Radio Watykańskie ma 75 lat: Radio papieża

„An sit licitum totam Missam solemnem per machinam Radio excipere et divulgere” – czy jest rzeczą dozwoloną całą uroczystą Mszę przez radio „pobierać i rozpowszechniać?” – takie pytanie skierował do Kongregacji Świętego Oficjum (obecnie Nauki Wary) abp Pragi František Kordač. Problem powstał u początków radiofonii w Czechach. Niektórzy uważali, że nadawanie Mszy to profanacja, inni, że pożytek z tego może być niemały, gdyż więcej ludzi może w takiej liturgii uczestniczyć i kazania wysłuchać. Święte Oficjum udzieliło odpowiedzi 9 stycznia 1927 roku. Bynajmniej nie pozytywnej: „Odnośnie do użycia i stosowania radia w kościołach podczas Mszy św., czy dla głoszenia kazań lub innych świętych ceremonii, Ojciec Święty wyraził sąd zupełnie przeciwny w sposób nie dopuszczający zmiany pod żadnym warunkiem. Dodał też, że przy różnych okazjach sam wydał negatywną odpowiedź, zgodnie z tym, co zawsze (wcześniej) utrzymywał, zachowując zakaz filmowego rejestrowania w kościele funkcji liturgicznych”. Papieżem był wówczas Pius XI, a tekst ten jest pierwszą wypowiedzią Kościoła, w której pojawia się słowo „radio”. Jest początek roku 1927. Pierwsza audycja radiowa została nadana w lipcu 1914 w Belgii; od 1920 roku zaczęto nadawać regularne programy informacyjne w USA, konkretnie przez radiostację KDKA w Pittsburghu. To właśnie tam, w styczniu 1921, roku nadano pierwszą transmisję religijną. Były to episkopalne nieszpory niedzielne z Calvary Episcopal Church – PTR, 391). Radio się rozwija: w 1926 w Europie działały już 123 radiostacje, w tym Polskie Radio, które w 1927 roku przeprowadziło pierwszą transmisję Mszy św. W 1929 r. Stolica Święta podpisała z rządem włoskim Traktaty Laterańskie. Wraz z tym pojawiła się kwestia prozaiczna i ważna zarazem: niezależnego od włoskich operatorów systemu łączności, choćby pomiędzy Pałacem Apostolskim w Watykanie a tym w Castelgandolfo. Z pomocą przyszedł sam wynalazca fal radiowych, Guglielmo Marconi, który zaproponował uruchomienie radiostacji. Od początku pomagał mu w pracach o. Giuseppe Gianfranceschi, jezuita, fizyk, przewodniczący Papieskiej Akademii Nauk. Notabene: wydelegowany przez generała zakonu, którym wówczas był Polak, o. Włodzimierz Ledóchowski. Właśnie w porozumieniu z nim Papież przekazał kierownictwo radia jezuitom. Po trzech latach przygotowań stację oficjalnie otwarto w 1931 roku, 12 lutego. Zainaugurowało ją radiowe orędzie Piusa XI, Omni creature. Kilka chwil wcześniej wynalazca radia Guglielmo Marconi zapowiedział papieskie przemówienie: „Mam wielki honor ogłosić, że za kilka chwil Ojciec Święty Pius XI zainauguruje stację radiową Państwa Watykańskiego. Fale radiowe zaniosą na cały świat Jego słowa pokoju i błogosławieństwa. Przez prawie XX wieków Następcy św. Piotra dawali słyszeć swój głos na świecie. Ale dziś jest pierwszy raz, kiedy Jego żywy głos może być słyszany na całej powierzchni ziemi”. Po tych słowach papież Pius XI wygłosił swoje orędzie. Od tej chwili można mówić od istnieniu Radia Watykańskiego.