Wytyczne Kościoła w Polsce wobec pedofilii

Wstępne dochodzenie kanoniczne obejmuje przyjęcie zgłoszenia, procedurę związaną z badaniem faktów i zbieraniem dowodów oraz gromadzeniem dokumentacji. Przełożeni kościelni mają też obowiązek "uniemożliwienia ewentualnej kontynuacji przestępstwa". Do bezpośredniego prowadzenia wstępnego dochodzenia biskup lub wyższy przełożony zakonny winien wyznaczyć specjalną osobę lub powołać komisję.

Osoba składająca zgłoszenie powinna je sformułować na piśmie. Jeżeli tego nie uczyni, podstawą do podjęcia dalszych czynności staje się protokół z odbytej rozmowy, podpisany w miarę możliwości przez wszystkich jej uczestników.

W Aneksie czytamy, że „w przypadku, gdy zgłoszenie dotyczy osoby poniżej 15. roku życia, osoba pokrzywdzona może być przesłuchiwana tylko za zgodą rodziców i w obecności psychologa. Jeżeli zaś zgłoszenie odnosi się do osoby pomiędzy 15. a 18. rokiem życia, osoba pokrzywdzona powinna być przesłuchiwana w obecności psychologa”.

Wytyczne nakazują poinformowanie osoby oskarżającej o jej prawie do złożenia doniesienia do państwowych organów ścigania, zgodnie z przepisami prawa polskiego oraz wyjaśnienia jej, że postępowanie kanoniczne ma charakter wewnątrzkościelny.

Niezależnie od tego, osoba lub komisja przyjmująca zgłoszenie ma obowiązek wezwania duchownego i przesłuchania go w siedzibie kurii; przesłuchania osób posiadających wiedzę na temat domniemanego przestępstwa oraz przeprowadzenia wizji lokalnej.

Zaznacza się też, że „dokumenty opracowane na okoliczność prowadzonej procedury kanonicznej należy przechowywać w archiwum tajnym kurii biskupiej”.

Jeśli chodzi o postępowanie wobec duchownego, wobec którego zostały wysunięte oskarżenia, to gdyby ujawnione fakty dotyczyły bieżących wydarzeń i wydawały się prawdopodobne, ordynariusz diecezji ma prawo do nakazania tego, co jest postanowione w kan. 1722 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Kanon ten stwierdza, że "celem uniknięcia zgorszenia, ochrony wolności świadków i gwarancji wymiaru sprawiedliwości, ordynariusz, po wysłuchaniu rzecznika sprawiedliwości i wezwawszy samego oskarżonego, może, w jakimkolwiek stadium procesu, oddalić oskarżonego od świętej posługi lub jakiegoś urzędu i zadania kościelnego, oraz nakazać lub zakazać pobytu w jakimś miejscu lub terytorium, a nawet zabronić publicznego uczestnictwa w Najświętszej Eucharystii; wszystko to, po ustaniu przyczyny, należy odwołać, ma to też swój kres, na mocy samego prawa, z ustaniem procesu karnego".

"Jeżeli jednak ujawnione fakty dotyczyłyby niedalekiej przeszłości i wydawałyby się prawdopodobne, lecz obecnie nie ma bezpośredniego zagrożenia, przełożony rozstrzyga, czy duchownego należy zawiesić czy odsunąć od pracy z dziećmi i młodzieżą do czasu wyjaśnienia sprawy" - czytamy. W każdym przypadku duchownego należy także poddać specjalistycznej diagnozie, a gdy trzeba - terapii.

Natomiast w sytuacji stwierdzenia wiarygodności oskarżenia, właściwy przełożony kościelny (biskup lub wyższy przełożony zakonny) przekazuje sprawę watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary, wraz z niezbędną dokumentacją. Dalsze postępowanie procesowe wobec oskarżonego duchownego i ewentualne wymierzenie mu kary (w sensie prawa kościelnego), prowadzone jest zgodnie z dyspozycjami Kongregacji.