawia się wizerunek ikonograficzny przedstawiający ukrzyżowanego Chrystusa. Wielokrotnie częściej wierni wykonują pokłony, które towarzyszą większości nabożeństw podczas Wielkiego Postu. W pierwszym i piątym tygodniu Wielkiego Postu czytany jest poetycki, pokutny kanon autorstwa św. Andrzeja z Krety, pokazujący przykłady upadku człowieka z jednej strony, a sposoby pokuty i odnowy swojego życia z drugiej. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny jest drugim co do wielkości wyznaniem w Polsce. W kraju, według różnych szacunków, mieszka od 500 tys. do 600 tys. Prawosławnych, najwięcej na Podlasiu. Kościół dzieli się na 6 diecezji ( warszawsko-bielska, białostocka-gdańska, lubelsko-chełmska, wrocławsko-szczecińska, łódzko-poznańska, przemysko-nowosądecka).