Stolica Apostolska 2009

MAJ

24 V – Ukazało się Kompendium Listu Benedykta XVI do Kościoła w Chinach. Papież zatwierdził je i polecił opublikować jako dokument Stolicy Apostolskiej. Celem kompendium, ujętego w formie 23 pytań i odpowiedzi, jest przypomnienie głównych myśli „Listu do biskupów, do kapłanów, do osób konsekrowanych oraz do wiernych świeckich Kościoła katolickiego w Chińskiej Republice Ludowej”, ogłoszonego przez Benedykta XVI z 2007 r. Nowością kompendium jest przywrócenie zniesionej w liście możliwości udzielenia przez papieża nadzwyczajnych uprawnień ordynariuszom zarządzającym poszczególnymi diecezjami. Zaznacza też, że w papieskim liście nie użyto określeń: „Kościół oficjalny i nieoficjalny” czy też „otwarty lub podziemny”, pominięto także niewłaściwy termin „Kościół patriotyczny”.

CZERWIEC

19 VI – Otwarcie Roku Kapłańskiego. Benedykt XVI ogłosił go w związku z przypadającą w 2009 r. 150. rocznicą śmierci patrona proboszczów, św. Jana Marii Vianneya. W liście na rozpoczęcie Roku Kapłańskiego papież nawiązał do cierpień powodowanych „niewiernością” niektórych duchownych, będącą dla świata powodem zgorszenia i odrzucenia Kościoła. – To, co w takich przypadkach może najbardziej przynieść korzyść Kościołowi, to nie tyle pedantyczne ujawnianie słabości swych sług, ile odnowiona i radosna świadomość wielkości Bożego daru, skonkretyzowanego we wspaniałych postaciach wielkodusznych duszpasterzy, zakonników żarliwych miłością Boga i dusz, światłych i cierpliwych kierowników duchowych – napisał Benedykt XVI. Rok Kapłański zakończy się Międzynarodowym Kongresem Kapłańskim w Rzymie w dniach 9-11 czerwca 2010 r.

28 VI – Zamknięcie Roku św. Pawła. Podczas Nieszporów sprawowanych w rzymskiej bazylice św. Pawła za Murami Benedykt XVI podkreślił nieustanną aktualność orędzia Apostoła Narodów. Ujawnił też, że podczas prac wykopaliskowych udało się dokonać naukowej analizy zawartości zamkniętego od wieków sarkofagu znajdującego się pod konfesją bazyliki. Przez niewielki otwór wykonany w ścianie budowli wprowadzono do wnętrza sondę. Dzięki niej stwierdzono, że znajdują się tam resztki drogocennego lnianego płótna barwionego na purpurowo i laminowanego złotem oraz innej tkaniny w kolorze błękitnym z zawartością włókien lnu. Wykryto także obecność grudek czerwonego kadzidła oraz substancji proteinowych i wapiennych. Odnalezione drobne fragmenty kości zostały poddane analizie metodą węgla C14. Badania dokonali eksperci nie znający pochodzenia próbek. Wynik wskazuje, że są to kości osoby żyjącej między I a II w. „Zdaje się to potwierdzać jednomyślną i niekwestionowaną tradycję, że mamy do czynienia z doczesnymi szczątkami apostoła Pawła” – stwierdził papież. Rok św. Pawła trwał od 28 czerwca 2008 r. Został ogłoszony w związku z 2000. rocznicą jego urodzin.

LIPIEC

2 VII – Papieska Komisja „Ecclesia Dei” podporządkowana Kongregacji Nauki Wiary. Komisja ta zajmuje się kontaktami z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X (lefebrystami) i innymi ugrupowaniami i stowarzyszeniami katolików, przywiązanych do przedsoborowego (trydenckiego) obrzędu Mszy św. Na czele Komisji stał będzie prefekt Kongregacji. Decyzja Benedykta XVI jest wyrazem jego przekonania, że po spełnieniu próśb Bractwa (rozszerzeniu w 2007 r. możliwości odprawiania „trydenckich” Mszy św. i zniesieniu ekskomuniki z 1988 r.) kluczem do dialogu z lefebrystami, mającego na celu doprowadzenie do ich pełnej jedności z Kościołem, jest dyskusja o charakterze doktrynalnym. Pierwsze spotkanie przedstawicieli Komisji i Bractwa odbyło się 26 października. Ustalono, że w toku rozmów zostaną podjęte następujące kwestie: pojęcie tradycji, Mszał Pawła VI, interpretacja Soboru Watykańskiego II w ciągłości z katolicką tradycją doktrynalną, jedność Kościoła, katolickie zasady ekumenizmu, relacje między chrześcijaństwem i religiami niechrześcijańskimi oraz wolność religijna. Spotkania odbywać się będą najprawdopodobniej co dwa miesiące.

4 VII – List papieża do uczestników szczytu G8 w L’Aquili. Benedykt XVI zaapelował do nich, by kryzys gospodarczy i finansowy nie spowodował zmniejszenia międzynarodowej pomocy, szczególnie dla Afryki i innych słabiej rozwiniętych krajów. – Kryzys finansowy i gospodarczy, jaki od początku 2008 r. ogarnął całą planetę, odmienił sytuację, tak iż istnieje realne niebezpieczeństwo, że nie tylko osłabną nadzieje na wyjście ze skrajnego ubóstwa, ale że przeciwnie w nędzę popadną również narody cieszące się dotychczas minimum materialnego dobrobytu – przekonywał Ojciec Święty w piśmie, skierowanym na ręce gospodarza szczytu, premiera Włoch Silvio Berlusconiego. Wskazał, że etyczna legitymizacja postanowień państw G8 wymaga, by były one powiązane z decyzjami podejmowanymi na forum ONZ. Papież spotkał się z kilkoma uczestnikami szczytu: premierami Japonii, Australii, Kanady oraz prezydentami Korei Południowej i USA.

7 VII – Trzecia encyklika Benedykta XVI „Caritas in veritate”. Jej tematem jest integralny rozwój ludzki w miłości i prawdzie. Papież adaptuje w niej naukę społeczną Kościoła do wyzwań globalizującego się świata w dobie kryzysu. Integralny rozwój człowieka traktuje jako wartość nadrzędną wszelkiego postępu. Globalizację postrzega jako szansę, zauważając przy tym liczne jej deformacje. Apeluje o odnowę ekonomii, wskazując jej grzech polegający na rzekomej autonomii od kryteriów moralnych. Ekonomia bowiem potrzebuje etyki dla swego poprawnego funkcjonowania. Dlatego trzeba zabiegać, „aby nie tylko powstawały sektory lub działy «etyczne» ekonomii lub finansów, lecz aby cała gospodarka i finanse były etyczne”. Benedykt XVI postuluje zastąpienie wąsko rozumianej „logiki rynku” – logiką daru i globalnej solidarności. Przypomina zatem, że „bez perspektywy życia wiecznego, postęp ludzki na tym świecie pozbawiony jest oddechu”. Postęp „zamknięty jedynie w ramach historii”, techniki, ekonomii rynkowej czy nauk społecznych wystawiony jest na ryzyko, że sprowadzony zostanie do hasła, by „więcej mieć”. W takiej sytuacji ludzkość tracić będzie gotowość przyjęcia „wyższych dóbr” i bezinteresownych inicjatyw „wypływających z miłości”.

17 VII – Papież w szpitalu. W czasie wakacji w Les Combes w Dolinie Aosty Benedykt XVI upadł nocą w swoim pokoju i złamał przegub prawej ręki. Rano odprawił Mszę św. i zjadł śniadanie, po czym odwieziony został do szpitala w Aoście. Po operacyjnym usunięciu skutków złamania z przemieszczeniem, po sześciu godzinach od chwili zgłoszenia się na ostry dyżur papież opuścił szpital z ręką w gipsie. Gips zdjęto 21 sierpnia w Castel Gandolfo. Wykonane wcześniej prześwietlenie wykazało, że złamanie zrosło się. Benedykt XVI rozpoczął niezwłocznie rehabilitację, aby odzyskać pełną władzę nad ręką, unieruchomioną przez pięć tygodni.

SIERPIEŃ

26 VIII – Papieskie wideoprzesłanie na szczyt klimatyczny w Kopenhadze. Ogłoszone 24 września oświadczenie zawiera fragmenty katechezy Benedykta XVI z audiencji ogólnej 26 sierpnia. Ojciec Święty podkreślił, że „Ziemia jest cennym darem Stwórcy, który zaplanował jej właściwy porządek, dając nam w ten sposób sygnały orientacyjne, którymi mamy kierować się jako zarządcy Jego stworzenia”. Środowisko naturalne „Bóg dał wszystkim, a korzystanie z niego zakłada naszą osobistą odpowiedzialność wobec całej ludzkości, a zwłaszcza ubogich i przyszłych pokoleń”. Dlatego bardzo istotne jest, „aby wspólnota międzynarodowa i poszczególne rządy umiały dać swym obywatelom właściwe sygnały, by skutecznie przeciwstawić się takiemu korzystaniu ze środowiska, które okazuje się dla niego szkodliwe! Gospodarcze i społeczne koszty wykorzystywania wspólnych zasobów środowiska, uznane w sposób przejrzysty, powinni pokrywać ci, którzy z nich korzystają, a nie inne narody czy przyszłe pokolenia”. – Pragnę zachęcić wszystkich uczestników szczytu Narodów Zjednoczonych, by podjęli dyskusję konstruktywnie i z wielkoduszną odwagą. Wszyscy bowiem jesteśmy wezwani do odpowiedzialnego zarządzania stworzeniem, do korzystania z zasobów w taki sposób, aby każda jednostka i wspólnota mogły godnie żyć i rozwijać owo „przymierze między człowiekiem a środowiskiem, które powinno odzwierciedlać stwórczą miłość Boga” – powiedział Benedykt XVI. Szczyt w Kopenhadze obradował w dniach 7-18 grudnia.

WRZESIEŃ

19 IX – Ogłoszenie Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Bliskiego Wschodu. Odbędzie się ono w Watykanie w dniach 10-24 października 2010 roku nt. „Kościół katolicki na Bliskim Wschodzie: wspólnota i świadectwo: «Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich wierzących» (Dz 4, 32)”. Ogłosił to Benedykt XVI podczas nieformalnego spotkania w Castel Gandolfo z członkami Rady Katolickich Patriarchów Wschodu, którego celem była dyskusja nt. przyszłości Kościoła na Bliskim Wschodzie. Udział wzięli patriarchowie katolickich Kościołów wschodnich: koptyjskiego, maronickiego, melchickiego, syryjskiego, chaldejskiego, ormiańskiego, a także łaciński patriarcha Jerozolimy.

22 IX – Benedykt XVI zatwierdził temat i datę 50. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego. Odbędzie się on w stolicy Irlandii, Dublinie w dniach 10-17 czerwca 2012 r. nt. „Eucharystia: komunia z Chrystusem oraz między nami”. Wybór tematu wiąże się z 50. rocznicą rozpoczęcia Soboru Watykańskiego II, zaś jego bezpośrednią inspiracją są słowa z soborowej konstytucji „Lumen gentium”: „uczestnicząc w sposób rzeczywisty w Ciele Pańskim, wznosimy się do komunii z Nim i nawzajem ze sobą” (KK, 7).

PAŹDZIERNIK

4-25 X – II Zgromadzenie Specjalne Synodu Biskupów dla Afryki. Obrady synodu toczyły się pod hasłem: „Kościół w Afryce w służbie pojednania, sprawiedliwości i pokoju. «Wy jesteście solą ziemi...wy jesteście światłem świata»”. Uczestniczyło w nich 236 biskupów i 9 przełożonych zakonnych, 29 ekspertów i 49 audytorów. Gośćmi zgromadzenia byli: patriarcha Kościoła Etiopskiego – abuna Paweł, były szef Wspólnej Misji Pokojowej Narodów Zjednoczonych i Unii Afrykańskiej dla Darfuru – Rudolf Adada i dyrektor generalny Światowej Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), muzułmanin, Jacques Diouf. Owocem prac synodalnych było 57 propozycji, które staną się dla papieża podstawą do napisania posynodalnej adhortacji apostolskiej. Ojcowie synodalni podjęli m.in. kwestię obecności chrześcijan w życiu politycznym. Zachęcili wiernych świeckich do podejmowania odpowiedzialności za dobro wspólne i tworzenia sprawiedliwych struktur społecznych. Wyrazili przekonanie, że Afryka potrzebuje ludzi świętych na ważnych urzędach: polityków zwalczających korupcję, działających na rzecz dobra ludności i potrafiących mobilizować innych ludzi dobrej woli, by jednoczyć się w walce ze złem uciskającym narody.

LISTOPAD

9 XI – Utworzenie ordynariatów personalnych dla byłych anglikanów. W konstytucji apostolskiej „Anglicanorum coetibus” Benedykta XVI i Normach Uzupełniających, wydanych przez Kongregację Nauki Wiary, zawarto procedury przechodzenia grup byłych anglikanów do Kościoła katolickiego. Nie będą one tworzyły oddzielnego obrządku, a jedynie odrębne struktury w obrębie rytu łacińskiego, wzorowane na ordynariatach wojskowych. Duchowni żonaci, którzy zdecydują się na jedność z Rzymem, będą mogli przyjąć święcenia kapłańskie. Ordynariusze, którymi mogą zostać biskupi albo żonaci księża, będą wchodzili w skład konferencji biskupów danego kraju. Papieska decyzja jest odpowiedzią na prośby ze strony anglikanów nie zgadzających się na udzielanie święceń kapłańskich kobietom, a także mężczyznom żyjącym w związku homoseksualnym. W 1991 r. założyli oni Tradycyjną Wspólnotę Anglikańską. Jej biskupi w 2007 r. podpisali się pod Katechizmem Kościoła Katolickiego, a kilka miesięcy wcześniej jej prymas, abp John Hepworth napisał list do Benedykta XVI, informując, że pragnie ona jako struktura kościelna pełnej jedności z Kościołem katolickim. – Nie ma w konstytucji apostolskiej niczego, co można by interpretować jako „łapankę” – stwierdził prymas Kościoła anglikańskiego abp Rowan Williams po spotkaniu z Benedyktem XVI 21 listopada. Jego zdaniem anglikanie, którzy przechodzą do Kościoła katolickiego robią to z przekonania, w zgodzie z własnym sumieniem.

16 XI – Benedykt XVI z wizytą w FAO. Papież wziął udział w rzymskim szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, poświęconym walce z głodem i niedożywieniem na świecie. W swoim przemówieniu podkreślił, że „głód jest najokrutniejszym i najbardziej konkretnym przejawem ubóstwa. Nie można dłużej godzić się na dostatek i marnotrawstwo, kiedy wciąż coraz większych rozmiarów nabiera dramat głodu”. Polemizował z tezą, że przyczyną głodu jest stały wzrost liczby mieszkańców naszej planety. Zdaniem Ojca Świętego, może ona wyżywić ich i dziś, i jutro, a o nieprawdziwości tej tezy świadczy m.in. systematyczne niszczenie żywności, aby jej ceny nie spadły. Benedykt XVI uznał, że należy sprzeciwić się „pewnym formom dotacji, które zakłócają równowagę w sektorze rolnictwa” oraz „wzorcom wyżywienia, nastawionym jedynie na konsumpcję”, a przede wszystkim „egoizmowi, który pozwala na to, by spekulacja dotarła na rynek zbożowy, co sprawia, że żywność uważana jest za taki sam towar, jak inne”. Wyraził przekonanie, że solidarność z krajami ubogimi „może stać się również drogą rozwiązania obecnego globalnego kryzysu”.

21 XI – Spotkanie papieża z artystami. W kaplicy Sykstyńskiej zgromadziło się 260 przedstawicieli świata kultury, w tym dwaj Polacy: rzeźbiarz, Igor Mitoraj i reżyser Krzysztof Zanussi. Zaproszeni przyjęli też m.in. znani architekci: Mario Botta, Santiago Calatrava, Zaha Hadid i Daniel Libeskind, kompozytorzy i śpiewacy: Andrea Bocelli, Ennio Morricone i Arvo Part, włoscy filmowcy: Liliana Cavani, Franco Zeffirelli, Ettore Scola i Nanni Moretti. Benedykt XVI podkreślił, że celem tego spotkania jest odnowa przyjaźni między Kościołem a światem sztuki. Wyraził przekonanie, że doświadczenie autentycznego piękna może człowiekowi przywrócić entuzjazm i ufność. Nawiązał do słów Norwida „Bo piękno na to jest, by zachwycało do pracy – praca, by się zmartwych-wstało”. Zaznaczył, że piękno może być drogą ku Bogu, a sztuka, we wszystkich swoich przejawach, konfrontując się z wielkimi pytaniami egzystencjalnymi może nabrać znaczenia religijnego i przekształcić się w drogę głębokiej refleksji wewnętrznej i duchowości. Przypomniał wskazania Jana Pawła II, który ukazywał, iż Kościół potrzebuje sztuki, ale stawiał też pytanie, czy artyści potrzebują Kościoła. Pragnął w ten sposób zachęcić artystów do odnalezienia w doświadczeniu religijnym, w objawieniu chrześcijańskim i w Biblii źródła inspiracji. – Nie lękajcie się konfrontacji z pierwszym i ostatecznym źródłem piękna, prowadzenia dialogu z ludźmi wierzącymi, z tymi, którzy podobnie jak wy czuje się pielgrzymem w świecie i poprzez dzieje ku nieskończonemu Pięknu! Wiara niczego nie ujmuje waszemu geniuszowi – zachęcił Benedykt XVI.

GRUDZIEŃ

9 XII – Nawiązanie pełnych stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską i Rosją. Będą one od tej pory utrzymywane na szczeblu ambasady i nuncjatury apostolskiej. Dotychczas, od 1990 r., miały one rangę stosunków specjalnych, podobnie jak z Organizacją Wyzwolenia Palestyny, a dyplomaci obu stron mieli tytuły „przedstawicieli” Stolicy Apostolskiej w Federacji Rosyjskiej oraz Federacji Rosyjskiej przy Stolicy Apostolskiej. Decyzję tę zapowiedziano po spotkaniu prezydenta Dmitrija Miedwiediewa z Benedyktem XVI w Watykanie, 3 grudnia.

11 XII – Historyczna wizyta prezydenta Wietnamu. Nguyên Minh Triêt jest pierwszym prezydentem Socjalistycznej Republiki Wietnamu, który przybył do Watykanu. W komunikacie opublikowanym po spotkaniu z Benedyktem XVI nie ma mowy o oczekiwanym przez tamtejszych katolików zaproszeniu papieża do Wietnamu. Mają oni nadzieję na przyjazd Benedykta XVI w związku z obchodzonym w dniach 24 listopada 2009 – 6 stycznia 2011 Rokiem Jubileuszowym Kościoła katolickiego, związanym z 350. rocznicą ustanowienia pierwszych wikariatów apostolskich i 50-leciem stałej hierarchii kościelnej.

11 XII – Papież głęboko poruszony i przygnębiony rozmiarami nadużyć seksualnych irlandzkiego duchowieństwa. Po opublikowaniu rządowego raportu o nadużyciach seksualnych irlandzkich duchownych z archidiecezji w Dublinie w latach 1975-2004, Benedykt XVI spotkał się z czołowymi przedstawicielami episkopatu Irlandii. Wyraził „głęboki żal z powodu działań niektórych duchownych, którzy zdradzili swoje uroczyste ślubowanie wobec Boga oraz zaufanie, jakim obdarzyły ich ofiary, ich rodziny oraz całe społeczeństwo”. Ojciec Święty „podziela hańbę, poczucie zdrady i wstydu, odczuwane przez wielu irlandzkich katolików. Łączy się z nimi w modlitwie w tym trudnym okresie życia Kościoła”. Prosi „katolików w Irlandii i na całym świecie, by wraz z nim modlili się za ofiary, ich rodziny i wszystkich, których dotknęły haniebne przestępstwa. Zapewnia wszystkich zainteresowanych, że Kościół będzie niezwykle bacznie śledził tę trudną sprawę, aby lepiej zrozumieć, jak doszło do tych haniebnych zdarzeń oraz jak wypracować skuteczne i pewne środki, zapewniające, aby nigdy więcej nie mogły się one powtórzyć” – czytamy w komunikacie watykańskiego Biura Prasowego. Zapowiada on, że papież „ma zamiar wystosować list pasterski do wiernych w Irlandii, w którym jasno wskaże inicjatywy, jakie należy podjąć w reakcji na zaistniałą sytuację”. Dyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej ks. Federico Lombardi ujawnił, że hierarchowie Kościoła w Irlandii poniosą odpowiedzialność za tę „zdradę Kościoła i jego świadectwa”. Jako pierwszy zrezygnował 17 grudnia bp Donal Brendan Murray z Limerick, który uznał swe błędy związane z tuszowaniem przypadków nadużyć w czasach, gdy był biskupem pomocniczym w Dublinie (1982-96).

15 XII – Zmiany w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Papieskie motu proprio „Omnium in mentem” dostosowuje normy prawne do treści Katechizmu Kościoła Katolickiego oraz orzeczeń Papieskiej Komisji ds. Tekstów Prawnych. Zmienione kanony 1008 i 1009 wyraźniej odróżniają diakonat od wyższych stopni sakramentu święceń, zgodnie z tym, co naucza Sobór Watykański: diakonat jest niższym szczeblem hierarchicznym „nie dla kapłaństwa, lecz dla posługi”. Natomiast usunięcie z – dotyczących ważności sakramentu małżeństwa – kanonów 1086, 1117 i 1124 stwierdzenia: osoba, która „nie odłączyła się formalnym aktem” od Kościoła, ma na celu ułatwienie uregulowania sytuacji małżeńskiej osób, które powracają do Kościoła po tym jak odeszły z niego np. do sekt lub aby nie płacić podatku kościelnego.

19 XII – Dekrety o heroiczności cnót Jana Pawła II i Piusa XII. Do beatyfikacji obu papieży potrzebne jest jeszcze uznanie cudów przypisywanych ich wstawiennictwu. Benedykt XVI podpisał także dekret o męczeństwie ks. Jerzego Popiełuszki, co umożliwia wyznaczenie daty jego beatyfikacji, a także o cudzie przypisywanym wstawiennictwu bł. Stanisława Kazimierczyka, otwierając tym samym drogę do jego kanonizacji.