Duszpasterstwo trzeźwościowe w Polsce

Wśród inicjatyw związanych z upowszechnianiem trzeźwości wymienić należy Tydzień Modlitw o Trzeźwość Narodu (od ostatniej niedzieli karnawału do I Niedzieli Wielkiego Postu), ogólnopolskie spotkania trzeźwościowe w Licheniu (ostatnia sobota i niedziela lipca) i na Jasnej Górze , a także Wesele Wesel – spotkanie małżeństw, które miały przyjęcia weselne bezalkoholowe (przed I niedzielą sierpnia), czy Zimowe Igrzyska Abstynentów. Do głównych apostołów trzeźwości w Polsce zalicza się m.in. założyciela zakonu marianów bł. o. Stanisława Papczyńskiego i bł. o. Honorata Koźmińskiego, założyciela wielu zgromadzeń żeńskich bezhabitowych, w których cele wpisana była troska o trzeźwość, którzy tworzyli ruch trzeźwościowy w XIX wieku. W ruch przeciwalkoholowy, związany z bractwami trzeźwościowymi, włączył się w 1885 r. A. Chmielowski, który założył zgromadzenia albertynek i albertynów do ratowania biednych i nieszczęśliwych głównie z powodu pijaństwa i alkoholizmu. Na szczególną uwagę zasługuje działalność ks. B. Markiewicza, założyciela towarzystwa i czasopisma pod nazwą „Powściągliwość i Praca", które miały na celu zwalczanie alkoholizmu. Inicjatorami ruchu abstynenckiego w Poznańskiem i na Pomorzu byli katolicy świeccy, którzy w 1837 r. w Sztumie Pomorskim założyli Towarzystwo Wstrzemięźliwości, a z czasem także w innych miejscowościach tego regionu. Nie sposób nie wspomnieć postawy św. o. Maksymiliana Kolbego. Wołaniem o trzeźwość Narodu były Jasnogórskie Śluby Narodu oraz Wielka Nowenna zakończona w 1966 r. Ósmy rok Nowenny poświęcony był w sposób szczególny zobowiązaniom złożonym 26 VIII 1956 r., które mówiły o walce z wadami narodowymi, a zwłaszcza z pijaństwem. Jedną z form działalności Kościoła w tym względzie było powołanie w 1957 r. Krucjaty Trzeźwości, zainicjowanej przez ks. Franciszka Blachnickiego. Krucjata Trzeźwości, przemianowana później na Krucjatę Wstrzemięźliwości, jako abstynencki ruch na rzecz otrzeźwienia narodu polskiego została pozytywnie przyjęta przez Konferencję Episkopatu Polski. Po pierwszym roku swego istnienia Krucjata Wstrzemięźliwości liczyła ok. 30 tys. członków. 29 VIII 1960 nastąpiła likwidacja Krucjaty Wstrzemięźliwości przez władze państwowe. W ten sposób położono kres działalności prężnego ruchu na rzecz otrzeźwienia narodu polskiego. Dzisiaj dzieło to – pod nazwą Krucjata Wyzwolenia Człowieka – prowadzi założony przez ks. Blachnickiego Ruchu Światło-Życie. Krucjata została uroczyście ogłoszona w obecności Ojca Świętego Jana Pawła II i przez niego pobłogosławiona podczas I Pielgrzymki do Polski 8 czerwca 1979 r. w Nowym Targu. Zesp. duszp. trzeźw. KEP/md Na podst: Leksykon teologii pastoralnej, red. Ryszard Kamiński, Towarzystwo Naukowe KUL