777 metrów nad poziomem morza

W ostatnich dniach adwentowych w wielu tekstach biblijnych i liturgicznych pojawia się nazwa Betlejem. Jesteśmy zaproszeni, aby skierować tam nasze serca i głęboko przeżyć tajemnicę Bożego Narodzenia. Cały świat chrześcijański w noc Bożego Narodzenia kieruje swoje spojrzenie ku betlejemskiej Bazylice, w której znajduje się Grota Narodzin Jezusa Chrystusa. W tym miejscu oczekiwany Mesjasz i Syn Boży przyszedł na świat wypełniając słowo proroka Micheasza wypowiedziane siedem wieków przed narodzeniem Jezusa – Mi 5,1-2: „A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności”. Wydarzenie narodzin Mesjasza zostało także zapowiedziane przez proroka Izajasza - Iz 7,14: „Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel”.

W proroctwie tym Izajasz, nazywany „Ewangelistą pośród proroków”, łączy ściśle tajemnicę narodzin z tajemnicą poczęcia wskazując na związek pomiędzy wydarzeniami zbawczymi dokonującymi się w Nazarecie i w Betlejem. W języku hebrajskim nazwa Bet Lehem oznacza Dom Chleba. Nazwa ta nabiera dla nas jeszcze głębszego znaczenia, gdy uświadomimy sobie, że w Domu Chleba przyszedł na świat ten, który powiedział o sobie, że jest Chlebem Bożym zstępującym z nieba (J 6,33).

Betlejem położone jest w zachodniej części Pustyni Judzkiej, ok. 9 km na południe od Jerozolimy. Miasto usytuowane jest na dwóch wzgórzach wzniesionych ponad 800 m. Gdy zmierzono wysokość położenia Bazyliki Narodzenia Pańskiego okazało się ku wielkiemu zdumienia, że wynosi ona 777 m. nad poziom Morza Śródziemnego (liczba 7 w symbolice żydowskiej oznacza pełnię, doskonałość).

Pierwsza historyczna wzmianka o Betlejem pochodzi z XIV w. przed Chr. i została zachowana w jednym z listów znalezionych w egipskiej miejscowości Tell el-Amarna. W liście tym władca Jerozolimy zwraca się do faraona stwierdzając, że Beit-Lahmu (Betlejem) jest jego lennem. W tradycji Starego Testamentu Betlejem zostało przyznane pokoleniu Judy (Sdz 19,1-2).

Z Betlejem związana jest historia opisana w Księdze Rut. Moabitka Rut po śmierci męża nie opuściła swojej teściowej Noemi i wraz z nią powróciła do Betlejem. Tutaj poślubiła krewnego swego męża o imieniu Booz. Syn Rut i Booza o imieniu Obed był dziadkiem Dawida (Rt 4,18-22) – przyszłego króla izraelskiego. Dzięki Dawidowi Betlejem zawdzięcza swą wielką sławę w historii Narodu Wybranego. Było to jego rodzinne miasto, w którym urodził się i wychował. W Betlejem Dawid – najmłodszy z ośmiu synów Jessego - został namaszczony przez proroka Samuela na króla (1 Sm 16,1-13).

Betlejem z biegiem czasu zaczęto nazywać Miastem Dawidowym. Dzisiaj na wzgórzu Dawidowym znajduje się klasztor sióstr karmelitanek. Ołtarz w przyklasztornym kościele św. Józefa został dzięki sugestii Małej Arabki (błogosławionej Mariam od Jezusa Ukrzyżowanego żyjącej w latach 1846-1878) usytuowany nad samą grotą namaszczenia Dawida na króla. W czasie swojego panowania Dawid otrzymał za pośrednictwem proroka Natana obietnicę Bożą na temat potomka, który będzie królował na wieki – 2 Sm 7,12-16 „Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz obok swych przodków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego królestwo. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. Ja będę mu ojcem, a on będzie Mi synem… Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki”.

Ewangelie dzieciństwa zapisane przez św. Mateusza i św. Łukasza mocno podkreślają łączność narodzonego Mesjasza z dynastią Dawida widząc w Jezusie Chrystusie – Królu ludzkich serc, narodzonym w Mieście Dawidowym – spełnienie się Bożej obietnicy - Łk 2,1.4-7: „W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie… Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie”.

Grota narodzin Jezusa została od samego początku otoczona szczególną czcią wspólnoty chrześcijańskiej. Zamysł cesarza Hadriana, aby zniszczyć kult poprzez wzniesienie w tym miejscu świątyni ku czci bożka Adonisa okazał się daremny, gdyż to jeszcze bardziej ułatwiło chrześcijanom w identyfikacji tego miejsca. Po przybyciu św. Heleny, matki cesarza Konstantyna powstała w tym miejscu przepiękna bazylika, która zachowała się do naszych czasów. W łacińskiej części bazyliki służbę Bożą pełnią od XIV w. ojcowie franciszkanie. To z tego miejsca światło betlejemskie jest przekazywane przez harcerzy na cały świat, aby blask narodzonego Dziecięcia rozjaśniał mroczne zakamarki ludzkich serc. To z tego miejsca rozlega się na cały świat w Boże Narodzenie dzwon niosący pokój i nadzieję dla całej ludzkości. W Betlejem Jezus – Syn Boży i oczekiwany Mesjasz przychodzi pokornie w ludzkim ciele, aby wyznać Miłość ku swojej najukochańszej oblubienicy, której na imię jest ludzkość.

*Ks. prof. Mirosław S. Wróbel jest światowej sławy biblistą, dyrektorem Instytut Nauk Biblijnych KUL