Duszpasterstwo trzeźwościowe w Polsce

Ogólne ramy duszpasterstwa trzeźwości zostały ujęte w „Wytycznych Episkopatu Polski dla kościelnej działalności trzeźwościowej”, przyjętych przez Episkopat Polski 17 VI 1959 r., a znowelizowanych 1 IV 1971 r. na 124. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski w Warszawie. Dokument ten powstał w okresie Wielkiej Nowenny jako element milenijnego programu odrodzenia moralnego i zbiera wieloletnie doświadczenia pracy trzeźwościowej Kościoła. Według tychże Wytycznych celem kościelnej działalności trzeźwościowej jest wykorzenienie pijaństwa i alkoholizmu oraz ugruntowanie cnoty trzeźwości w narodzie polskim w myśl propagowanej zasady „przez dobrowolną, całkowitą abstynencję wielu do trzeźwości stanowej i zawodowej wszystkich". Zgodnie z postulatami „Wytycznych Episkopatu...” na wielu uczelniach i wydziałach teologicznych pojawiła się tematyka uzależnień i psychoprofilaktyki. W 1970 r. powołano Komisję Episkopatu Polski ds. Trzeźwości, której zadaniem było koordynowanie pracy trzeźwościowej na terenie Polski. W 1997 r. utworzono Zespół ds. Apostolstwa Trzeźwości przy KEP, który przejął zadania Komisji ds. Trzeźwości. W trakcie 343. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, 6 marca 2008 roku, mianowany został nowy przewodniczący Zespołu Apostolstwa Trzeźwości KEP. Został nim bp Tadeusz Bronakowski, biskup pomocniczy diecezji łomżyńskiej. Przez ostatnie dwie kadencje funkcję tę pełnił bp. Antoni Pacyfik Dydycz, ordynariusz drohiczyński. W każdej diecezji powołani są diecezjalni duszpasterze trzeźwości. Duszpasterstwo trzeźwościowe prowadzą także zgromadzenia: franciszkanie, kapucyni, marianie, michalici, pallotyni, paulini i filipini. Parafie udostępniają pomieszczenia na spotkania grup AA, gromadzące osoby pragnące wyjść z uzależnienia. Co roku odbywają się liczne pielgrzymki w intencji trzeźwości, m.in. do Niepokalanowa (archidiec. warszawska; franciszkanie), Miejsca Piastowego (archidiec. przemyska; michalici), Krzeszowa (diec. legnicka), Rokitna (diec. zielonogórsko-gorzowska). Warto zauważyć, że po Soborze Watykańskim II zostały powołane do istnienia w Polsce organizacje, które możemy określić jako organizacje apostolstwa trzeźwości. Pierwszą była Krucjata Wyzwolenia Człowieka proklamowana w 1979 roku, a następnym Ruch Trzeźwości im. św. Maksymiliana Kolbego ogłoszony na Jasnej Górze w 1982 roku. Następne organizacje rozwinęły się dopiero po roku 1989, gdy zaistniała sytuacja polityczna, która umożliwiła ich powstanie. Dziś celem istniejących organizacji jest nie tylko zaradzenie problemom wynikającym z pijaństwa, ale wychowanie do trzeźwości, stąd powstanie m.in. Dziecięcej Krucjaty Niepokalanej czy Stowarzyszenia Wspierania Dzieł Ewangelizacji „Agapa”.