Co było w materiałach „Greya"

Raz jeszcze należy podkreślić, że nie ma żadnych dowodów potwierdzających, że raporty opisują sytuację prawdziwą. Co więcej, są wyraźnie źródłem wtórnym, gdyż opisują jedynie sytuację znaną z innych materiałów. Zapisano tam m.in., że ks. Wielgus zna język hiszpański, co w żaden sposób nie odpowiadało rzeczywistości. Inna jest jednak waga materiałów wywiadu, których autentyczność trudno podważać, gdyż są częścią tajnej dokumentacji operacyjnej. Ale także i tym materiałom można postawić szereg ważnych pytań.

Szkolenia

Współpraca z wywiadem wymagała zawsze znacznie bardziej starannego przygotowania potencjalnego współpracownika, aniżeli wymagały tego kontakty z agenturą w kraju. Dlatego proces typowania do współpracy był prowadzony zawsze w sposób bardziej precyzyjny, a ostateczne decyzje musiały być zatwierdzane przez oficerów nadzorujących pracę danego wydziału. Tak było także w przypadku ks. Wielgusa. Zanim zaproponowano mu współpracę, oficerowie wywiadu studiowali zawartość jego teczek powstałych w czasie kontaktów księdza z Wydziałem IV KWMO w Lublinie. Dokonał tego ppłk Leonard Mroczek, który później przez kilka lat z nim się kontaktował i był jego oficerem prowadzącym w centrali w Warszawie. W 1973 r. osobiście udał się do Lublina. Studiował tam akta „Greya”, a także rozmawiał z prowadzącymi go oficerami „czwórki”, czyli funkcjonariuszami specjalizującymi się w walce z Kościołem. Uznał, że dokumentacja ma wielką wartość, a kandydat nadaje się do „dalszego opracowania”. Jak ppłk Mroczek zaznaczył w swym raporcie po wizycie w Lublinie, „wartość tych materiałów wzrasta, jeśli się weźmie pod uwagę fakt, że dotyczą one środowiska charakteryzującego się dużym stopniem hermetyczności oraz pochodzą od przedstawiciela kleru”. ( Raport dot. Przerzutu agenta ps. „Grey” z 16 października 1973 r.). W tej sytuacji ks. Wielgusowi zaproponowano współpracę z wywiadem PRL, którą przyjął i podpisał zarówno stosowną umowę, jak i instrukcję wyjazdową. Odbył także szczegółowe szkolenie wywiadowcze. Miał w tym czasie mieszkać w lokalu konspiracyjnym SB w Warszawie. Fakt przeszkolenia potwierdził osobistym podpisem jako „Grey”.

Penetracja wrogich ośrodków

Powstaje pytanie, jaki był główny cel „kombinacji operacyjnej” z wykorzystaniem ks. Stanisława Wielgusa. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w dokumencie „Postanowienia” z 2 lipca 1980 r., w którym zostało wyraźnie napisane, że księdza pozyskano do współpracy z wywiadem MSW do „rozpracowania ośrodków dywersji ideologicznej na Zachodzie”. Pod tym pojęciem rozumiano zarówno niemieckie placówki naukowe i uniwersyteckie, jak i środowiska polskiej emigracji.