Złe czasy dla bogatych skrupulantów

Rzeczpospolita informuje o oburzeniu jakie w Szwecji wywołała informacja, iż miejscowy Kościół luterański jest posiadaczem akcji spółek bogacących się na niemoralnym procederze. Jako przykład podano fakt posiadania przez Kościół akcji amerykańskiej spółki General Electric, produkującej silniki do bombowców B-1 B. Szef finansów szwedzkiego Kościoła Anders Thorendal nie widzi w tym nic zdrożnego tłumacząc, że kraje mają prawo się bronić i że niemoralnym byłoby inwestowanie w tę firmę, gdyby łamała międzynarodowe konwencje dotyczące handlu bronią. Jego oponent, Annana Akerlund, z Chrześcijańskiego Ruchu Pokojowego jest jednak sceptyczna. „Skąd wiadomo, że firmy je uwzględniają, skoro sformułowania w nich są nadzwyczaj mętne i nie obowiązuje żadna kontrola funkcjonowania systemu?” – zapytała retorycznie w rozmowie z Rzeczpospolitą. A ja pomyślałem, że nadchodzą bardzo złe czasu dla bogatych skrupulatów. Bo wyznaczenie granicy miedzy tym co moralne i niemoralne jest w tym wypadku znacznie trudniejsze, niż powoływanie się na respektowanie przez firmę międzynarodowych ustaleń. Zawsze wydawało mi się, że producent noży kuchennych nie odpowiada za to, że ktoś zadźgał takim nożem sąsiada, a wytwórca pończoch, że ktoś inny jedną z nich udusił żonę. Po artykule w Rzeczpospolitej zastanawiam się, czy producent silników samolotowych odpowiada za to, że ktoś z tego samolotu zrzucił bombę? Jeśli tak, to czy odpowiada za to także producent tworzywa, z którego zostały wyprodukowane w tym samolocie siedzenia dla pilotów? Pytania tego typu można mnożyć i przenosić na inne dziedziny: czy producent pamięci RAM dla komputerów odpowiada, że zostały wykorzystane w serwerze pornografią? W jakim stopniu producent samochodów odpowiada za wyczyny drogowego pirata? Inna wątpliwość zrodziła się we mnie, gdy spróbowałem dowiedzieć się nieco więcej o firmie General Electric. Najpierw nie byłem pewien, czy chodzi o tę samą. Ale gdy wyczytałem, że amerykańska, i że produkuje silniki do samolotów, doszedłem do wniosku, że trafiłem. Czegóż ta firma nie produkuje? Sprzęt medyczny, lodówki, odkurzacze, aparaturę pomiarową, silniki rakietowe i podzespoły dla NASA, specjalistyczną aparaturę dla elektrowni inne. Zastanawiam się, czy gdybym był szczęśliwym posiadaczem akcji tej firmy, byłbym w stanie dowiedzieć się, że właśnie rozpoczęła też produkcję aparatury służącej naprowadzaniu na cel pocisków rakietowych? Czy obawa, że firma może coś takiego produkować i że ktoś może sprzedać ten towar terrorystom czyni moje inwestowanie w nią niemoralnym? Podobne dylematy przeżywałbym, gdybym dowiedział się, że firma w którą zainwestowałem, na drugim krańcu świata zatrudnia niewolników. Skąd miałbym wiedzieć, że to nie plotki rozsiewane przez konkurencję? Kościół szwedzki może domagać się wyjaśnień, gdy dochodzą go takie sygnały. Jaką szansę na podobne rozwiązanie miałby taki drobny inwestor jak ja? Powiązania gospodarcze dzisiejszego świata są na tyle skomplikowane, że inwestując zawsze można przeznaczyć pieniądze na jakiś niemoralny cel. Zwyczajny człowiek nie jest stanie sprawdzić wszystkich przedsięwzięć wspieranych przez jego fundusz inwestycyjnych, ani komu i na co udzielił pożyczki bank w którym ma konto. Jakiś czas temu głośno mówiło się o funduszach inwestycyjnych, które miały wspierać tylko moralne inwestycje. Dobrze gdyby takich było jak najwięcej. Czy na razie chrześcijanie powinni w ogóle zrezygnować z inwestowania swoich pieniędzy? Wydaje się, że poza sytuacjami prostymi i ewidentnymi obarczanie inwestorów odpowiedzialnością za to, co robi firma w którą zainwestowali, nie ma sensu. Warto o tym pamiętać, zanim zacznie się robić aferę z tego, że jakaś kościelna instytucja w Polsce ulokowała pieniądze w banku, który udzielił wysokiej pożyczki zakładom zbrojeniowym. Inaczej będzie jak z głośną przed laty sprawą promowania pornografii przez stronę internetową Radia Maryja. Czyli absurdalnie do bólu.