Kirkut w Lelowie wróci w ręce Chasydów

Stan trwających od kilku miesięcy prac, zmierzających do przekazania nieruchomości społeczności żydowskiej, przedstawił w środę Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. Wicewojewoda śląski Stanisław Dąbrowa pośredniczył w rozmowach na ten temat. Cadyk Biederman został pochowany na żydowskim cmentarzu w Lelowie, a jego grób odwiedzano licznie aż po czasy holocaustu. Po wojnie na miejscu cmentarza wybudowano pawilony i sklepy gminnej spółdzielni, dawną synagogę przerobiono na fabrykę świec, a rytualną łaźnię na magazyn. Właśnie Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" była stroną rozmów z przedstawicieli chasydów. Jak podał w środę Urząd, walne zgromadzenie jej członków podjęło już decyzję o zbyciu praw do nieruchomości, na której znajduje się grób cadyka i dawny kirkut. Spółdzielnia wystąpi teraz do wójta Lelowa o taki podział nieruchomości, który nie naruszy historycznych granic dawnego cmentarza. W myśl umowy, którą strony podpisały już w styczniu tego roku, chasydzki rabin Simcha Krakowski zadeklarował 200 tys. zł darowizny na rzecz spółdzielni. Strona żydowska zapłaci też za projekt podziału nieruchomości oraz dokumentację potrzebną do rozbiórki części sklepu i budowy nowych ścian. Natomiast 606 tys. zł na wykup praw do nieruchomości ma pochodzić z budżetu państwa. Wicewojewoda śląski wystąpił już o to do premiera. Przed II wojną światową Lelów był ważnym ośrodkiem chasydyzmu. Miejscową dynastię cadyków założył żyjący w latach 1746-1814 Dawid Biederman, zwany Lelowerem. Według podań, podczas rytualnych chasydzkich tańców cadyk miał odzyskać pełnię władzy w nodze. Od tamtej pory wyznawcy przypisywali mu moc uzdrawiania i przybywali do niego nieraz z odległych stron. W czasie wojny kirkut w Lelowie został zniszczony. Położenie groby cadyka ustalono w końcu lat 80. XX w. Zlokalizowano go na zapleczu sklepu z artykułami żelaznymi. W wykonanym wówczas wykopie znaleziono czaszkę, piszczele nóg i pojedyncze kości rąk. Autentyczność znaleziska potwierdzono wkrótce na Uniwersytecie Jerozolimskim.